دادخواست استرداد چک ضمانت

چک ضمانت، یه ابزار مهم تو دنیای امروز ماست که خیلی جاها به کارمون میاد. مثلاً موقع اجاره خونه، استخدام تو یه شرکت یا شروع یه پروژه کاری، ممکنه یه چک به عنوان ضمانت بدیم که خیالمون از انجام تعهداتمون راحت باشه. اما اگه کارمون رو درست و حسابی انجام دادیم و طرف مقابل چک ضمانت رو پس نداد، چی؟ اینجا جاییه که باید دست به کار بشیم و با «دادخواست استرداد چک ضمانت» حقمون رو از راه قانونی پس بگیریم. این مقاله راهنمایی جامع و خودمونیه برای اینکه دقیقاً بدونی چطور باید این کار رو انجام بدی.

اصلاً چک ضمانت چیه و داستانش از کجا شروع میشه؟ خب، همونطور که از اسمش پیداست، یه چکیه که نه برای پرداخت بدهی، بلکه برای تضمین انجام یه کاری یا پایبندی به یه قراردادی صادر میشه. فکر کن یه پیمانکار هستی و برای اینکه کارفرما مطمئن باشه پروژه رو تا آخر انجام میدی، یه چک به عنوان ضمانت بهش میدی. یا یه مستاجری و برای اینکه مطمئن باشن خسارتی به خونه نمیزنی، یه چک ضمانت اجاره به صاحبخونه میدی. این چک یه جورایی حکم امانت رو داره؛ یعنی تا وقتی تعهدت سر جاشه، اون چک هم تو دست طرف مقابله و وقتی کارتو تموم کردی، باید بهت پسش بده. حالا اگه تعهدت رو کامل انجام دادی و طرف مقابل زیر بار پس دادن چک نرفت، قضیه جدی میشه و ممکنه برات دردسر درست کنه. واسه همین، باید زودتر پیگیر بازپس گرفتن چکت باشی. تو این مقاله قراره با هم همه مراحل رو از جمع آوری مدارک بگیر تا نوشتن دادخواست و پیگیری تو دادگاه، قدم به قدم جلو بریم تا بتونی چکت رو پس بگیری و خیالت راحت بشه.

چک ضمانت چیه و کی باید پسش بگیریم؟

خودمونیم، این روزا کمتر کسی پیدا میشه که سر و کارش به چک نخورده باشه. اما راستشو بخوای، چک ها انواع مختلفی دارن. یکی شون همین چک ضمانته. یه جورایی پشتوانه و تضمینه. یعنی تو یه چکی رو میدی به کسی، نه اینکه بدهکارش باشی، بلکه برای اینکه اون مطمئن بشه که تو به قولت عمل می کنی یا کاری رو که باید، درست و حسابی انجام میدی.

مثلاً فرض کن میری سر کار جدید، کارفرما ازت یه چک ضمانت می خواد که مطمئن بشه تو وسط کار ول نمی کنی بری. یا یه خونه اجاره می کنی، صاحبخونه برای اینکه خیالت بابت اجاره بها و سالم موندن خونه راحت باشه، یه چک ضمانت اجاره ازت میگیره. حالا این چک تا کی باید دست طرف مقابل بمونه؟ تا وقتی که تو تعهدت رو کامل انجام بدی. یعنی اگه قرارداد کار تموم شد، یا اجاره نامه ات سر اومد و خونه رو سالم تحویل دادی، دیگه اون چک باید برگرده تو جیب خودت.

تفاوت چک ضمانت با چک عادی چیه؟

اینجا یه نکته خیلی مهم هست که باید حسابی حواست بهش باشه. چک ضمانت با چک عادی که بابت بدهی یا خرید و فروش میدی، فرق داره. فرقش هم تو ماهیت حقوقی شه. چک عادی یعنی تو یه پولی بدهکاری و باید پرداخت کنی. اما چک ضمانت یعنی تو هنوز بدهکار نیستی، فقط داری تضمین میدی که یه کاری رو انجام میدی یا به قولی عمل می کنی. اینجاست که عبارت بابت ضمانت یا بابت تضمین روی چک خیلی مهم میشه. اگه این عبارت روی چک نوشته نشده باشه، ممکنه دردسرت بیشتر بشه، چون طرف مقابل می تونه ادعا کنه این چک بابت بدهی بوده و نه ضمانت!

