درخواست ازدواج مجدد از دادگاه

خب، راستش را بخواهید، وقتی صحبت از درخواست ازدواج مجدد از دادگاه می شود، خیلی ها فکر می کنند کار راحتی است و همین که تصمیم گرفتند، می توانند بروند و ثبتش کنند. اما قضیه به این سادگی ها نیست! در کشور ما، برای اینکه یک آقا بتواند دوباره ازدواج کند، حتی اگر همسر اولش راضی باشد، معمولاً باید از دادگاه اجازه بگیرد. این فرآیند، پیچیدگی های قانونی و ظرافت های خاص خودش را دارد که اگر با آن ها آشنا نباشید، ممکن است حسابی به دردسر بیفتید. اینجا قرار است همه چیز را از صفر تا صد، با یک زبان خودمونی و کاربردی، برایتان توضیح دهیم تا اگر خدایی نکرده پایتان به این مسیر باز شد، بدانید دقیقاً باید چه کار کنید.

چی شد که درخواست ازدواج مجدد از دادگاه اینقدر مهم شد؟

ببینید، اصل بر اینه که مردها تو ایران یک همسر داشته باشن؛ یعنی تک همسری. اما خب، همیشه استثناهایی هم هست. قانون ما این اجازه رو به آقایون می ده که تحت شرایط خاصی، برای ازدواج دوم یا همون ازدواج مجدد اقدام کنن. این شرایط، توی قانون حمایت خانواده (همون مصوب ۱۳۵۳ و اصلاحیه های بعدی ش، مخصوصاً قانون سال ۱۳۹۱) اومده. مهم ترین نکته اینه که حتی اگه همسر اولت بگه باشه، مشکلی نیست، باز هم این رضایت به تنهایی کافی نیست و حتماً باید اجازه دادگاه برای ازدواج مجدد رو داشته باشی.

فرق بین «اجازه دادگاه» و «رضایت همسر اول» خیلی مهمه. شاید همسر اولتون رضایت بده و با هم توافق کنید، اما بدون حکم ازدواج مجدد از دادگاه، هیچ دفترخونه ای حق نداره ازدواج دومتون رو ثبت کنه. اگه این اتفاق بیفته و ازدواج دوم بدون اجازه دادگاه و ثبت رسمی انجام بشه، هم مرد به مشکل قانونی می خوره و هم زوجه جدید و حتی سردفتر. پس حواستون حسابی جمع باشه.

شرایط ازدواج مجدد مرد؛ قانون چی میگه؟ (همون ۹ شرط معروف!)

ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۵۳، ۹ تا شرط رو برای اجازه ازدواج مجدد مرد گذاشته که اگه یکی از این شرایط وجود داشته باشه، مرد می تونه از دادگاه اجازه بگیره. بیایید دونه دونه این شرایط رو با هم بررسی کنیم تا ببینیم هر کدوم دقیقاً چی میگن و چطور باید اثباتشون کنیم.

رضایت همسر اول

شاید فکر کنید اگه همسر اولتون رضایت بده، دیگه تمومه! اما این تنها یکی از شرایط درخواست ازدواج مجدد از دادگاه هست. حتی با رضایت محضری همسر اول، باز هم باید به دادگاه برید و اجازه بگیرید. دادگاه توی این شرایط معمولاً توانایی مالی مرد و اجرای عدالت بین همسران رو بررسی می کنه. یعنی قاضی می بینه آیا شما از پس مخارج دو زندگی برمی آیید و می تونید بین دو همسرتون عدالت برقرار کنید یا نه. رضایت همسر اول می تونه به صورت کتبی باشه، یا شفاهی در دادگاه بیان بشه، اما رضایت محضری همسر اول برای ازدواج مجدد معمولاً وزن بیشتری داره.

عدم توانایی همسر اول در ایفای وظایف زناشویی

اینجا منظور ناتوانی هایی هست که به خاطر بیماری های خاص، نقص عضو یا مشکلات جسمی جدی به وجود میاد و همسر اول دیگه نمی تونه وظایف زناشویی ش رو انجام بده. برای اثبات این موضوع، نیاز به گواهی پزشکی قانونی برای ازدواج مجدد یا نظر کارشناس معتمد دادگاه هست. این مورد باید حتماً با مدارک پزشکی معتبر اثبات بشه.

