خلاصه کتاب کلیکه و دمنه ( نویسنده ابوالمعالی نصرالله منشی )

دنبال یه راهنمای جامع و خودمونی از خلاصه کتاب کلیله و دمنه (نویسنده ابوالمعالی نصرالله منشی) می گردی؟ راستش این کتاب گنجینه ای از حکایت های پندآموزه که ترجمه نصرالله منشی، با وجود نثر سنگینش، یه شاهکاره. اینجا قراره با زبانی ساده، داستان ها و حکمت های این اثر رو براتون باز کنیم تا بتونید باهاش ارتباط برقرار کنید و ازش لذت ببرید.

کتاب کلیله و دمنه رو خیلی ها فقط اسمش رو شنیدن یا شاید حتی به گوششون خورده باشه که یه کتاب قدیمی و پر از داستان های حیواناته. اما واقعیتش اینه که این کتاب خیلی فراتر از یه مجموعه داستان سادست؛ یه گنجینه پر از حکمت و پند و اندرزه که توی دل ادبیات فارسی جایگاه ویژه ای داره. این کتاب از اون دست آثاره که می تونه دیدمون رو به خیلی از مسائل زندگی، سیاست، دوستی و حتی دشمنی باز کنه. توی این اثر، حیوانات نقش قهرمان ها و شخصیت های اصلی رو بازی می کنن تا درس های بزرگی رو به ما یاد بدن.

حالا از بین ترجمه های مختلفی که از کلیله و دمنه وجود داره، نسخه ابوالمعالی نصرالله منشی یه جایگاه خاص و ویژه ای داره. چرا؟ چون این ترجمه از یه طرف از معروف ترین و اثرگذارترین هاست، ولی از طرف دیگه، نثرش یه کم دشوار و قدیمیه. انقدر که خیلی ها ممکنه نصفه رهاش کنن یا اصلا سراغش نرن. انگار نصرالله منشی دوست داشته هنر نویسندگیش رو به رخ بکشه، برای همین متن رو با سجع و قافیه و کلمات قلمبه سلمبه حسابی تزیین کرده. هدف ما از این مقاله اینه که بیایم همین متن دشوار رو با یه زبان ساده و خودمونی براتون خلاصه کنیم تا بتونید بدون درگیر شدن با پیچیدگی های زبانی، از دل داستان هاش حکمت و پند بگیرید.

بیاین یه نگاهی بندازیم به اینکه اصلا این کتاب از کجا اومده و چطور به دست نصرالله منشی رسیده. ریشه های کلیله و دمنه برمی گرده به هند باستان، جایی که یه فیلسوف هندی به نام بیدبا برای پادشاهی به اسم دبشلیم یه سری حکایت پندآموز می نویسه. این مجموعه تو هند به اسم پَنجه تنتره معروف بوده، یعنی پنج فصل. بعد از اون، این کتاب از هند به ایران باستان و دوره ساسانی ها می رسه. اینجا بود که یه پزشک حاذق به نام برزویه طبیب، این کتاب رو از سانسکریت به زبان پهلوی ترجمه می کنه. متاسفانه نسخه پهلوی الان دیگه در دسترس نیست، اما ترجمه ای سریانی ازش هست که بهش نزدیکه.

بعد از ورود اسلام به ایران، این کتاب مهم از پهلوی به عربی ترجمه می شه. این کار رو عبدالله بن مقفع انجام می ده و ترجمه اش انقدر خوب از آب درمیاد که کلی معروف می شه و اصلا مبنای بقیه ترجمه ها قرار می گیره. جالبه بدونید که حتی ابن ندیم تو کتاب الفهرست خودش، کلیله و دمنه رو جزو کتاب های هند در افسانه و اَسمار آورده و از هفده یا هجده باب بودنش گفته. بعد از ترجمه ابن مقفع به عربی، نوبت به فارسی می رسه. قبل از نصرالله منشی هم ابوالفضل بلعمی و رودکی این کتاب رو به فارسی برگردوندن، اما از کار بلعمی چیزی نمونده و از شعر رودکی هم فقط چند بیت پراکنده به دستمون رسیده. خلاصه اینکه، کلیله و دمنه یه سفر طولانی و پرماجرا رو از هند تا ایران طی کرده تا به دست ما برسه.

