دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده

اگر چکی دارید که صادرکننده آن را در سامانه صیاد ثبت نکرده و حالا بلاتکلیف مانده اید، جای درستی آمده اید. برای مطالبه وجه این چک، باید از طریق دادخواست حقوقی اقدام کنید و ما اینجا قدم به قدم همراهتان هستیم تا حق تان را بگیرید.

حتماً تا حالا برایتان پیش آمده که یک برگه چک صیادی دستتان باشد که فکر می کنید همه چیزش رو به راه است، اما وقتی پای نقد کردنش به میان می آید، بانک می گوید نمی تونیم پرداخت کنیم! و وقتی پیگیری می کنید، متوجه می شوید مشکل از عدم ثبت چک در سامانه صیاد است. اینجاست که حسابی کلافه و گیج می شوید که حالا با این برگه چک که پولتان توی آن گیر افتاده، چه کاری باید انجام بدهید. نگران نباشید، شما تنها نیستید و این یکی از چالش های رایج قانون جدید چک است که برای خیلی ها پیش می آید.

قانون جدید چک با هدف شفاف سازی و افزایش اعتبار چک ها وضع شد، اما مثل هر قانون جدیدی، اگر از جزئیات آن باخبر نباشید، می تواند برایتان دردسرساز شود. در این مقاله جامع و کاربردی، قرار است تمام ابهامات درباره چک صیادی ثبت نشده را برطرف کنیم و به شما نشان دهیم که چطور می توانید با یک دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده، حق و حقوقتان را تمام و کمال از صادرکننده بگیرید. از ماهیت حقوقی این چک ها گرفته تا مراحل گام به گام و مدارک لازم، همه چیز را با زبانی ساده و خودمانی توضیح می دهیم تا مثل یک کارشناس حقوقی، مسیر درست را پیدا کنید و به پولتان برسید. پس با ما همراه باشید تا به مشکلاتتان نقطه پایان بگذاریم!

اصلا چک صیادی ثبت نشده یعنی چی؟ سند عادی یا تجاری؟

بیایید از پایه شروع کنیم. قدیم ترها، چک یک برگه کاغذی بود که بدون نیاز به ثبت در سیستمی خاص، اعتبار خودش را داشت. اما با ورود چک های صیادی بنفش رنگ و سامانه صیاد، بازی عوض شد. حالا هر چکی که صادر میشه، باید مراحل خاصی رو طی کنه: صادرکننده باید مشخصات چک (مثل مبلغ، تاریخ، و هویت دریافت کننده) رو تو سامانه صیاد ثبت کنه و شما به عنوان گیرنده چک هم باید بعد از دریافت، اون رو تو همین سامانه تأیید کنید. این فرآیند باعث میشه که رد و بدل شدن چک ها شفاف تر بشه و جلوی خیلی از سوءاستفاده ها گرفته بشه.

قانون جدید چک و آثار عدم ثبت: چرا اینقدر مهمه؟

مهم ترین نکته ای که باید بدونید، اینه که طبق تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک (که در تاریخ ۱۴۰۰/۱/۲۹ اصلاح شده)، اگر مشخصات یک برگه چک صیادی در سامانه صیاد توسط صادرکننده ثبت نشه، این چک دیگه مشمول قانون صدور چک نیست! خب این یعنی چی؟ یعنی تمام مزایایی که یه چک واقعی داره رو از دست میده. مزایایی مثل مسئولیت تضامنی ظهرنویس ها (کسی که چک رو به شما انتقال داده)، امکان شکایت کیفری (که البته در شرایط خاصی ممکنه)، یا قابلیت اجرای مستقیم از طریق اداره ثبت. بانک ها هم طبق همین قانون، مکلفن از پرداخت وجه چک هایی که ثبت نشدن خودداری کنن.

در واقع، چک صیادی ثبت نشده از حالت یک سند تجاری به یک سند عادی تبدیل میشه. سند عادی یعنی چی؟ یعنی درست مثل یه قولنامه یا یه دست نوشته که فقط نشون میده یه نفر یه پولی به شما بدهکاره. با سند عادی هم میشه پول رو مطالبه کرد، اما نه با همون سرعت و امکانات یه سند تجاری. مثلاً برای تأمین خواسته (یعنی توقیف اموال بدهکار قبل از صدور حکم نهایی)، برای چک تجاری لازم نیست مبلغی به عنوان خسارت احتمالی واریز کنید، ولی برای چک ثبت نشده که سند عادیه، باید این خسارت رو بپردازید. پس می بینید که ثبت شدن یا نشدن چک، حسابی تو روند پیگیری تون تاثیر میذاره.