عدم تمکین زن از شوهر

قضیه عدم تمکین یکم پیچیده تره. تمکین دو نوع داره: عام و خاص. تمکین عام یعنی انجام وظایف کلی همسری مثل زندگی در منزل مشترک و تمکین خاص هم یعنی برقراری رابطه زناشویی. اگه همسر اولتون بدون دلیل موجه از انجام این وظایف سر باز بزنه، شما می تونید دادخواست الزام به تمکین بدید. اگه حکم الزام به تمکین صادر بشه و همسر باز هم تمکین نکنه، تازه می تونید به استناد این موضوع برای اثبات عدم تمکین برای ازدواج مجدد و گرفتن اجازه ازدواج مجدد اقدام کنید. البته، حواستون باشه که اگه زن بعد از صدور حکم عدم تمکین، دوباره تمکین کنه، ممکنه پرونده ازدواج مجدد شما به مشکل بخوره.

ابتلا زن به جنون یا امراض صعب العلاج

بعضی بیماری ها مثل جنون (دیوانگی) یا بیماری های لاعلاج و صعب العلاج که زندگی عادی رو مختل می کنن، می تونن دلیلی برای درخواست ازدواج مجدد از دادگاه باشن. اینجا هم باز پای گواهی پزشکی قانونی وسطه تا وضعیت بیماری همسر اول کاملاً مشخص بشه.

محکومیت زن به حبس ۵ سال یا بیشتر

اگه همسر اول به خاطر جرمی، به حبس ۵ سال یا بیشتر محکوم شده باشه و حکم قطعی هم باشه، این هم می تونه یکی از دلایل شما برای اجازه ازدواج مجدد مرد باشه. این محکومیت باید جزایی باشه و نه مدنی.

ابتلا زن به هرگونه اعتیاد مضر

اعتیاد به مواد مخدر، الکل یا هر ماده ای که زندگی مشترک رو به خطر بندازه و مضر باشه، می تونه دلیلی برای دادخواست ازدواج مجدد شما باشه. برای اثبات این مورد، می تونید از گواهی های پزشکی، شهادت شهود یا حتی گزارش های نیروی انتظامی استفاده کنید.

ترک زندگی خانوادگی از طرف زن

اگه همسر اولتون بدون دلیل موجه، زندگی مشترک رو ترک کرده باشه و غیبتش طولانی بشه، می تونید از این بند استفاده کنید. این فرق داره با عدم تمکین؛ اینجا دیگه پای تمکین نکردن نیست، بلکه کلاً خونه رو ترک کرده و مدتی مشخصی هم گذشته. البته این مورد هم باید به شیوه قانونی و مستند اثبات بشه.

عقیم بودن زن

اگه همسر اول به لحاظ پزشکی عقیم باشه و نتونه بچه دار بشه (و این موضوع قابل درمان هم نباشه)، مرد می تونه درخواست ازدواج مجدد بده. گواهی پزشک متخصص زنان برای اثبات این موضوع لازمه.

غایب مفقودالاثر شدن زن

در صورتی که همسر اول شما غایب مفقودالاثر شده باشه و بعد از طی مراحل قانونی، حکم غیبت مفقودالاثری صادر شده باشه، این هم می تونه دلیلی برای درخواست ازدواج مجدد از دادگاه باشه. این فرآیند زمان بره و نیاز به حکم حجر داره.

یه نکته خیلی مهمی که قضات همیشه بهش توجه می کنند اینه که حتی اگه یکی از این شرایط ۹ گانه رو داشته باشید، دادگاه حواسش هست که توانایی مالی مرد برای ازدواج مجدد و اجرای عدالت بین همسران وجود داشته باشه. یعنی اگه وضعیت مالی خوبی نداشته باشید یا نتونید ثابت کنید که می تونید بین دو همسرتون عدالت برقرار کنید، ممکنه درخواستتون رد بشه.