ابوالمعالی نصرالله منشی: مترجمی با قلمی خاص

خب، رسیدیم به قهرمان اصلی داستان ما تو این مقاله، یعنی ابوالمعالی نصرالله منشی. این آقا که اسم کاملش نصرالله بن محمد بن عبدالحمید منشی بود، یکی از نویسنده ها و منشی های مهم دربار غزنوی توی قرن ششم هجری قمری به حساب میاد. اون دوران، دوره بهرام شاه غزنوی بود و نصرالله منشی هم توی دستگاه دیوانی اون مشغول به کار شد و حتی بعدها توی دوره خسرو ملک به مقام وزارت هم رسید. اما متاسفانه سرنوشت همیشه روی خوش نشون نمیده؛ یه سری بدخواه باعث شدن نصرالله منشی مورد غضب قرار بگیره، افتاد زندان و همونجا هم از دنیا رفت. حیف از چنین قلمی که اینطور عمرش به پایان رسید.

اما چیزی که نصرالله منشی رو خاص کرده و باعث شده هنوز هم بعد از قرن ها اسمش سر زبان ها باشه، ترجمه شاهکارش از کلیله و دمنه است. این ترجمه، با یه سبک نگارش خیلی خاص و منحصر به فرد نوشته شده که بهش می گن نثر فنی و مصنوع. حالا این یعنی چی؟ یعنی اینکه نصرالله منشی از آرایه های ادبی خیلی زیادی مثل سجع (یعنی جمله هایی که آخرشون شبیه هم تموم می شه)، موازنه، ترادف (استفاده از کلمات هم معنی کنار هم) و کلی استعاره و تشبیه پیچیده استفاده کرده. انگار نشسته و با تمام توانش، کلمه به کلمه متن رو جوری تراشیده که هم زیبا باشه و هم نشون بده چقدر توی نویسندگی مهارت داره.

یکی دیگه از ویژگی های مهم نثر نصرالله منشی، استفاده فراوون از کلمات و ترکیبات عربیه. اون نه تنها لغات عربی رو به کار برده، بلکه از عبارات قرآنی و حدیثی هم توی متن استفاده کرده. این رویکرد به کارش یه جور وقار و ابهت خاصی می بخشیده. جالبه بدونید ترجمه نصرالله منشی یه ترجمه آزاد به حساب میاد. یعنی چی؟ یعنی اون فقط کلمه به کلمه ترجمه نکرده، بلکه هرجا که لازم دیده، از سخنان حکما، اشعار فارسی و عربی خودش یا شاعران دیگه رو به متن اضافه کرده تا محتوا رو غنی تر و پندآموزتر کنه. هدف اصلی اون از این کار، نمایش دادن قدرت و هنر خودش تو نویسندگی و انشا بوده. خب، این کار باعث شده کلیله و دمنه نصرالله منشی یه اثر بی بدیل بشه، اما در عین حال خوندنش برای ما که به نثر ساده عادت داریم، یه خورده چالش برانگیز می شه. پس اگه قصد خوندن این نسخه رو دارید، حتما سراغ نسخه های تصحیح شده برید که توضیحات کافی زیر صفحات رو دارن یا از راهنماهایی مثل همین مقاله استفاده کنید.

خلاصه جامع و پندهای کلیدی باب های کلیله و دمنه نصرالله منشی

خب، حالا که با ریشه های کلیله و دمنه و سبک نگارش خاص نصرالله منشی آشنا شدیم، وقتشه بریم سر اصل مطلب: خلاصه داستان های هر باب. کتاب کلیله و دمنه نصرالله منشی کلا ۱۵ باب داره. از این تعداد، ۱۰ باب اصلی مال همون ریشه های هندیه و ۵ باب هم بعداً توسط ایرانی ها بهش اضافه شده. اینجا قراره تک تک باب ها رو با یه زبان ساده براتون تعریف کنیم و پندهای مهم هر کدوم رو هم بگیم تا قشنگ تو ذهنتون بمونه. با ما همراه باشید.

باب برزویه طبیب

این باب رو میشه گفت مقدمه اصلی کتابه. داستان از جایی شروع میشه که برزویه طبیب، یه پزشک خیلی باهوش و دانا، از طرف خسرو انوشیروان (پادشاه ساسانی) مامور می شه بره هند و دنبال یه داروی زنده کردن مردگان بگرده. برزویه بعد از کلی جستجو، متوجه می شه منظور از این دارو، در واقع یه کتابه که توش پر از حکمت و پنده و می تونه ذهن ها رو زنده کنه. اون کتاب هم همین کلیله و دمنه خودمونه. برزویه با هزار تا حیله و تدبیر، موفق می شه این کتاب رو از هند به ایران بیاره. این باب در واقع ارزش دانش و حکمت رو نشون میده و اینکه آدم برای به دست آوردن علم باید چقدر تلاش کنه.