ویژگی	چک صیادی ثبت شده	چک صیادی ثبت نشده
اعتبار حقوقی	سند تجاری با مزایای قانونی کامل	سند عادی، فقط اثبات کننده طلب
پرداخت توسط بانک	بله، با استعلام و تایید در سامانه	خیر، بانک از پرداخت خودداری می کند
صدور گواهی عدم پرداخت رسمی	بله (برگشت چک)	خیر (فقط اعلامیه عدم ثبت صادر می شود)
امکان شکایت کیفری	بله (در صورت عدم تامین موجودی و …)	خیر، این عمل جرم نیست
مسئولیت تضامنی ظهرنویسان	بله (در صورت ثبت انتقال در سامانه)	خیر
تأمین خواسته بدون تودیع خسارت	بله، به عنوان سند تجاری	خیر، نیاز به تودیع خسارت احتمالی دارد
قابلیت اجرای مستقیم از طریق اداره ثبت	بله	خیر

آیا ثبت نکردن چک جدید جرمه؟ یه باور غلط که باید شفاف بشه!

یکی از بزرگترین سوءتفاهم هایی که راجع به چک صیادی ثبت نشده وجود داره، اینه که خیلی ها فکر می کنن جرم ثبت نکردن چک جدید وجود داره و میشه از صادرکننده به خاطر این کار شکایت کیفری کرد. بگذارید همینجا تکلیف این موضوع رو روشن کنیم: ثبت نکردن چک جدید در سامانه صیاد، جرم نیست!

حالا چرا این رو میگیم؟ اگه شما قوانین ما، یعنی قانون صدور چک و قانون مجازات اسلامی رو زیر و رو کنید، هیچ ماده ای پیدا نمی کنید که برای عدم ثبت چک در سامانه صیاد مجازاتی تعیین کرده باشه. قانون ما میگه تا زمانی که یک عمل به صورت واضح و مشخص در قانون به عنوان جرم شناخته نشده باشه و مجازاتی براش تعیین نشده باشه، نمی تونیم بگیم اون عمل جُرمه.

پس، چیزی که اتفاق می افته، اینه که ثبت نکردن چک صرفاً یک ضمانت اجرای حقوقی داره؛ یعنی چک شما از حالت تجاری خارج میشه و مزایای خاص خودش رو از دست میده، نه اینکه صادرکننده مرتکب عمل مجرمانه ای شده باشه که بابتش بشه شکایت کیفری کرد و به زندان افتاد. اگه دنبال شکایت کیفری از چک ثبت نشده باشید، فقط وقت و انرژی تون رو هدر میدید و به نتیجه ای نمیرسید. مسیر درست، همون مطالبه وجه چک ثبت نشده از طریق دادخواست حقوقی است که در ادامه مفصل راجع بهش صحبت می کنیم.

قدم های اول برای مطالبه وجه چک ثبت نشده: چیکار باید کرد؟

حالا که تصویر روشن تری از وضعیت چک صیادی ثبت نشده پیدا کردید و می دونید مسیر کیفری به جایی نمی رسه، وقتشه که بریم سراغ اقدامات عملی. این قدم ها رو با دقت دنبال کنید تا مسیر حقوقی تون هموار بشه و با دست پر برید سراغ دادخواست مطالبه وجه.

گام اول: از بانک اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد رو بگیرید (خیلی مهم!)

همونطور که بالاتر گفتیم، بانک ها برای چک های صیادی ثبت نشده، گواهی عدم پرداخت مرسوم (برگشت چک) صادر نمی کنن. این خودش یه گره بزرگ بود که بانک مرکزی برای حلش چاره اندیشی کرد. طبق بخشنامه شماره ۱۱۷۵۳۳ مورخ ۱۴۰۱/۵/۱۱ بانک مرکزی، شما به عنوان ذینفع چک می تونید به بانکی که چک روش صادر شده (همون بانک محال علیه) مراجعه کنید و درخواست صدور اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد رو بکنید. این اعلامیه هرچند که کد رهگیری نداره و از نظر شکل با برگشت چک فرق می کنه، اما سند اصلی شما برای اثبات عدم ثبت چک تو دادگاهه. پس حتماً این مدرک رو از بانک بگیرید، چون بدون اون، اثبات ادعای شما تو دادگاه سخت میشه.

گام دوم: اظهارنامه رسمی بفرستید (یه حرکت هوشمندانه!)

ارسال اظهارنامه رسمی به صادرکننده چک، اگرچه اجباری نیست، اما یه حرکت کاملاً هوشمندانه و حقوقی محسوب میشه. اظهارنامه یه نامه رسمیه که شما از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برای طرف مقابل می فرستید و توش به صورت رسمی بهش اعلام می کنید که چک رو تو سامانه ثبت نکرده و شما هم مبلغ رو مطالبه می کنید و بهش فرصت میدید که پول رو پرداخت کنه یا چک رو ثبت کنه.