برای اینکه بهتر بتونیم شرایط رو مرور کنیم، یه جدول کوچک آماده کردیم:

شرط	توضیح کوتاه	مدارک احتمالی برای اثبات
رضایت همسر اول	موافقت رسمی زن اول	رضایت نامه محضری، حضور در دادگاه
ناتوانی در ایفای وظایف زناشویی	بیماری یا نقص جسمی جدی	گواهی پزشکی قانونی، نظر کارشناس
عدم تمکین زن	سرپیچی از وظایف همسری بدون دلیل موجه	حکم قطعی عدم تمکین، اجراییه
جنون یا امراض صعب العلاج	بیماری های روانی یا جسمی شدید	گواهی پزشکی قانونی
محکومیت به حبس ۵ سال+	حکم قطعی زندان بالای ۵ سال	گواهی دادگاه، حکم قطعی حبس
ابتلا به اعتیاد مضر	اعتیاد به مواد مخدر یا الکل	گواهی پزشکی، شهادت شهود
ترک زندگی خانوادگی	غیبت غیرموجه از منزل مشترک	شهادت شهود، گزارش پلیس (در صورت لزوم)
عقیم بودن زن	ناتوانی پزشکی در بچه دار شدن	گواهی پزشک متخصص زنان
غایب مفقودالاثر شدن	عدم اطلاع از سرنوشت زن برای مدت طولانی	حکم حجر یا غیبت مفقودالاثری

قدم به قدم تا اجازه ازدواج مجدد از دادگاه (راهنمای عملی)

حالا که با شرایط کلی آشنا شدیم، بیایید ببینیم از کجا باید شروع کنیم و مراحل دادخواست ازدواج مجدد از دادگاه چیه. این راهنما به شما کمک می کنه تا توی این مسیر سردرگم نشید.

مدارک لازم برای شروع کار چیست؟

قبل از هر اقدامی، باید مدارک اولیه رو جمع وجور کنید. این مدارک شامل:

• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی شما
• اصل و کپی سند ازدواج اول
• اگه حکمی مثل عدم تمکین یا گواهی پزشکی قانونی دارید، اصل و کپی اون ها
• هر مدرکی که توانایی مالی شما رو ثابت کنه (مثل فیش حقوقی، گردش حساب، سند مالکیت)

چطور یک دادخواست درست و حسابی بنویسیم؟

تنظیم نمونه دادخواست تجویز ازدواج مجدد خیلی مهمه. دادخواست باید دقیق باشه و تمام دلایل شما رو با استناد به یکی از ۹ شرط ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده، به وضوح بیان کنه. لازمه که خواهان (شما) و خوانده (همسر اول) رو با مشخصات کامل معرفی کنید و خواسته خودتون رو که همون صدور حکم تجویز ازدواج مجدد هست، قید کنید. در قسمت دلایل و منضمات هم، همه مدارکی که جمع کردید رو بنویسید.

بیایید یک نمونه دادخواست ازدواج مجدد ساده رو ببینیم:

عنوان: دادخواست تجویز ازدواج مجدد

خواهان: (مشخصات کامل زوج: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس)

خوانده: (مشخصات کامل زوجه اول: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس)

خواسته: صدور حکم تجویز ازدواج مجدد

دلایل و منضمات:

1. رونوشت مصدق عقدنامه شماره …. مورخ ….
2. رونوشت دادنامه قطعی عدم تمکین به شماره …. مورخ …. صادره از شعبه …. (در صورت وجود)
3. گواهی پزشکی قانونی به شماره …. مورخ …. (در صورت وجود)
4. مدارک اثبات توانایی مالی (فیش حقوقی، گواهی بانکی و …)

شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه خانواده، با سلام و احترام،