«چون کتاب کلیله و دمنه به میان مردمان درآمد، ملوک و خاصگان از مطالعَتِ آن لذّتی بی اندازه یافتند و هرکس آن را به زبانِ خویش ترجمه کرد.»

باب شیر و گاو (شیر و شنزبه)

این باب رو میشه گفت قلب کلیله و دمنه است و اسم خود کتاب هم از همین داستان گرفته شده. داستان درباره یه شیره که پادشاه جنگله و یه گاو به اسم شنزبه (یا شتربه) که تازه وارد قلمرو شیر شده. این دو تا با هم دوست های صمیمی می شن. اما دو تا شغال به اسم کلیله و دمنه هستن که وزیر و مشاور شیرن. دمنه که یه شخصیت حسود و جاه طلبه، از این دوستی خوشش نمیاد و شروع می کنه به سعایت و بدگویی از گاو پیش شیر. اون با مکر و حیله و دروغ، کاری می کنه که شیر به گاو شک کنه و آخر سر هم شیر، گاو بی گناه رو می کشه. پند اصلی این داستان اینه که باید مواظب دوستای نادون و دشمن های دانا باشیم و گول حرف های آدم های حسود و سخن چین رو نخوریم. به قول معروف، تا نباشد چیزکی، مردم نگویند چیزها؛ اما گاهی هم این چیزک ها رو آدم های بدخواه خودشون می سازن.

باب کبوتر طوق دار

توی این داستان، یه کبوتر دانا و باتجربه به اسم طوق دار داریم که رهبر یه دسته کبوتراست. یه روز این کبوترا تو یه دشتی فرود میان و گیر یه دام صیاد میفتن. همه ناامید میشن، اما کبوتر طوق دار بهشون میگه: اگه همه با هم و متحد بال بزنیم، می تونیم تور رو با خودمون ببریم و فرار کنیم. کبوترا به حرفش گوش میدن و همه با هم پرواز می کنن و تور رو با خودشون می برن. بعد می رن پیش یه موش که دوست قدیمی کبوتر طوق داره و اون موش هم با دندوناش تور رو می بره و همه کبوترا آزاد می شن. پند این داستان خیلی واضحه: اتحاد و همدلی حتی تو سخت ترین شرایط هم معجزه می کنه و آدم رو از گرفتاری نجات میده. قدرت جمعی از قدرت فردی خیلی بیشتره.

باب بوزینه و سنگ پشت

این حکایت داستان یه بوزینه شیطون و یه سنگ پشت (لاک پشت) هوشمنده. بوزینه از یه درخت خرما میره بالا و خرما می خوره و هسته هاشو پرت می کنه تو آب. سنگ پشت هسته ها رو می بینه و به بوزینه میگه: اگه این هسته ها رو بکاری، می تونی درخت های خرما بیشتری داشته باشی. بوزینه هم تنبلی می کنه و به سنگ پشت میگه خودش بکاره. سنگ پشت هسته ها رو می کاره و ازشون مراقبت می کنه تا درخت بشن. وقتی درخت ها ثمر میدن، بوزینه دوباره می خواد بره بالا و خرما بچینه، اما سنگ پشت بهش اجازه نمیده. بوزینه با حیله سنگ پشت رو گول می زنه که سوار پشتش بشه تا اونو ببره اونور آب و خرماهای اونجا رو بخوره. وسط راه، بوزینه به سنگ پشت میگه که می خواد قلبشو بخوره! سنگ پشت که هوشش بیشتره، میگه: وای، من قلبم رو تو خونه جا گذاشتم! و بوزینه رو گول می زنه که برگردن. وقتی برمی گردن، سنگ پشت سریع فرار می کنه و بوزینه رو دست خالی میذاره. این داستان به ما یاد میده که همیشه باید از هوش و تدبیرمون استفاده کنیم و گول فریبکارها رو نخوریم. حتی اگه طرف قوی تر به نظر میاد، عقل می تونه راه نجات رو نشون بده.