پس، اگه روی چکت این عبارت ها نوشته شده باشه، یعنی ماهیتش امانتیه. یعنی دست طرف مقابل امانت بوده و فقط تحت شرایط خاص (یعنی اگه تو به تعهدت عمل نکردی) حق استفاده ازش رو داشته. حالا اگه تو تعهدت رو کامل انجام دادی و اون آقا یا خانم از پس دادن چک خودداری کرد، اینجا دیگه وقتشه که بری سراغ دادخواست استرداد چک ضمانت.

اینکه بدونی دقیقاً شرایط قانونی استرداد چک ضمانت چیه، خیلی بهت کمک می کنه. مهم ترین شرطش همون انجام کامل تعهده. یعنی باید بتونی ثابت کنی که هر چی تو قرارداد بوده رو مو به مو اجرا کردی. یا اگه قراردادی بوده که فسخ شده یا باطل شده، باز هم دیگه دلیلی نداره که چکت دست اون آدم بمونه.

قدم به قدم برای پس گرفتن چک ضمانتت

خب، تا اینجا فهمیدیم چک ضمانت چیه و کی باید پسش بگیریم. حالا فرض کن کارتو انجام دادی، ولی طرف مقابل هنوز چکت رو پس نمیده. اینجا دیگه باید از راه قانونی وارد بشی. نگران نباش، این مراحل اونقدرها هم که فکر می کنی پیچیده نیستن، فقط باید با دقت و حوصله انجامشون بدی. بیا قدم به قدم بریم جلو:

گام اول: مدارک و سند و مدرکاتو جمع کن!

اولین و مهم ترین قدم، جمع آوری تمام مدارکیه که ثابت می کنه تو به تعهداتت عمل کردی و دیگه دلیلی نداره چکت دست کسی بمونه. این مرحله خیلی مهمه، چون اگه مدارکت کامل نباشه، تو دادگاه دستت خالیه. پس حسابی حواست باشه:

• قرارداد اصلی: هر قراردادی که باعث شده چک ضمانت بدی (مثلاً اجاره نامه، قرارداد کاری، قرارداد پیمانکاری). این مدرک سنگ بنای پرونده ات محسوب میشه.
• مدارک اثبات انجام تعهد: اینا خیلی مهمن! مثلاً اگه اجاره بها رو پرداخت کردی، رسیدهاشو داشته باش. اگه کاری رو انجام دادی، صورت جلسات تحویل، گواهی اتمام کار، فاکتورها، پیامک ها یا ایمیل هایی که نشون میده کار تموم شده، یا حتی شهادت شهود رو آماده کن. هر چیزی که ثابت کنه تو به قولت عمل کردی.
• مستندات فسخ یا بطلان قرارداد: اگه به هر دلیلی قرارداد اصلی باطل یا فسخ شده، مدارک مربوط به اون رو هم جمع کن.
• تصویر چک ضمانت: اگه از چکت عکس داری، حتماً اونو هم به عنوان مدرک داشته باش. حتی اگه لاشه چک پیش خودت نیست.

این مدارک رو باید کپی برابر اصل کنی. یعنی ببری دفترخانه اسناد رسمی یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و بگی کپی برابر اصل برات بزنن. اینجوری اعتبارش بیشتر میشه.

گام دوم: اظهارنامه بزن، اتمام حجت کن!

بعد از اینکه مدارکت رو جمع و جور کردی، نوبت میرسه به یه کار رسمی و حقوقی به اسم اظهارنامه قضایی. اظهارنامه یه جور نامه رسمی و قانونیه که تو از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برای طرف مقابلت می فرستی تا بهش اتمام حجت کنی و رسماً ازش بخوای که چکت رو پس بده. این کار هم جنبه حقوقی داره و هم به عنوان یه مدرک محکم تو دادگاه به دردت می خوره.