اینجانب (نام و نام خانوادگی خواهان) به شماره ملی (کد ملی خواهان) همسر قانونی و دائمی خانم (نام و نام خانوادگی خوانده) به شماره ملی (کد ملی خوانده) می باشم که عقد نکاح دائم ما به موجب عقدنامه شماره …. مورخ …. به ثبت رسیده است. متاسفانه به دلایل زیر (یکی از ۹ شرط را با جزئیات دقیق و زمان وقوع بیان کنید، مثلاً: حدود X سال است که همسر اینجانب بدون عذر موجه و با ترک منزل مشترک، از تمکین عام و خاص خودداری نموده است و علی رغم صدور دادنامه قطعی عدم تمکین به شماره …. مورخ …. از شعبه …. و صدور اجراییه، ایشان همچنان از ایفای وظایف زناشویی خود سر باز می زند و نشوز ایشان محرز و قطعی گردیده است…) لذا با توجه به شرایط موجود و استناداً به ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده و مدارک پیوست، از محضر دادگاه محترم تقاضای صدور حکم تجویز ازدواج مجدد را دارم.

توی قسمت شرح دادخواست باید دلایل خودتون رو خیلی واضح و مستند به یکی از ۹ شرطی که بالا گفتیم، بنویسید. هر چقدر توضیحاتتون کامل تر و مدارکتون مستدل تر باشه، شانس موفقیتتون بیشتره.

ثبت دادخواست و مراحل دادگاهی

بعد از اینکه دادخواست رو تنظیم کردید، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برید و اون رو ثبت کنید. یادتون نره که باید هزینه درخواست ازدواج مجدد رو هم همونجا پرداخت کنید. بعد از ثبت، دادخواست به همسر اولتون ابلاغ می شه و دادگاه یک جلسه رسیدگی تعیین می کنه.

توی جلسه دادگاه، قاضی از هر دو طرف (شما و همسر اولتون) تحقیق می کنه، مدارک رو بررسی می کنه و ممکنه پرونده رو به مشاوره خانواده یا داوری هم ارجاع بده تا شاید بشه مشکل رو دوستانه حل کرد. اینجا نقش قاضی برای احراز توانایی مالی مرد و اجرای عدالت خیلی پررنگ می شه، مخصوصاً اگه دلیل شما رضایت همسر اول باشه.

بالاخره رای دادگاه صادر شد! (تجدیدنظر و فرجام خواهی)

بعد از کلی رفت و آمد و رسیدگی، دادگاه رأی خودش رو صادر می کنه. اگه رأی به نفع شما باشه و اجازه ازدواج مجدد رو بده، همسر اولتون می تونه به این رأی اعتراض کنه و تقاضای تجدیدنظر بده. اگه رأی قطعی شد، اون موقع می تونید برید سراغ مرحله آخر.

ثبت ازدواج دوم: ثبتش نکنید، دردسر میشه!

حالا که حکم قطعی اجازه ازدواج مجدد از دادگاه رو دارید، باید اون رو به دفترخونه رسمی ببرید و ازدواج دومتون رو ثبت کنید. حواستون باشه که ثبت ازدواج مجدد دائم توی ایران الزامیه و اگه بدون ثبت، ازدواج دومتون رو انجام بدید، هم شما مجازات می شید (حبس ۹۱ روز تا ۶ ماه و جزای نقدی) و هم سردفتر و حتی همسر دوم اگه از ماجرا خبر داشته باشه.

برای ازدواج موقت هم معمولاً نیازی به ثبت نیست، مگر در چند حالت خاص مثل بارداری زن یا توافق طرفین برای ثبت. اما برای ازدواج دائم حتماً باید این مراحل طی بشه.

ازدواج مجدد و حق و حقوق همسر اول (چی میشه سرنوشت زندگی اول؟)

یکی از بزرگترین دغدغه ها وقتی صحبت از ازدواج دوم مرد می شه، اینه که چه بلایی سر زندگی اول و حق و حقوق همسر اول میاد؟

آیا زن اول حق طلاق پیدا می کنه؟ (شروط ضمن عقد و رای وحدت رویه ۷۱۶)

