روایت رامبد جوان از ناگفته های «خندوانه» و بازگشت به سینما

آفتاب نیوز :

بهانه ما برای گفتگو با رامبد جوان اکران تازه ترین اثرش «زودپز» بود که در مدت زمانی کوتاه مخاطبان بسیاری را راهی سالن های سینما کرد. اما وقتی صحبت را شروع کردیم حرف های ناگفته بسیاری از یکی دو سال گذشته برای رامبد جوان باقی مانده بود که قطعا بخش بزرگی از آن چالش هایش با تلویزیون و سرانجام «خندوانه» بود. صحبت های ما درباره آنچه به او در تلویزیون گذشت و در نهایت بازگشتش به سینما با یک فیلم کمدی است. شما را به خواندن این گفتگو دعوت می کنیم.

بعد از مدت ها دوری از سینما بازگشت پرسروصدا و غافلگیرکننده ای با «زودپز» اتفاق افتاد؛ دلیل این انتخاب چه بود؟

فکر می کنم انرژی و انگیزه هایم جمع شده بود و این فیلم ناگهان اتفاق افتاد. یک گروه خیلی خوب دور هم جمع شده بودند. داشتن تیم و بازیگران خوب نعمت است. با وجود یک قصه جذاب و عوامل درجه یک مجبور و محکومی کار خوب انجام بدهی. از تهیه کننده منصور سهراب پور تا مدیر تولید محسن صرافی تیم تدارکات تیم پشتیبانی خدمات و… همه با انگیزه دقیق و حرفه ای کار کردند و به جزئیات کار تسلط داشتند. به نظرم این جزئیات است که می تواند یک محصول را از دیگری متفاوت کند و رسیدن به جزئیات از جایی نشئت می گیرد که چقدر کارت را دوست داری و به خروجی اهمیت می دهی چقدر روی کارت مطالعه داری چقدر دیدی شنیدی خواندی فکر کردی و سکوت کردی. این مهم است که آدم ببیند بشنود و کمتر ارائه بدهد. در کنار گروه حرفه ای «زودپز» من هم به عنوان کارگردان سعی کردم با حوصله و دقت کار کنم. به سرگروه ها و دستیاران شان اعتماد کردم تا آن ها هم خلاقیت تخصص و ایده ها ی خود را ارائه دهند.

چرا فیلم دو کارگردان با هم متفاوت است؟ دقیقا به دلیل نوع نگاه متفاوت آنهاست. من به جزئیات اهمیت می دهم. حتما به نظرات عوامل گوش می کنم. جایی که فکر می کنم چیزی درست است و باید اتفاق بیفتد آن قدر پای آن می ایستم تا انجام شود. این می شود خصلت یک کارگردان. در «زودپز» هم همه چیز آماده بود تا کار را شروع کنیم. من حدود یک سال و نیم کار نکرده بودم. بعد از تحویل دادن «خندوانه» و شروع ماجرا هایی که همه دچارش شدیم از شهریور ۱۴۰۱ تا اواخر پاییز سال بعدش کار نکردم و بعد «زودپز» اتفاق افتاد. در این مدت دوست نداشتم کار کنم. در دوره ای که بحران های اجتماعی شروع شد و به دنبال آن خشم و آشفتگی که همه دچارش بودیم نمی دانستم چه کنم و تصمیم گرفتم کار نکنم.

در هر دوره ای یک سری مطلب می بینیم و بعد کامنت هایی می خوانیم که برشی از جامعه هستند. این ها ملاک کافی برای تصمیم گیری نیست اما نمی توان منکر آن هم شد. این است که من به شما حرفی می زنم و می گویم من خیلی از دست تو عصبانی ام. معنی اش این نیست که همیشه از دست تو عصبانی هستم و معنی اش این هم نیست که دروغ می گویم. حتی اگر فکر کنی دروغ می گویم ولی من هستم وجود دارم و به هر حال می توانم با تو ارتباط برقرار کنم. به نظرم اگر به رسانه های اجتماعی به عنوان واکنشی از طرف جامعه در هر دوره ای نگاه کنیم می توانیم روی آن حساب کنیم اما آن را به عنوان نظر همه جامعه نمی توان در نظر گرفت.

دلیل فاصله گرفتن از تلویزیون فشار رسانه های اجتماعی بود یا خیر؟

بله می تواند باشد. ولی حتما همه ماجرا این نیست و من هم مثل بخش بزرگی از جامعه حالم بد بود و عصبانی بودم و از اینکه در تلویزیون کار کنم دلخور بودم و همچنان هستم.