فایده ارسال اظهارنامه چیه؟

• به عنوان یک سند رسمی، مطالبه شما رو اثبات می کنه.
• نشون میده که شما با حسن نیت و از طریق قانونی دنبال حل مشکل هستید.
• در بعضی موارد، تاریخ ارسال اظهارنامه می تونه مبنای محاسبه خسارت تأخیر تأدیه قرار بگیره.
• اگه صادرکننده بعداً ادعا کنه از مطالبه شما خبر نداشته، اظهارنامه مدرک محکمی علیهش خواهد بود.

پس توصیه می کنیم حتماً این کار رو انجام بدید و برای تنظیم متن اظهارنامه، می تونید از مشاور حقوقی یا وکیل کمک بگیرید تا دقیق و کامل باشه.

گام سوم: تو سامانه ثنا ثبت نام کنید و هویتتون رو تأیید کنید.

این روزها، تمام فرآیندهای قضایی کشور ما، از ثبت دادخواست گرفته تا دریافت ابلاغیه های دادگاه، از طریق سامانه ثنا (سایت قوه قضاییه) انجام میشه. اگه هنوز تو این سامانه ثبت نام نکردید، حتماً قبل از هر اقدام قانونی، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید و ثبت نام و احراز هویتتون رو انجام بدید. اطلاعات شما در سامانه ثنا ثبت میشه و یه نام کاربری و رمز عبور دریافت می کنید. بدون ثبت نام در ثنا، عملاً امکان پیگیری پرونده حقوقی وجود نداره.

چی لازم داریم؟ شرایط و مدارک برای دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده

حالا که قدم های اولیه رو برداشتیم، وقتشه که فهرست مدارک لازم برای دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده رو مرور کنیم. آماده کردن این مدارک، مثل جور کردن قطعات پازل برای کامل کردن پرونده شماست. دقت کنید که این بخش رو دست کم نگیرید، چون ناقص بودن مدارک می تونه باعث طولانی شدن روند رسیدگی یا حتی رد شدن دادخواستتون بشه.

شرایطی که باید وجود داشته باشه (ماهوی):

قبل از اینکه سراغ مدارک کاغذی بریم، یه سری پیش نیاز اساسی وجود داره که چک شما باید اونا رو داشته باشه تا اصلا بتونید دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده رو مطرح کنید:

• برگه چک صیادی (بنفش رنگ): چکتون باید از نوع همون برگه های جدید صیادی باشه که بعد از سال ۱۳۹۹ صادر شدن. این چک ها یک شناسه یکتا دارن.
• عدم ثبت مشخصات در سامانه صیاد: مشخصات کامل چک باید توسط صادرکننده در سامانه صیاد ثبت نشده باشه. همین موضوع، محور اصلی دعوای شماست.
• سررسید چک گذشته باشد: برای اینکه بتونید مطالبه وجه کنید، طبیعیه که تاریخ سررسید چک باید رسیده باشه و موعد پرداخت گذشته باشه.

مدارکی که باید ضمیمه دادخواست کنید (مهم!):

اینها مدارک اصلی هستن که باید برای ثبت دادخواست آماده و همراه داشته باشید:

• اصل و تصویر (کپی برابر اصل) برگه چک صیادی ثبت نشده: اصل چک همیشه لازمه، اما باید یک یا دو نسخه کپی هم ازش داشته باشید که تو دفاتر خدمات قضایی برابر اصل بشه و ضمیمه دادخواستتون بشه.
• اصل و تصویر اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد از بانک: این مدرک، همونطور که گفتیم، کلید اصلی اثبات عدم ثبت چک شماست و حتماً باید همراه دادخواست باشه. بدون اون، کارتون حسابی لنگ می مونه.
• تصویر کارت ملی و شناسنامه شما (خواهان): این مدارک برای احراز هویت شما لازمن. کپی واضح و خوانا ازشون تهیه کنید.
• تصویر اظهارنامه ارسالی به صادرکننده چک (در صورت ارسال): اگر به توصیه ما عمل کردید و اظهارنامه فرستادید، حتماً کپی برابر اصل شده اون رو هم ضمیمه کنید.
• هرگونه قرارداد، فاکتور یا سند دیگری که منشأ صدور چک و رابطه حقوقی طرفین را اثبات کند (اختیاری ولی بسیار مفید): فرض کنید چک بابت خرید و فروش ملکی صادر شده یا بابت تسویه یک وام. اگه قرارداد یا فاکتور یا سند معتبر دیگه ای دارید که نشون میده چرا این چک به شما داده شده، حتماً اون رو هم کپی برابر اصل کنید و ضمیمه دادخواست کنید. این مدارک، پرونده شما رو بسیار قوی تر می کنن و به دادگاه کمک می کنن تا ریشه بدهی رو بهتر بفهمه.
• رسید ثبت نام در سامانه ثنا: گرچه معمولاً نیاز به ضمیمه کردن خود رسید نیست، اما اطلاعات ثنای شما برای ثبت دادخواست و پیگیری پرونده ضروریه.