بیشتر اوقات، توی سند ازدواج، یه شرطی هست (بند ۱۲ شروط ضمن عقد نکاح) که میگه اگه مرد بدون رضایت همسر اولش زن دیگه بگیره یا عدالت رو بین همسرانش رعایت نکنه، زن اول حق طلاق داره. یعنی زن می تونه خودش بره دادگاه و طلاق بگیره. اما این یک اگر بزرگ داره:

رأی وحدت رویه شماره ۷۱۶ دیوان عالی کشور می گه: اگر مردی با حکم دادگاه به دلیل نشوز زن و عمل نکردن زن به وظایف زناشویی همسر اول، اجازه ازدواج مجدد را اخذ کرده باشد، زن اول نمی تواند به استناد بند ۱۲ شرط مندرج در سند ازدواج تقاضای طلاق نماید.

این یعنی چی؟ یعنی اگه شما به خاطر عدم تمکین همسرتون و با حکم دادگاه، اجازه ازدواج مجدد رو گرفتید، همسر اولتون دیگه نمی تونه به استناد این بند حق طلاق رو اجرا کنه. اما اگه بدون اجازه دادگاه و بدون اینکه دلیل موجهی داشته باشید (مثل عدم تمکین) ازدواج مجدد کنید، اون وقت بله، همسر اولتون حق طلاق رو پیدا می کنه.

حقوق مالی همسر اول چی میشه؟ (نفقه، مهریه، اجرت المثل)

ببینید، ازدواج مجدد مرد هیچ تاثیری روی حقوق مالی همسر اول نداره؛ مگر اینکه همسر اول طلاق بگیره. یعنی:

• نفقه: شما همچنان موظفید نفقه همسر اولتون رو پرداخت کنید. ازدواج مجدد باعث نمی شه نفقه کم بشه یا قطع بشه.
• مهریه: مهریه همسر اولتون هم سر جای خودشه. اگه مهریه قسط بندی شده، شما باید به پرداخت اقساط ادامه بدید. ازدواج مجدد بر اعسار یا اقساط مهریه تأثیری نداره.
• اجرت المثل و نحله: اگه همسر اول درخواست طلاق بده، می تونه برای اجرت المثل و نحله هم اقدام کنه. ازدواج مجدد شما ممکنه حتی در تعیین میزان این حقوق هم مؤثر باشه.

حضانت بچه ها: ازدواج مجدد مرد روی حضانت تاثیر داره؟

معمولاً ازدواج مجدد مرد به تنهایی باعث نمی شه که حضانت فرزندان از پدر گرفته بشه یا به مادر داده بشه. دادگاه همیشه مصلحت کودک رو در نظر می گیره. مگر اینکه ثابت بشه ازدواج مجدد مرد، به هر دلیلی، به ضرر فرزندان هست. در این صورت، ممکنه دادگاه تصمیم دیگه ای بگیره. پس این موضوع هم باید با دقت و توسط قاضی بررسی بشه.

سوالات پرتکرار شما درباره درخواست ازدواج مجدد از دادگاه

همیشه توی بحث ازدواج دوم مرد، کلی سوال و ابهام وجود داره که سعی می کنیم به مهم ترین هاش اینجا جواب بدیم.

آیا برای ازدواج موقت هم باید از دادگاه اجازه گرفت؟

نه، معمولاً برای ازدواج موقت مجدد نیازی به اجازه دادگاه نیست. اما خب، چند تا استثنا داره: اگه زن باردار بشه یا اگه طرفین خودشون توافق کنن که ازدواج موقت رو ثبت کنن، اون وقت باید به ثبت برسه. اما در حالت عادی، نیازی به ثبت و اجازه دادگاه نداره.

اگه همسر اول رضایت نده، بازم میشه ازدواج مجدد کرد؟

بله، ممکنه. همونطور که گفتیم، رضایت همسر اول فقط یکی از ۹ شرطه. اگه شما بتونید یکی دیگه از اون ۸ شرط باقی مونده رو در دادگاه اثبات کنید (مثلاً عدم تمکین همسر، عقیم بودن، بیماری صعب العلاج و غیره)، حتی اگه همسر اولتون هم رضایت نده، دادگاه می تونه به شما اجازه ازدواج مجدد رو بده.