 درباره این دلخوری بیشتر صحبت می کنید؟

به دلیل یک سویه نگاه کردن شان. این نگاه به قدری زیاد است که انگار همه باید شبیه هم باشیم. باید در همه برنامه ها موضوعات انقلابی مطرح شود آن هم از جنسی که آن ها دوست دارند. درصورتی که من به عنوان برنامه ساز به کل جامعه توجه و سعی می کنم نگاهی به همه جامعه داشته باشم. در «خندوانه» شب های مختلف سعی کردیم تمامی اقشار را در برنامه داشته باشیم؛ به این دلیل که برنامه متعلق به تمام جامعه است چرا که شادی برای همه است. وظیفه «خندوانه» این بود که درباره امید و شادی حرف بزند. اصلا برنامه ریزی ما در «خنداونه» همین بود. البته نمی شود همواره درباره شادی حرف زد باید از غم هم گفت. همان قدر که خنده ارزشمند است گریه هم ارزشمند است. انسان ترکیب همه اینها ست. در «خندوانه» شبی که خانواده شهدای ادیان را دعوت کردیم شب جالب عجیب جذاب و مهمی برای ما بود. خانواده هایی که در جنگ عزیز از دست داده بودند میهمان ما بودند. این اشتراکی از تمام مردم جامعه با هر مذهبی است. این موضوع دیگر متعلق به قشر خاصی نیست. موضوع جنگ آن قدر گسترده است که حتی کسی که مستقیم در جنگ حضور نداشته نیز حتما آثارش در روح و روان و زندگی اش وجود دارد؛ بنابراین نمی توان همه چیز را به سمت یک تفکر خاص برد. مثل جمله ای که «اگر کسی این وضعیت را دوست ندارد از مملکت برود!» یا جمله ای که می گوید «تلویزیون باید انقلابی باشد حتی اگر یک میلیون بیننده داشته باشد». این نگاه دگماتیسم و بی ارزشی است و حتما بی نتیجه یا مخرب است. من نمی توانم فقط خودم را دوست داشته باشم. حتما باید برای دیگران هم احترام قائل باشم و برای بقیه سهم قائل باشم سهم از همه زندگی.

این اختلاف و فاصله شما با تلویزیون از چه زمانی ایجاد شد؟

از سال ۹۸ به طور جدی شروع شد. من سال ۹۸ هم قصد نداشتم تلویزیون کار کنم. یک برنامه استندآپ بیرون از تلویزیون ساختم که در تلویزیون برنامه نداشته باشم. ساختم هزینه کردم و اسپانسر گرفتم. سروش صحت ویشکا آسایش و خودم داوران این برنامه بودیم. چهار قسمت ضبط کردیم تا به پخش رسید اجازه پخش ندادند. آن قدر اجازه ندادند که داشت به یک دعوای بزرگ می رسید. پای نهاد های تصمیم گیرنده بین فضای مجازی تلویزیون و وزارت ارشاد به میان آمد. قدرت نمایی بین تلویزیون و باقی ارگان ها بود. گفته شد برنامه سازی متعلق به تلویزیون است ولی سریال فیلم و مستند را پلتفرم ها هم می توانند بسازند و پخش کنند که دقیقا تلویزیون در همین نقطه هم شکست خورد؛ چرا که چند ماه بعد «هم رفیق» شهاب حسینی منتشر شد. نتوانستند مقابل این جریان بایستند؛ و با تلویزیون ادامه دادید.