باب بی تدبیری (موش و گربه و جغد)

این باب ادامه داستان موش و گربه و جغده. توی این داستان، سه تا دشمن قدیمی (موش، گربه و جغد) گیر میفتن و برای نجات خودشون، مجبور می شن یه دوستی موقت و اجباری با هم برقرار کنن. یه موش گیر یه گربه میفته، گربه هم گیر یه تله صیاد. یه جغد هم تو همین گیر و دار میاد دنبال موش. موش برای اینکه از دست جغد و گربه فرار کنه، به گربه کمک می کنه تا از تله آزاد شه و گربه هم در مقابل بهش امان میده. این سه تا که دشمن خونی هم بودن، از روی ناچاری با هم دوست می شن. پند این داستان اینه که گاهی تو شرایط سخت، حتی دشمن ها هم مجبور می شن برای نجات خودشون با هم همکاری کنن. اما این دوستی پایدار نیست و به محض رفع خطر، هر کس به فکر منافع خودش می افته. به قول معروف دشمنِ دشمنِ من، دوستِ من است، اما این دوستی موقتیه.

باب موش و گربه

این باب در واقع ادامه داستان باب بی تدبیریه و نشون میده که دوستی موش و گربه که از روی اجبار و برای نجات از خطر بود، چطور تموم میشه. به محض اینکه خطر رفع میشه و اونا از تله نجات پیدا می کنن، هر کدوم به فکر منافع خودشون می افتن و دوستی بینشون از بین میره. گربه که دیگه نیازی به موش نداره، می خواد اونو شکار کنه و موش هم فرار می کنه. پند اینجا اینه که دوستی های مصلحتی و از روی ناچاری پایدار نیستن و هر وقت منافع تغییر کنه، این دوستی ها هم از بین میرن. نمی شه به دوستی با کسی که ذاتاً دشمنته، اعتماد کرد.

باب بوم و زاغ

این باب، داستان کینه و دشمنی دیرینه بین دو گروه پرنده ست: جغدها (بوم ها) و کلاغ ها (زاغ ها). این دو گروه همیشه با هم در جنگ و ستیز هستن. یه روز کلاغ ها تصمیم می گیرن از جغدها انتقام بگیرن و با حیله و تدبیر، به لانه جغدها حمله می کنن و اونا رو از بین می برن. این داستان پر از نکته های سیاسی و جنگیه و به اهمیت مشورت و تدبیر در جنگ و غلبه بر دشمن اشاره می کنه. نشون میده که حتی اگه طرف مقابل قوی تر به نظر بیاد، با برنامه ریزی درست و استفاده از تاکتیک های هوشمندانه میشه بهش غلبه کرد. گاهی وقت ها باید عقب نشینی کرد و با نقشه های پیچیده تر، دشمن رو به دام انداخت.

باب شاه و پنزوه (یا باب کبوتر و برهمن)

این باب درباره اهمیت سیاست ورزی و مشورت با آدم های داناست. داستان درباره یه پادشاهه که برای حل مشکلات مملکتش، به مشاوران دانا و باتجربه اش تکیه می کنه. در واقع، اینجا اهمیت تصمیم گیری های درست تو مملکت داری و اینکه پادشاه باید حرف مشاورای خوب رو گوش کنه، نشون داده میشه. این باب به پادشاهان و حاکمان یاد میده که تک روی و خودرأیی عاقبت خوشی نداره و همیشه باید با اهل خرد مشورت کنن.

باب تورگ-شغال

این حکایت بیشتر روی اهمیت عقل و تدبیر در مواجهه با مشکلات تاکید داره. تورگ یه پرنده ست (یا پرنده ای افسانه ای) و شغال هم که حتما می شناسید. داستان نشون میده که چطور با استفاده از هوش و برنامه ریزی، حتی یک موجود ضعیف تر می تونه بر یه موجود قوی تر یا یه موقعیت سخت غلبه کنه. اینجا باز هم درس تدبیر و دوراندیشی مطرح میشه. گاهی لازم نیست زور داشته باشی، فقط کافیه مغزت رو به کار بندازی.

باب بلاد و برهمنان

این باب داستانی در مورد قناعت و زندگی زاهدانه و ساده است. داستان درباره برهمنانی (هندوهایی که از طبقه روحانی هستن) هست که با زندگی ساده و دوری از تجملات، به آرامش و سعادت می رسن. این بخش به ما یاد میده که خوشبختی و آرامش توی مال و ثروت نیست، بلکه توی رضایت قلبی و قناعت کردن به اون چیزیه که داری. دوری از طمع و حرص، راهی برای رسیدن به آسایش روحی نشون داده میشه.