تو اظهارنامه باید چی بنویسی؟

• مشخصات کامل خودت (خواهان) و مشخصات کامل طرف مقابل (خوانده).
• شماره و تاریخ چک ضمانت، نام بانک و مبلغ چک.
• تاریخ قرارداد اصلی که به خاطرش چک رو دادی.
• شرح کامل اینکه چطور به تعهداتت عمل کردی و دیگه دلیلی نداره چک دست اون بمونه.
• به صراحت درخواست استرداد چک ضمانت رو مطرح کن و یه مهلت مشخص مثلاً ظرف 5 روز بهش بده.
• اخطار بده که اگه چک رو پس نده، مجبور میشی از طریق قانونی اقدام کنی.

این اظهارنامه رو حتماً باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارسال کنی تا رسمی و ثبت شده باشه و بعداً نتونه بگه به دستم نرسیده یا خبر نداشتم. یه نمونه بند کاربردی برای اظهارنامه استرداد چک ضمانت می تونه این باشه: با توجه به اینکه اینجانب کلیه تعهدات قراردادی مورخ [تاریخ قرارداد] را به طور کامل و صحیح انجام داده ام، از حضرتعالی تقاضا دارم ظرف مدت 5 روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، چک ضمانت به شماره [شماره چک] را به اینجانب مسترد نمایید. بدیهی است در صورت عدم استرداد چک در مهلت مقرر، اینجانب ناچار به پیگیری قضایی خواهم بود و کلیه خسارات وارده به عهده شما خواهد بود.

گام سوم: برو دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و دادخواست رو پر کن!

اگه با وجود ارسال اظهارنامه، طرف مقابل باز هم چکت رو پس نداد، دیگه باید بری سراغ قدم اصلی: طرح دادخواست استرداد چک ضمانت. برای این کار، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنی. اونجا کارهای ثبت دادخواستت رو انجام میدن.

تو فرم دادخواست باید یه سری اطلاعات رو دقیق پر کنی:

• خواهان: این قسمت مشخصات کامل توئه که شاکی هستی و چک رو می خوای (اسم، فامیل، کد ملی، آدرس و…).
• خوانده: اینجا مشخصات کامل کسیه که چک دستشه و پس نمیده (اسم، فامیل، کد ملی، آدرس و…).
• خواسته: این مهم ترین قسمته! باید دقیق بنویسی چی می خوای. مثلاً: الزام خوانده به استرداد یک فقره چک ضمانت به شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ چک] عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] به مبلغ [مبلغ چک] ریال، بابت [نوع ضمانت، مثلاً ضمانت انجام قرارداد اجاره مورخ…]. هرچی دقیق تر باشه، بهتره.
• دلایل و منضمات دادخواست: اینجا باید لیست تمام مدارکی رو که تو گام اول جمع آوری کردی، بنویسی و کپی برابر اصلشون رو هم به دادخواستت پیوست کنی. اینا شامل شناسنامه و کارت ملی خودت، کپی قرارداد اصلی، کپی اظهارنامه ارسالی و رسید ابلاغش، کپی مدارک اثبات انجام تعهد و تصویر چک ضمانت میشه.
• شرح دادخواست: تو این بخش باید ماجرا رو کامل توضیح بدی. از اول بگو که چطور و بابت چی چک ضمانت دادی، چطور به تعهداتت عمل کردی، چرا طرف مقابل چک رو پس نمیده و نهایتاً از دادگاه بخواه که دستور بده چکت رو بهت پس بدن و خسارات دادرسی (هزینه هایی که کردی) رو هم از اون بگیرن.

یادت باشه، توی دفتر خدمات قضایی، کارشناس ها بهت کمک می کنن تا فرم ها رو درست پر کنی، ولی خوبه خودت هم اطلاعات کافی داشته باشی.

گام چهارم: پرونده ات رو تو دادگاه دنبال کن!

بعد از اینکه دادخواستت رو ثبت کردی، پرونده ات به یکی از دادگاه های عمومی حقوقی ارجاع میشه. معمولاً دادگاه صالح، دادگاهی هست که تو حوزه قضایی محل اقامت خوانده (همون کسی که چک دستشه) قرار داره.