مراحل و نحوه طرح دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده: گام به گام تا گرفتن حق!

خب، حالا که مدارک رو جمع آوری کردید و حسابی آماده اید، وقتشه که پا به میدون بذارید و مراحل طرح دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده رو به صورت عملی شروع کنیم. این مراحل، راه رسیدن شما به حقتونه و باید با دقت و حوصله انجام بشن.

گام ۱: دادخواست رو حسابی بنویسید (با دلایل و مستندات قوی)

اولین و شاید مهم ترین قدم، تنظیم یه دادخواست حقوقی جامع و مستدله. دادخواستتون باید مثل یه داستان حقوقی باشه که توش، شما خواهان هستید، صادرکننده چک خوانده است و از دادگاه می خواید که به حق شما رسیدگی کنه. این دادخواست باید شامل این بخش ها باشه:

• خواهان: مشخصات کامل شما به عنوان دارنده چک.
• خوانده: مشخصات کامل صادرکننده چک.
• خواسته: دقیقا چی می خواید؟ مثلاً «مطالبه وجه یک فقره چک صیادی به شماره … به مبلغ … ریال به انضمام خسارت تأخیر تأدیه و هزینه های دادرسی». این بخش رو باید واضح و بدون ابهام بنویسید.
• دلایل و مستندات: اینجا لیست تمام مدارکی که جمع آوری کردید (چک، اعلامیه عدم ثبت، اظهارنامه و…) رو بنویسید.
• شرح دادخواست: این بخش، جاییه که باید قصه رو تعریف کنید. توضیح بدید که چطور چک رو گرفتید، چرا ثبت نشده، به بانک مراجعه کردید و اعلامیه عدم ثبت گرفتید، چرا صادرکننده پول رو نداده و حالا از دادگاه چی می خواید. حتماً به این نکات حقوقی اشاره کنید:
  • چون چک ثبت نشده، از شمول قانون صدور چک خارج شده و صرفاً یک سند عادی اثبات کننده طلب شماست (مستند به ماده ۳۱۰ قانون تجارت).
  • شما حق مطالبه خسارت تأخیر تأدیه رو از تاریخ سررسید یا از تاریخ مراجعه به بانک/ارسال اظهارنامه دارید (مستند به ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی).

  با یه وکیل مشورت کنید یا از نمونه دادخواست های معتبر استفاده کنید تا متن تون از نظر حقوقی قوی و بدون نقص باشه.

گام ۲: دادخواست رو تو دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنید.

بعد از اینکه دادخواسته رو تنظیم کردید و مطمئن شدید که هیچ نقصی نداره (ترجیحاً در قالب فایل Word)، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. اونجا کارمند دفتر:

1. فایل دادخواست و اسکن تمام مدارکتون رو از شما دریافت می کنه.
2. هزینه های مربوط به خدمات قضایی و هزینه های دادرسی رو پرداخت می کنید.
3. بعد از بررسی و تأیید، دادخواست شما رو به مرجع قضایی صالح (دادگاه یا شورای حل اختلاف) ارسال می کنه.

نکته مهم در اینجا، تعیین مرجع قضایی صالح است. این بستگی به مبلغ خواسته (وجه چک) داره:

• اگه مبلغ چک تا ۲۰ میلیون تومان باشه، پرونده به شورای حل اختلاف ارسال میشه. شوراهای حل اختلاف عموماً روند رسیدگی سریع تری دارن.
• اگه مبلغ چک بیشتر از ۲۰ میلیون تومان باشه، پرونده به دادگاه عمومی حقوقی ارسال میشه.

پس حواستون به این تفکیک باشه تا دادخواستتون به مرجع درست ارسال بشه.

گام ۳: منتظر رسیدگی تو مراجع قضایی باشید.

بعد از ثبت دادخواست، پرونده شما به یکی از شعب دادگاه یا شورای حل اختلاف ارجاع میشه و قاضی پرونده رو بررسی می کنه. بعد از این مرحله، وقت رسیدگی تعیین میشه و برای شما و صادرکننده چک (خوانده) از طریق سامانه ثنا ابلاغیه ارسال میشه. تو جلسه رسیدگی، هر دو طرف فرصت دفاع دارن. صادرکننده ممکنه برای دفاع از خودش ادعاهایی مثل جعل امضا، پرداخت قبلی وجه چک، مفقود شدن چک، یا اینکه چک بابت تضمین بوده و هنوز موعدش نرسیده رو مطرح کنه. شما باید با مستندات و توضیحات منطقی از حقتون دفاع کنید. اینجا نقش وکیل، اگه وکیل گرفته باشید، خیلی پررنگ میشه.