باب شاه موشان و وزیرانش

این حکایت درباره اهمیت انتخاب وزیران لایق و مشورت با اوناست. داستان یه پادشاه موشه که می خواد وزیرای خوبی انتخاب کنه تا مملکتش رو درست اداره کنه. این باب نشون میده که رهبر چقدر مهمه که دور و برش رو با آدم های دانا و باصلاحیت پر کنه تا بتونه تصمیم های درستی بگیره و از بحران ها عبور کنه. یه وزیر خوب، عصای دست پادشاهه و می تونه کلی گره رو باز کنه.

حالا می رسیم به باب های الحاقی که توسط ایرانی ها به کتاب اضافه شده. این باب ها هم مثل بقیه پر از پند و حکایته:

باب سفر و رنجوری

این باب به اهمیت صبر و تحمل در برابر مشکلات و بیماری ها می پردازه. زندگی پر از چالش و سختیه و گاهی آدم مریض میشه یا باید تو سفر سختی ها رو تحمل کنه. این داستان ها به ما یاد میده که چطور با صبوری و امیدواری با این مشکلات روبرو بشیم و ناامید نشیم. به قول قدیمی ها هر مشکلی، گره ای دارد و هر گرهی، گشایشی.

باب مرغان و خرمشاه و جغد

داستانی درباره حکمت و رابطه بین موجودات و قدرت طلبی. این باب هم مثل باب بوم و زاغ، به نوعی به روابط پیچیده بین گروه ها و تلاش برای به دست آوردن قدرت اشاره می کنه. پند اصلی اینجا هم تدبیر در مواجهه با رقبا و اهمیت تشخیص دوست و دشمنه. گاهی اوقات، یه نفر با ظاهر فریبنده می تونه مشکلات بزرگی ایجاد کنه.

باب شتر، گاو و مار

این باب هم از داستان های الحاقیه که احتمالا درباره اهمیت حفظ اسرار و دوستی های ناسازگار و عواقب اعتماد بیجا به افراد اشتباهه. هر کدوم از این حیوانات نمادی از یک ویژگی اخلاقی هستند و حکایتشان درسی برای زندگی روزمره است. باید حواسمون باشه به کی اعتماد می کنیم و رازمون رو به کی می گیم.

باب سیرت پادشاهان و باب پادشاه و وزیرانش

این دو باب رو میشه تو یه دسته قرار داد. هر دو درباره آداب کشورداری، اخلاق پادشاهان و وظایف وزیران هستن. تاکید این داستان ها بر عدالت، تدبیر، مشورت با خردمندان، دوری از ظلم و ستم، و اهمیت رضایت مردم در پایداری حکومت هاست. نصرالله منشی تو این قسمت ها، خیلی واضح به حاکمان درس زندگی و سیاست میده. مثلاً همین جمله ای که ازش نمونه گذاشتم، دقیقاً تو این بخش هاست:

عاجزترِ ملوک آنست که از عواقبِ کار ها غافل باشد و مُهمّاتِ مُلک را خوار دارد، و هرگاه که حادثه ی بزرگ افتد و کارِ دشوار پیش آید موضعِ حزم و احتیاط را مُهمَل گذارد و چون فرصتْ فایِت گشت و خصم استیلا یافت نزدیکانِ خود را متهّم گرداند و به هر یک حوالت کردن گیرد.

این قسمت ها پر از اندرزهای عملی برای اداره یک کشور یا یک مجموعه است و نشون میده که پادشاهی فقط قدرت نیست، بلکه مسئولیت های بزرگی هم داره.

تأثیر و ماندگاری کلیله و دمنه نصرالله منشی

همونطور که دیدیم، کلیله و دمنه نصرالله منشی فقط یه ترجمه ساده نیست، بلکه یه شاهکار ادبیه که کلی تاثیر تو ادبیات فارسی گذاشته. نثر فنی و مصنوع نصرالله منشی بعد از خودش، راه رو برای رشد یه سبک خاص تو نویسندگی فارسی باز کرد. خیلی از نویسنده های بعد از اون، سعی کردن از این سبک تقلید کنن و این نشون میده که کار نصرالله منشی چقدر اثرگذار بوده. با اینکه خوندن این متن برای خیلی ها سخته، اما هنوز هم کلی طرفدار داره و دلیلش هم مشخصه: ارزش محتواییش، جایگاه تاریخی اش و اون زیبایی های خاصی که تو خودش داره. یه جورایی انگار یه اثر هنریه که باید وقت بذاری و لایه هاشو کشف کنی.