چقدر طول می کشه تا پرونده ازدواج مجدد به نتیجه برسه؟

راستش، نمیشه یک زمان دقیق گفت. بستگی به پیچیدگی پرونده، دلایل شما، دفاع همسر اولتون و حتی شلوغی دادگاه داره. بعضی پرونده ها سریع تر پیش می رن و بعضی ها ممکنه ماه ها طول بکشن. اما به طور کلی، فرآیند دادگاهی زمان بره و باید صبور باشید.

لازمه اسم همسر دوم رو به دادگاه بگیم؟

نه، خوشبختانه نیازی نیست! وقتی شما برای درخواست ازدواج مجدد از دادگاه اقدام می کنید، لازم نیست شخص خاصی رو به دادگاه معرفی کنید. دادگاه فقط شرایط شما رو برای ازدواج مجدد بررسی می کنه و به شما اجازه می ده، اینکه با چه کسی ازدواج می کنید، به خودتون مربوطه.

چه چیزی باعث میشه دادگاه درخواست ازدواج مجدد رو رد کنه؟

اگه نتونید هیچ کدوم از ۹ شرط قانونی رو اثبات کنید، یا دادگاه متوجه بشه که توانایی مالی لازم برای اداره دو زندگی رو ندارید، یا اینکه نتونید عدالت رو بین همسرانتون برقرار کنید، درخواست شما رد میشه. قاضی خیلی به احراز توانایی مالی برای ازدواج مجدد و احراز اجرای عدالت بین همسران اهمیت می ده.

نقش وکیل در این پرونده ها چیه؟

داشتن وکیل متخصص خانواده برای ازدواج مجدد می تونه تفاوت بزرگی ایجاد کنه. یک وکیل خوب می تونه:

1. مدارک لازم رو به درستی جمع آوری کنه.
2. یک دادخواست قوی و مستدل تنظیم کنه.
3. به شما کمک کنه تا دلایلتون رو به بهترین شکل در دادگاه مطرح و اثبات کنید.
4. توی جلسات دادگاه از حقوق شما دفاع کنه.
5. به شما مشاوره حقوقی تخصصی بده تا بدونید هر قدمی که برمی دارید، چه تبعاتی داره.

خلاصه که وکیل می تونه مسیر پیچیده دادگاه رو براتون هموارتر و شانس موفقیتتون رو بیشتر کنه.

اگه مرد بدون اجازه دادگاه ازدواج کنه، چه مجازاتی داره؟

همونطور که بالاتر هم اشاره کردیم، اگه مردی بدون اجازه دادگاه برای ازدواج مجدد، همسر دوم دائم اختیار کنه، نمی تونه ازدواجش رو ثبت کنه. علاوه بر این، طبق قانون حمایت خانواده، خودش، سردفتر و حتی زن دوم (اگر از ماجرا خبر داشته باشند) مجازات می شن. این مجازات می تونه شامل حبس (از ۹۱ روز تا ۶ ماه) و جزای نقدی باشه. پس ریسک نکنید و حتماً مراحل قانونی رو طی کنید.

جمع بندی: حواست به زندگی و قانون باشه!

در نهایت، درخواست ازدواج مجدد از دادگاه یک مسیر قانونیه که پیچیدگی های خاص خودش رو داره. ما توی این مقاله سعی کردیم تمام جوانب این قضیه رو براتون روشن کنیم، از شرایط قانونی گرفته تا مراحل دادگاهی و پیامدهای حقوقی ش. یادتون باشه که تصمیم گیری در مورد ازدواج دوم، فقط یک تصمیم شخصی نیست و ابعاد قانونی و اجتماعی گسترده ای داره که باید همه رو در نظر بگیرید.

برای اینکه مطمئن بشید هیچ اشتباهی نمی کنید و بهترین تصمیم رو می گیرید، همیشه توصیه می کنیم که قبل از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کنید. اون ها می تونن با توجه به شرایط خاص شما، بهترین راهنمایی رو بهتون ارائه بدن و کمک کنن تا این مسیر رو با کمترین دغدغه طی کنید.