گام ۴: حکم رو بگیرید و اجرایش کنید.

اگه دادگاه بعد از بررسی ها به نفع شما رای بده، این رای بلافاصله قابل اجرا نیست و باید مراحل قطعی شدن رأی رو طی کنه (مثلاً مهلت ۲۰ روزه برای اعتراض و تجدیدنظر). بعد از اینکه حکم قطعی شد، میتونید از طریق واحد اجرای احکام دادگستری، برای وصول وجه چک اقدام کنید. اگه صادرکننده چک خودش پول رو پرداخت نکنه، میتونید درخواست توقیف اموال صادرکننده رو بدید. از جمله اموالی که میشه توقیف کرد، حساب های بانکی، ماشین، ملک و… هستن. این توقیف تا زمانی که وجه چک و خسارات مربوطه پرداخت نشه، ادامه پیدا می کنه.

چی می تونید تو دادخواست مطالبه کنید؟ مطالبات قابل طرح!

وقتی دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده رو مطرح می کنید، فقط به دنبال پول اصلی چک نیستید. شما می تونید یه سری درخواست های دیگه هم تو دادخواستتون داشته باشید که حسابی به دردتون می خوره و باعث میشه که از ضررهاتون کم بشه. بیایید ببینیم چی ها رو میتونید از دادگاه بخواید:

۱. مطالبه اصل وجه چک

این که دیگه واضحه! اولین و اصلی ترین چیزی که از دادگاه می خواید، همون مبلغی هست که روی چک نوشته شده و شما به خاطر عدم ثبت چک نتونستید اون رو از بانک بگیرید. این میشه اصل طلب شما که صادرکننده باید بهتون پرداخت کنه.

۲. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه

وقتی کسی پول شما رو دیر میده و با تأخیر پرداخت می کنه، شما هم ضرر می کنید، چون ارزش پول به مرور زمان کم میشه. برای همین، قانون این اجازه رو داده که علاوه بر اصل پول، خسارت تأخیر تأدیه (به زبان ساده تر، جریمه دیرکرد) رو هم مطالبه کنید. این خسارت از تاریخی محاسبه میشه که چک باید پرداخت می شده (یعنی تاریخ سررسید چک) یا از تاریخی که شما به بانک مراجعه کردید و اعلامیه عدم ثبت رو گرفتید یا اظهارنامه فرستادید. نرخ این خسارت هم هر سال بر اساس شاخص بانک مرکزی تعیین میشه. پس این یکی رو هم حتماً تو دادخواستتون بنویسید.

۳. مطالبه هزینه های دادرسی

معلومه که برای طرح دادخواست و پیگیری پرونده تو دادگاه، شما یه سری هزینه ها رو متحمل میشید؛ مثلاً پول ثبت دادخواست، هزینه های دفتری، کارشناسی (اگه نیاز باشه)، و… شما می تونید از دادگاه بخواید که صادرکننده چک، همه این هزینه ها رو هم به شما برگردونه. این حق شماست که بابت پیگیری حقتون، متحمل ضرر اضافی نشید.

۴. مطالبه حق الوکاله وکیل

اگه برای این کار مهم و پیچیده، وکیل گرفتید، هزینه وکیل (حق الوکاله) هم جزو ضررهاییه که شما متحمل شدید. پس اگه وکیل دارید، میتونید تو دادخواستتون از دادگاه بخواید که صادرکننده چک، حق الوکاله وکیلتون رو هم پرداخت کنه. البته این مقدار بر اساس تعرفه های قانونی محاسبه و تعیین میشه.

۵. درخواست تأمین خواسته (با تودیع خسارت احتمالی)

این یکی یه ترفند حقوقی خیلی به در بخوره و واقعاً میتونه جلوی ضرر بزرگتری رو بگیره! فرض کنید صادرکننده چک، آدم زرنگیه و تا شما برید تو دادگاه و حکم بگیرید و حکمتون قطعی بشه، همه اموالش رو منتقل کنه یا به اسم کس دیگه ای بزنه. اینجا درخواست تأمین خواسته به کمکتون میاد.