حالا وظیفه تو چیه؟

• حضور تو جلسات: حضور فعال تو جلسات دادگاه خیلی مهمه. قاضی ممکنه سوالاتی ازت بپرسه یا ازت بخواد که مدارکی رو توضیح بدی. اگه خودت نرفتی، حداقل وکیل معتبرت بره.
• ارائه دفاعیات: اگه طرف مقابل هم برای خودش دفاعیاتی داشت، تو باید آماده باشی تا بهشون جواب بدی و حرف خودت رو ثابت کنی.
• شهادت شهود و استعلامات: ممکنه لازم بشه شاهد معرفی کنی یا دادگاه از بانک ها استعلام بگیره. اینا همه جزئیات پرونده ات هستن.
• صدور رأی: بعد از بررسی های لازم، دادگاه رأی صادر می کنه. اگه رأی به نفعت باشه، یعنی طرف مقابل باید چکت رو پس بده. اما اگه رأی علیهت بود، باز هم می تونی به اون رأی اعتراض کنی و پرونده میره به دادگاه تجدیدنظر.

این پروسه ممکنه یه خورده زمان بر باشه، پس باید صبور باشی و با دقت و پیگیری جلو بری. گرفتن وکیل متخصص چک ضمانت تو این مرحله می تونه سرعت و کیفیت کارت رو حسابی بالا ببره.

اگه چکت رو پس ندن، چه بلاهایی سرت میاد و چطور مقابله کنی؟

راستشو بخوای، پس نگرفتن چک ضمانت بعد از انجام تعهد، می تونه حسابی دردسرساز بشه و آدم رو نگران کنه. این چک یه جورایی بمب ساعتیه تو دست طرف مقابل. بیا ببینیم چه ریسک هایی داره و چطور میشه باهاشون مقابله کرد:

خطر اینکه چک رو نقد کنن:

بدترین اتفاق اینه که طرف مقابل با اینکه کارتو انجام دادی، از قصد بره و چک ضمانت رو بذاره اجرا و پولش رو از حسابت برداره. اگه این اتفاق بیفته، تو کلی از نظر مالی ضرر می کنی. حسابات مسدود میشه، اعتبارت میاد پایین و برای برگشت پولت باید دوباره وارد یه دعوای حقوقی جدید بشی که هم زمان بره و هم هزینه داره. برای همین، از همون اول که می بینی طرف چک رو پس نمیده، باید سریع و قاطع اقدام کنی و نذاری کار به اینجا بکشه.

خطر اینکه چک رو به یه نفر دیگه بدن:

اینجا قضیه یه خورده پیچیده تر میشه. فرض کن طرف مقابل، چک رو به جای اینکه بهت پس بده، به یه نفر دیگه (شخص ثالث) انتقال میده. حالا اگه اون شخص ثالث از ماهیت ضمانتی بودن چک خبر نداشته باشه (یعنی دارنده با حسن نیت باشه)، تو مجبور میشی پول چک رو به اون شخص ثالث پرداخت کنی، حتی اگه خودت هیچ بدهی ای نداشته باشی و تعهدت رو کامل انجام داده باشی! بعدش تو می تونی بری از همون کسی که چک رو بهش دادی شکایت کنی، ولی اول از همه باید ضرر شخص ثالث رو جبران کنی. اینجاست که اهمیت استرداد فوری چک بعد از اتمام تعهد، خودش رو نشون میده.

می تونی بگی خیانت در امانت شده:

خبر خوب اینه که اگه طرف مقابل با وجود انجام تعهداتت و اتمام حجت تو (با اظهارنامه)، باز هم از پس دادن چک خودداری کنه و ازش سوءاستفاده کنه، تو می تونی ازش شکایت کیفری خیانت در امانت کنی. ماده 674 قانون مجازات اسلامی میگه: هرگاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته هایی از قبیل سفته، چک، سند، قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هرکار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود ننماید، عمل وی خیانت در امانت بوده و به حبس از 6 ماه تا 3 سال محکوم خواهد شد.

پس اینجا چک ضمانتت، حکم امانت رو داره و اگه طرف سوءاستفاده کنه، مرتکب جرم شده. می تونی همزمان با دادخواست حقوقی استرداد چک، شکایت کیفری خیانت در امانت رو هم مطرح کنی. این دو تا دعوا با هم فرق دارن: دعوای حقوقی برای پس گرفتن خود چک و الزام طرف به پس دادنش هست، اما دعوای کیفری برای مجازات کردن کسیه که از امانت سوءاستفاده کرده. هر دو می تونن بهت کمک کنن تا حقت رو بگیری.