حالا اگه بخوایم سراغ این کتاب بریم، بهترین نسخه های تصحیح شده می تونه کمکمون کنه. یکی از معروف ترین و معتبرترین تصحیح ها، کار استاد مجتبی مینوی هست که خیلی از استادان ادبیات اون رو قبول دارن. البته بعضی ها هم بهش انتقاداتی وارد کردن و از وجود اشتباهاتی توش گفتن. برای همین، نسخه های جدیدتر و دقیق تری هم اومده، مثل تصحیح علامه حسن زاده آملی که سعی کرده با استفاده از منابع بیشتر، کار دقیق تری ارائه بده. خلاصه اینکه، اگه می خواید سراغ این گنجینه برید، حتما دنبال نسخه های معتبر و تصحیح شده باشید.

شاید براتون جالب باشه که بدونید کلیله و دمنه نصرالله منشی تنها ترجمه موجود نیست. مثلاً یه ترجمه دیگه هم هست که محمد بخاری انجام داده و اتفاقاً نثرش خیلی روان تر و ساده تره. اما چرا نسخه نصرالله منشی اینقدر معروفه؟ چون اون هدفش فقط ترجمه نبوده، می خواسته یه اثر هنری از خودش به جا بذاره که اوج قدرت نویسندگیش رو نشون بده. پس اگه دنبال یه تجربه خاص از نثر کهن فارسی هستید و می خواید با یه قلم استثنایی آشنا بشید، سراغ همین نسخه نصرالله منشی برید.

چرا باید با کلیله و دمنه نصرالله منشی آشنا شد؟

شاید از خودتون بپرسید با این همه کتاب جدید و رنگارنگ، چرا باید وقتمون رو صرف آشنایی با یه کتاب قدیمی مثل کلیله و دمنه نصرالله منشی کنیم؟ خب، چند تا دلیل حسابی براتون میارم که قانع بشید:

• گنجینه بی بدیل حکمت و اخلاق: این کتاب پر از درس های زندگیه که می تونه تو تصمیم گیری های روزمره مون، روابط دوستانه و حتی کاری بهمون کمک کنه. حکایت هاش انقدر زنده ان که با هر بار خوندن، یه نکته جدید کشف می کنید.
• آشنایی با اوج نثر فارسی کلاسیک: اگه اهل ادبیات هستید یا دوست دارید با اوج زیبایی و پیچیدگی های نثر فارسی کهن آشنا بشید، این کتاب بهترین انتخابه. یه جورایی مثل یه کلاس خصوصی ادبیاته که استادش خود نصرالله منشیه!
• منبع الهام برای هنر و اندیشه: داستان های کلیله و دمنه سال هاست که منبع الهام شاعران، نویسندگان و هنرمندان مختلف بوده. با خوندنش می تونید ریشه های خیلی از کنایه ها، ضرب المثل ها و حتی داستان های امروزی رو پیدا کنید.
• تقویت مهارت های زبانی: اگه دوست دارید دایره لغاتتون رو قوی تر کنید یا بتونید متون کهن رو بهتر درک کنید، خوندن این کتاب (حتی خلاصه اش!) یه تمرین عالیه.

خلاصه اینکه، آشنایی با کلیله و دمنه نصرالله منشی فقط خوندن یه کتاب نیست، یه جور سفر به دل تاریخ و ادبیات و اندیشه ست که حسابی بهتون کمک می کنه.

نتیجه گیری: میراثی ماندگار در گذر زمان

همونطور که دیدیم، خلاصه کتاب کلیله و دمنه (نویسنده ابوالمعالی نصرالله منشی) فراتر از یه مجموعه داستان سادست. این کتاب یه میراث گران بها از حکمت و ادبیات کهن فارسیه که با قلم منحصر به فرد نصرالله منشی جون گرفته. این اثر نشون می ده چطور داستان های ساده می تونن حامل عمیق ترین پندها باشن. امیدوارم این خلاصه، براتون پلی شده باشه تا راحت تر با این شاهکار ادبی ارتباط برقرار کنید و از دنیای غنی و پندآموزش لذت ببرید.