با تأمین خواسته، شما می تونید قبل از اینکه دادگاه رای نهایی رو صادر کنه، ازش بخواید که اموال صادرکننده چک (تا سقف مبلغ چک و خسارات احتمالی) رو توقیف کنه تا نتونه اونا رو از دسترس شما خارج کنه و بعد از صدور حکم، دستتون برای اجرا خالی نباشه. اما یه تفاوت مهم با چک های تجاری داره: چون چک شما سند عادی محسوب میشه، برای تأمین خواسته باید یه خسارت احتمالی (که معمولاً ۱۰ تا ۲۰ درصد مبلغ چک هست) رو تو صندوق دادگستری واریز کنید. این خسارت برای اینه که اگه بعداً ثابت شد که ادعای شما درست نبوده، از اون پول، خسارت طرف مقابل جبران بشه. اما با این حال، ارزشش رو داره، چون با توقیف اموال، خیالتون از بابت وصول پولتون راحت میشه و جلوی فرار از دین گرفته میشه.

نکات طلایی و ترفندهای کاربردی: چجوری موفق بشیم؟

حالا که تمام مراحل قانونی رو با هم مرور کردیم، وقتشه که یه سری نکات حقوقی مهم و ترفندهای کاربردی رو هم بهتون بگم. این نکات می تونن مثل یه برگ برنده تو دستتون باشن و حسابی تو مطالبه وجه چک ثبت نشده بهتون کمک کنن تا با اطمینان و سرعت بیشتری به نتیجه برسید.

مشاوره با وکیل متخصص: چرا وکیل متخصص در دعاوی چک ضروریه؟

شاید فکر کنید خودتون میتونید از پس این کار بربیاید و با این راهنما هم دیگه نیازی به وکیل ندارید. درسته که ما سعی کردیم همه چیز رو ساده و واضح توضیح بدیم، اما دعاوی حقوقی، مخصوصاً اونایی که با قانون جدید چک سروکار دارن، پیچیدگی های خاص خودشون رو دارن. یه وکیل متخصص دعاوی چک مزایای زیادی داره:

• به همه قوانین و تبصره های جدید مسلطه و می تونه بهترین و سریع ترین راه رو بهتون نشون بده.
• دادخواست شما رو با قوی ترین دلایل و استنادات حقوقی تنظیم می کنه تا دادگاه نتونه به راحتی اون رو رد کنه.
• میتونه تو جلسات دادگاه از شما دفاع کنه و جلوی دفاعیات احتمالی و بعضاً پیچیده صادرکننده رو بگیره.
• خیلی سریع تر و مطمئن تر میتونه حقتون رو وصول کنه، چون با روال کار دادگاه ها و روش های اجرای احکام آشناست.

پس اگه براتون مقدوره، حتماً از یه وکیل خوب کمک بگیرید؛ حتی برای یه مشاوره حقوقی کوتاه. پولی که بابت وکیل میدید، در واقع یه سرمایه گذاری برای حفظ و وصول حقتون به بهترین شکله.

اثبات منشأ دین: اگه مدرک دیگه هم دارید، رو کنید!

همونطور که گفتیم، چک صیادی ثبت نشده یه سند عادی محسوب میشه. اگه بتونید دلیل اصلی که چک بابتش صادر شده (مثلاً قرارداد خرید و فروش ملک یا خودرو، فاکتور خرید کالا، رسید قرض، قرارداد مشارکت و…) رو هم به دادگاه ارائه بدید، پرونده تون خیلی قوی تر میشه. این کار به دادگاه کمک می کنه تا رابطه مالی بین شما و صادرکننده رو بهتر درک کنه و مطمئن بشه که طلب شما واقعی و مستنده. این مدارک، مثل پشتیبان محکمی برای چک شما عمل می کنن و جای هیچ شکی رو باقی نمی ذارن.

آماده دفاع باشید: صادرکننده بیکار نمیشینه!

این اشتباه رو نکنید که فکر کنید صادرکننده چک همینطوری میاد و پول شما رو میده. احتمالاً اون هم سعی می کنه با بهانه های مختلف خودش رو تبرئه کنه. ممکنه ادعاهایی مثل چک مفقود شده، چک بابت تضمین بوده و هنوز موعدش نرسیده، پولی به شما بدهکار نیستم یا از قانون جدید خبر نداشتم رو مطرح کنه. شما باید از قبل برای این دفاعیات احتمالی آماده باشید و مستندات لازم برای رد اونها رو داشته باشید. مثلاً اگه چک بابت تضمین بوده، نشون بدید که تعهد اصلی انجام نشده؛ یا اگر ادعای مفقودی کرد، مدارک مربوط به ابلاغ رو ارائه بدید. اینجا هم حضور وکیل میتونه خیلی کمک کننده باشه تا بهترین پاسخ ها رو به این دفاعیات بدید.