یه لیست از مدارک لازم برای دادخواست استرداد چک ضمانت

برای اینکه دادخواست استرداد چک ضمانتت با موفقیت پیش بره، باید یه سری مدارک رو آماده کنی و به دادگاه بدی. این مدارک مثل اسلحه و مهماتت تو میدون نبردن! پس یه لیست چک لیست برات آماده کردم که چیزی از قلم نیفته:

• اصل و کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان (یعنی خودت).
• اصل و کپی برابر اصل تصویر چک ضمانت (اگه لاشه اش دستت نیست). داشتن تصویرش خیلی کمک کننده است.
• اصل و کپی برابر اصل قرارداد اصلی که بر اساس اون چک رو دادی (مثلاً قرارداد اجاره، کار، پیمانکاری).
• اصل و کپی برابر اصل اظهارنامه ارسالی به طرف مقابل و رسید ابلاغش (خیلی مهم!).
• اصل و کپی برابر اصل کلیه مدارک مثبته انجام تعهد (مثل رسید پرداخت ها، گواهی اتمام کار، صورت جلسات تحویل، پیامک ها، ایمیل ها، نامه های اداری و هر مدرکی که ثابت کنه کارتو انجام دادی).
• گواهی عدم پرداخت چک (اگه چک قبلاً برگشت خورده و برای دفاع لازم باشه).
• فیش واریزی هزینه های دادرسی و ابطال تمبر (این هزینه ها رو تو دفتر خدمات قضایی بهت میگن چقدر میشه و کجا واریز کنی).

حواست باشه همه این مدارک رو باید کپی برابر اصل کنی و همراه دادخواستت تحویل بدی. هرچی مدارکت کامل تر و مرتب تر باشه، کار قاضی راحت تره و احتمال موفقیت تو هم بیشتر میشه.

هزینه دادخواست استرداد چک ضمانت چقدره؟

خب، وقتی صحبت از کارهای قانونی میشه، اولین چیزی که ممکنه به ذهنمون برسه، بحث هزینه هاست. دادخواست استرداد چک ضمانت هم مثل هر دعوای حقوقی دیگه، یه سری هزینه های مشخص داره. بیا ببینیم این هزینه ها شامل چی میشه:

• هزینه های دادرسی: خوشبختانه، دعوای استرداد لاشه چک (چه ضمانت و چه عادی) یک دعوای غیرمالی محسوب میشه. این یعنی هزینه دادرسی اش خیلی کمتر از دعاوی مالیه. برای دعاوی مالی، هزینه بر اساس مبلغ خواسته محاسبه میشه، اما برای دعاوی غیرمالی، مبلغ ثابتیه که هر سال توسط قوه قضائیه اعلام میشه. این هزینه شامل ابطال تمبر هم میشه.
• هزینه های دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: وقتی میری دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برای ثبت دادخواست و ارسال اظهارنامه، اونجا هم یه هزینه هایی برای خدماتشون ازت می گیرن. این هزینه ها هم معمولاً ثابت و مشخصه.
• هزینه مشاوره وکیل: اگه تصمیم بگیری برای این پرونده وکیل بگیری، قطعاً باید هزینه حق الوکاله وکیل رو هم در نظر داشته باشی. حق الوکاله وکیل بسته به تجربه وکیل، پیچیدگی پرونده و توافق بین شما، متفاوت خواهد بود. اما خیلی ها ترجیح میدن برای تضمین موفقیت و جلوگیری از اشتباهات احتمالی، این هزینه رو متحمل بشن.

در کل، از اونجایی که این دعوا غیرمالیه، هزینه های اولیه دادرسی اش خیلی سنگین نیست. اما مهم اینه که بدونی چه هزینه هایی در پیش داری تا بتونی برنامه ریزی کنی و یهو غافلگیر نشی. تو دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دقیقاً بهت میگن که چه مقدار باید پرداخت کنی.

یادت نره، هزینه کردن برای پس گرفتن حق قانونی ات، سرمایه گذاریه برای آرامش خاطر آینده ات و جلوگیری از ضررهای بزرگتر احتمالی.

یه نمونه دادخواست استرداد چک ضمانت (آماده برای تو!)