پیشگیری بهتر از درمانه: جلوی ضرر رو از کجا بگیریم؟

بهترین راه اینه که اصلاً به مشکل چک صیادی ثبت نشده برنخورید. برای همین، همیشه تو معاملاتتون حسابی حواستون رو جمع کنید. قبل از اینکه یه چک صیادی رو از کسی بگیرید، چند تا کار رو انجام بدید:

• از صادرکننده بخواید همون لحظه و جلوی چشم شما، چک رو تو سامانه صیاد ثبت کنه.
• خودتون بلافاصله بعد از ثبت توسط صادرکننده، با استفاده از اپلیکیشن های موبایلی (مثل آپ، ۷۲۴، ایوا و…) یا از طریق اینترنت بانک یا حتی سامانه پیامکی بانک مرکزی (۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱)، استعلام بگیرید و از ثبت چک مطمئن بشید.
• اگه ثبت شده بود، حتماً تو همون سامانه، دریافت چک رو تأیید کنید.

این کارها شاید چند دقیقه بیشتر وقتتون رو نگیره، ولی جلوی کلی دردسر و دوندگی های حقوقی رو میگیره و باعث میشه با خیال راحت تری معامله کنید.

محدودیت های حقوقی: قانون نمی تونه کسی رو به ثبت چک مجبور کنه

یه نکته مهم دیگه که باید بدونید و قبلاً هم بهش اشاره کردیم، اینه که طبق نظریه مشورتی قوه قضاییه (شماره ۷/۱۴۰۰/۱۴۷۸ مورخ ۱۴۰۱/۰۳/۲۵)، شما نمی تونید از دادگاه بخواید که صادرکننده رو «ملزم به ثبت چک در سامانه صیاد» کنه. چون ثبت چک یه شرط ماهوی برای اعتبار تجاری اونه و اگه در زمان صدور ثبت نشده باشه، دیگه نمیشه کاریش کرد و همونطور که گفتیم، چک شما تبدیل به سند عادی میشه. پس اصلاً دنبال این خواسته تو دادخواستتون نرید.

نمونه دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده (آماده برای استفاده شما!)

حالا که تمام جزئیات رو فهمیدید، وقتشه که یه نمونه دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده رو بهتون نشون بدم که می تونید ازش استفاده کنید. این نمونه بر اساس همون نکاتی که گفتم تنظیم شده و شامل همه بخش های لازم برای یه دادخواست کامله. این متن رو می تونید به عنوان الگو بردارید و اطلاعات خودتون و صادرکننده چک رو جایگزین کنید.

مشخصات دادخواست

مرجع رسیدگی: دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان محل اقامت خوانده یا محل بانک محال علیه]

خواهان:

• نام و نام خانوادگی: [نام شما]
• کد ملی: [کد ملی شما]
• نشانی: [آدرس دقیق شما]
• شماره تماس: [شماره تماس شما]

خوانده:

• نام و نام خانوادگی: [نام صادرکننده چک]
• کد ملی: [کد ملی صادرکننده چک]
• نشانی: [آدرس دقیق صادرکننده چک]
• شماره تماس: [شماره تماس صادرکننده چک]

وکیل: [در صورت داشتن وکیل، نام و نام خانوادگی، کد ملی و نشانی وکیل را درج کنید]

خواسته:

1. مطالبه وجه یک فقره چک صیادی به شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ سررسید چک] عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] به مبلغ [مبلغ به ریال، هم به عدد و هم به حروف].
2. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید چک یا تاریخ مراجعه به بانک/ارسال اظهارنامه] تا زمان اجرای حکم بر اساس شاخص بانک مرکزی.
3. محکومیت خوانده به پرداخت کلیه هزینه های دادرسی.
4. مطالبه حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل).
5. صدور قرار تأمین خواسته با تودیع خسارت احتمالی.

دلایل و مستندات:

• تصویر مصدق برگه چک صیادی شماره [شماره چک]
• تصویر مصدق اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد شماره [شماره اعلامیه، در صورت وجود] مورخ [تاریخ اعلامیه] صادره از بانک [نام بانک]
• تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان
• تصویر مصدق اظهارنامه شماره [شماره اظهارنامه، در صورت وجود] مورخ [تاریخ اظهارنامه]
• تصویر مصدق [نام قرارداد/فاکتور/سند دیگری که منشأ دین را اثبات می کند، در صورت وجود]

متن دادخواست

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] به نشانی فوق الذکر، دارنده یک فقره چک صیادی به شماره [شماره چک]، مورخ [تاریخ سررسید]، عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] به مبلغ [مبلغ به ریال، به عدد و حروف] ریال می باشم که توسط خوانده محترم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] صادر گردیده است. این چک بابت [جهت صدور چک را بنویسید، مثلا: خرید کالا، بابت قرض، بابت خدمات و…] به اینجانب تسلیم شده است.

متاسفانه با وجود مراجعات مکرر به بانک محال علیه در تاریخ [تاریخ مراجعه به بانک] و درخواست پرداخت وجه چک، به دلیل عدم ثبت مشخصات چک مذکور در سامانه صیاد توسط صادرکننده، بانک محترم از پرداخت وجه آن خودداری نموده و گواهی مرسوم عدم پرداخت را صادر نکرده و صرفاً اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد را به اینجانب تحویل داده است (تصویر این اعلامیه پیوست دادخواست تقدیم می گردد). لازم به ذکر است که اینجانب طی اظهارنامه رسمی به شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ اظهارنامه] (تصویر آن پیوست است)، مراتب مطالبه وجه را به خوانده اعلام نموده ام، لیکن متاسفانه ایشان تاکنون از پرداخت وجه چک امتناع ورزیده اند.

نظر به اینکه چک مذکور به دلیل عدم ثبت در سامانه صیاد، از شمول مزایای اسناد تجاری خارج و صرفاً به عنوان یک سند عادی اثبات کننده طلب اینجانب از خوانده محترم می باشد و با عنایت به اینکه خوانده محترم با عدم ایفای تعهد خود مبنی بر ثبت چک در سامانه و متعاقباً عدم پرداخت وجه آن، موجبات تضییع حقوق اینجانب را فراهم آورده است، لذا با استناد به ماده ۳۱۰ قانون تجارت، مواد ۱ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی و سایر قوانین مرتبط، و همچنین بخشنامه شماره ۱۱۷۵۳۳ مورخ ۱۴۰۱/۵/۱۱ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مستندات پیوستی و دلایل معنونه:

از محضر آن دادگاه محترم استدعا دارم:

1. بدوتاً نسبت به صدور قرار تأمین خواسته جهت جلوگیری از تضییع حقوق اینجانب با تودیع خسارت احتمالی، دستور مقتضی صادر فرمایید.
2. سپس نسبت به صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل وجه چک به مبلغ [مبلغ به ریال، به عدد و حروف] ریال، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید چک یا تاریخ مراجعه به بانک/ارسال اظهارنامه] تا زمان اجرای حکم بر اساس شاخص بانک مرکزی، همچنین کلیه هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل)، دستور مقتضی صادر فرمایید.

با تجدید احترام

امضاء خواهان / وکیل و تاریخ

جمع بندی و توصیه های نهایی برای دارندگان چک های ثبت نشده

تا اینجا با هم تمام ریز و بم دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده رو بررسی کردیم و سعی کردیم یه راهنمای جامع و کامل رو در اختیارتون قرار بدیم. از ماهیت حقوقی این چک ها گرفته تا مراحل گام به گام و نکات کلیدی برای موفقیت تو پرونده، همه چیز رو پوشش دادیم. امیدوارم این اطلاعات به دردتون بخوره و بتونید باهاش حقتون رو به بهترین شکل ممکن پیگیری کنید و به پولتون برسید.

در نهایت، چند نکته کلیدی رو دوباره مرور می کنیم تا ملکه ذهنتون بشه:

• چک صیادی ثبت نشده، هرچند که در ابتدا ممکنه دردسرساز به نظر بیاد و از مزایای اسناد تجاری محرومه، اما به عنوان یک سند عادی، اثبات کننده طلب شماست و به هیچ وجه بی اعتبار نیست.
• یادتون باشه که ثبت نکردن چک در سامانه صیاد، جرم نیست و نباید دنبال شکایت کیفری از این بابت باشید. مسیر صحیح، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه است.
• گرفتن اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد از بانک، مهم ترین مدرک شما برای اثبات ادعاتون تو دادگاهه. بدون این مدرک، کارتون سخت میشه.
• تنظیم دقیق و کامل دادخواست، به همراه ضمیمه کردن همه مدارک لازم (چک، اعلامیه عدم ثبت، اظهارنامه و…)، حرف اول رو تو روند پرونده می زنه.
• و مهم تر از همه، اگه براتون مقدوره، حتماً از مشاوره و راهنمایی یک وکیل متخصص دعاوی چک غافل نشید. حضور وکیل می تونه سرعت و کیفیت پیگیری پرونده شما رو به شکل چشمگیری بالا ببره.

در آخر، همیشه تو معاملات و مبادلات مالی با چک های صیادی حسابی حواستون رو جمع کنید. قبل از دریافت هر برگه چک، از ثبت شدنش تو سامانه صیاد مطمئن بشید و تأیید دریافت رو هم انجام بدید. اینجوری دیگه با اینجور مشکلات روبرو نمیشید و با خیال راحت تری معامله می کنید. امیدوارم همیشه در پناه حق باشید و مشکلات حقوقی رو به راحتی حل کنید. موفق باشید!