اینجا یه نمونه دادخواست کامل و تخصصی رو برات آوردم که می تونی ازش الهام بگیری و با اطلاعات پرونده خودت، اون رو تکمیل کنی. یادت باشه، هر پرونده ای جزئیات خاص خودش رو داره، پس حتماً موارد رو با دقت پر کن:

ریاست محترم / دادرس محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]

با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:

اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی] به موجب [نوع قرارداد، مثلاً قرارداد اجاره/کار/پیمانکاری] مورخ [تاریخ قرارداد] یک فقره چک به شماره [شماره چک]، مورخ [تاریخ چک]، عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه] به مبلغ [مبلغ چک] ریال را به عنوان ضمانت انجام تعهدات مندرج در بند [شماره بند قرارداد] از قرارداد مذکور، در اختیار خوانده محترم جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی] قرار دادم.

اکنون، با عنایت به اینکه اینجانب کلیه تعهدات موضوع قرارداد فوق الذکر را به طور کامل و صحیح انجام داده ام و هیچ گونه تخلف یا بدهی از بابت قرارداد مذکور بر عهده اینجانب باقی نمانده است (مدارک و مستندات انجام تعهد به پیوست دادخواست تقدیم می گردد)، و بنابر مفاد قرارداد، خوانده محترم مکلف به استرداد چک ضمانت به اینجانب بوده است.

با وجود انجام کامل تعهدات، اینجانب طی اظهارنامه شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ اظهارنامه] به خوانده محترم ابلاغ و درخواست استرداد چک ضمانت را نمودم، لکن تا کنون از استرداد چک خودداری نموده است که این امر موجب ورود ضرر و زیان احتمالی به اینجانب خواهد بود.

لذا، با تقدیم این دادخواست و مستنداً به مواد [ذکر مواد قانونی مرتبط در صورت لزوم، مثلاً مواد ناظر بر امانت] و با عنایت به دلایل و منضمات پیوستی، صدور حکم مبنی بر الزام خوانده به استرداد یک فقره چک ضمانت به شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ چک] عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] به مبلغ [مبلغ چک] ریال و همچنین محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی در حق اینجانب، مورد استدعاست.

دلایل و منضمات:

1. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان
2. کپی برابر اصل قرارداد [نام قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد]
3. کپی برابر اصل تصویر چک ضمانت شماره [شماره چک]
4. کپی برابر اصل اظهارنامه شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ اظهارنامه]
5. کپی برابر اصل [نام مدارک اثبات انجام تعهد، مثلاً رسید تسویه حساب، صورتجلسه اتمام کار، گواهی پایان کار و…]

با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضاء

سوالات پرتکرار درباره پس گرفتن چک ضمانت

آیا میشه بدون اظهارنامه، دادخواست داد؟

راستش رو بخوای، نه. ارسال اظهارنامه قبل از دادخواست استرداد چک ضمانت، تقریباً یه جورایی لازمه. این کار نشون میده که تو اول از راه مسالمت آمیز و رسمی سعی کردی مشکل رو حل کنی و به طرف مقابل فرصت دادی. اگه اظهارنامه نفرستی، ممکنه دادگاه بگه چرا قبل از دادخواست، به طرف مقابل اطلاع ندادی و این می تونه پرونده ات رو طولانی تر یا حتی ضعیف تر کنه.

اگه چک ضمانت رو دادن دست یه نفر دیگه، چی کار کنم؟

این یه وضعیت پیچیده تره که قبلاً هم بهش اشاره کردیم. اگه چک ضمانتت دست یه شخص ثالث باشه و اون شخص هم از ماهیت ضمانتی بودن چک خبر نداشته باشه (یعنی دارنده با حسن نیت باشه)، تو مجبور میشی پول چک رو به اون شخص پرداخت کنی. بعد از اینکه این کار رو کردی، می تونی از همون کسی که چک رو بهش دادی شکایت کنی و پولتو ازش پس بگیری. تو این شرایط، حتماً از یه وکیل متخصص چک کمک بگیر، چون قضیه ممکنه خیلی حقوقی و تخصصی بشه.

کلاً چقدر طول میکشه تا به این دادخواست رسیدگی کنن؟

مدت زمان دقیق برای رسیدگی به دادخواست استرداد چک ضمانت رو نمیشه از قبل دقیق گفت. این موضوع به عوامل مختلفی بستگی داره؛ مثلاً حجم کاری دادگاه، اینکه طرف مقابل چقدر باهات همکاری می کنه یا چقدر مقاومت نشون میده، کامل بودن مدارک تو، و اینکه آیا پرونده به تجدیدنظر میره یا نه. اما به طور معمول، انتظار داشته باش که این فرآیند چند ماه طول بکشه. برای همین، صبور بودن و پیگیری مداوم خیلی مهمه.

میشه همزمان با پس گرفتن چک، خسارت هم بگیرم؟

بله، کاملاً امکانش هست! اگه به خاطر اینکه طرف مقابل چک رو بهت پس نداده، ضرر و زیانی بهت وارد شده، می تونی همزمان با دادخواست استرداد چک، خسارت دادرسی و حتی خسارات ناشی از تأخیر یا ضررهای دیگه ای که بهت رسیده رو هم از دادگاه بخوای. مثلاً اگه چک رو برگشت زده باشن و این موضوع باعث ضرر مالی بهت شده باشه، می تونی این خسارت رو هم مطالبه کنی.

اگه چک ضمانت گم شده باشه یا از بین رفته باشه، اون وقت چی؟

اگه چک ضمانت گم شده باشه یا به هر دلیلی از بین رفته باشه، باز هم می تونی دادخواست استرداد رو مطرح کنی. تو این حالت، خواسته تو میشه ابطال چک ضمانت. یعنی از دادگاه می خوای که اون چک رو باطل کنه تا دیگه کسی نتونه ازش سوءاستفاده کنه. برای این کار هم باید مدارکی رو ارائه بدی که ثابت کنه چک به عنوان ضمانت بوده و الان گم شده یا از بین رفته.

پس گرفتن لاشه چک با باطل کردن چک فرقش چیه؟

این دو تا با هم فرق دارن. استرداد لاشه چک یعنی اینکه اصل برگه چک رو بهت پس بدن و تو دوباره برش داری. اما ابطال چک یعنی اینکه یه چک ممکنه گم شده باشه، یا دست کسی باشه که معلوم نیست کیه. تو از دادگاه می خوای که اون چک رو باطل کنه تا دیگه هیچ اعتباری نداشته باشه و کسی نتونه ازش استفاده کنه. معمولاً وقتی لاشه چک موجوده و طرف پس نمیده، بحث استرداد لاشه مطرح میشه، و وقتی لاشه چک موجود نیست (مثلاً گم شده)، بحث ابطال مطرح میشه.

حرف آخر: چک ضمانت رو دست کم نگیر!

خلاصه کلام اینکه، چک ضمانت یه ابزار مالی قدرتمنده که اگه درست استفاده نشه یا بعد از انجام تعهد، برنگرده به صاحبش، می تونه حسابی دردسر درست کنه. اگه تو هم یه صادرکننده چک ضمانت هستی و تعهداتت رو کامل انجام دادی ولی چکت رو پس نمیدن، اصلا کوتاهی نکن و موضوع رو جدی بگیر.

همونطور که دیدی، مسیر دادخواست استرداد چک ضمانت، یه مسیر قانونی و مشخصه که نیاز به دقت و پیگیری داره. از جمع آوری دقیق مدارک و مستنداتت شروع کن، بعد یه اظهارنامه رسمی بفرست تا حجت رو تموم کنی و در نهایت، اگه لازم شد، با ثبت دادخواست از طریق مراجع قضایی، حقت رو مطالبه کن. حضور فعال تو دادگاه و دفاع از خودت هم فراموش نشه.

تو اینجور پرونده ها، مشاوره با یه وکیل متخصص تو زمینه دعاوی اسناد تجاری و چک، می تونه مثل یه برگ برنده عمل کنه. وکیل می تونه با تجربه اش، بهترین راه رو نشونت بده، از اشتباهات احتمالی جلوگیری کنه و بهت کمک کنه تا سریع تر و مطمئن تر به نتیجه برسی. پس اگه احساس می کنی قضیه پیچیده شده یا وقت کافی برای پیگیری نداری، حتماً از کمک یه متخصص استفاده کن. یادت باشه، حق گرفتنیه!