به اجبار «خندوانه» را ساختم. بار ها گفته ام که عاشق «خندوانه» و مخاطبان آن هستم. هر قسمتی که ساختیم با عشق همراه بوده. بدیهی است که من تلویزیون را دوست دارم و در تلویزیون خیلی چیز ها یاد گرفتم ولی هرچه به سال های اخیر نزدیک شدیم کارکردن سخت تر شد. میهمان های زیادی در استعلام رد می شدند موضوعات بیشتری غیرقابل پخش اعلام می شد و متأسفانه به غیر از مدیریت شبکه و حراست تلویزیون گویا نهاد های امنیتی دیگری هم در جزئیات آنچه قرار بود از آنتن تلویزیون پخش شود نظر می دادند. درصورتی که از روز اولی که قصد ساخت «خندوانه» را پیدا کردیم قصد داشتیم از همه تفکرات اقشار و بخش های جامعه میهمان دعوت کنیم. من می خواستم از افراطی ترین بخش های جامعه یا نگاه های سیاسی هم میهمان داشته باشیم. برای ما مهم بود که مثلا آقای شریعتمداری میهمان «خنداونه» شود و از این حرف بزند که به شادی چطور فکر می کند. برای خودش و خانواده اش چطوری فضای شاد ایجاد می کند. اصلا شادی را چه سهمی در زندگی اش فرض می کند. یا از دید او یک جامعه خوشحال چه شکلی است؛ چراکه این موارد محتوا و اسنادی برای جامعه شناسان و متخصصان می شود. از این رو که ما با چه جامعه ای سروکار داریم و باید چه کرد. برای من در «خندوانه» مهم بود بدانم باید چه کاری انجام دهیم که حال جامعه از عمق شروع به تغییر کند که متأسفانه ممیزی و سانسور بیشترین چیزی بود که «خندوانه» را تحت تأثیر قرار داد.

فکر می کنم برای برنامه پرمخاطبی مثل «خندوانه» که زیاد دیده می شد موضوع سانسور جدی تر هم بود.

طبعا هرچقدر بیشتر دیده می شوید و در معرض توجه قرار می گیرید حساسیت های زیادی اعمال می شود؛ یعنی جوامع نهاد ها و فکر های مختلفی وسط می آیند برای اینکه بگویند تو کدام سمت می روی؟ چرا این حرف را می زنی؟ اصلا تو به چه حقی این حرف را می زنی؟ چرا دیشب در برنامه این اتفاق افتاد؟ ما در «خندوانه» خیلی از مرز ها را رد کردیم و واقعا هم می توانم بگویم با حمایت آقای دکتر حسین کرمی یکی از مهم ترین مدیران تلویزیون که شبکه نسیم را راه اندازی کرد توانستیم خطوط قرمز زیادی را رد کنیم. رسما خیلی جا ها با مسئولیت دکتر کرمی اجازه پخش برخی از قسمت های برنامه را داشتیم. من یک بار این جمله را گفتم که می توانم تا آخر عمرم که هر روزی باشد «خندوانه» بسازم. همه نوع تأثیری می توانستیم بگذاریم و بگیریم. با همه اینها با این شکل مدیریت بسیار سخت گیرانه اخیر دیگر دلم نمی خواهد در تلویزیون کار کنم.

از همین جا پل بزنم به داستان «زودپز». این ممیزی و سانسور درباره «زودپز» چقدر اعمال شد؟ چون بالاخره قصه ای روایت کردید که خط قرمز هایی دارد.

این از مواردی است که تهیه کننده آقای منصور سهراب پور باید درباره آن صحبت کند.

 چیزی بود که برای گرفتن پروانه نمایش شما نپذیرید و زیر بارش نروید؟

حتما بوده آن هم چنین موضوعی. در خود بدنه ارشاد هم کاملا دو جنس نگاه به فیلم وجود داشت. آدم های مهمی در ارشاد و سازمان سینمایی بودند که به شدت فیلم را دوست داشتند و آدم هایی بودند که به شدت از فیلم متنفر بودند؛ بنابراین اصلاحیه های زیادی اعمال شد. تا جایی که می شد و به فیلم آسیب وارد نمی شد ما اصلاحات را انجام دادیم. با این حال نفراتی که به عنوان مخالفان فیلم از آن ها یاد کردم همچنان مخالف باقی مانده اند و مخالفان و موافقان برای رد و تأیید نسخه نهایی فیلم برای نمایش همچنان بر مواضع خودشان باقی مانده اند و حتی شنیده ام بین خودشان دعوا هم شده است. یکی از بحث های جدی بر سر این بوده که «زودپز» به شهدا و خانواده های شهدا توهین کرده است. اصلا این حرف ها خیلی وقت است تمام شده. این توهین چیست که این قدر روی آن حساسیم؟ مگه می شود بچه این مملکت باشی تمام فراز و نشیب ها را با چشم ببینی و شاهد جنگ باشی هم بازی و هم محله ای شهید داشته باشی و قصد توهین کردن به شهدا و خانواده آن ها را داشته باشی؟ و این موضوع در شکل عمیق تر درباره منصور سهراب پور که تجربه نزدیک به جنگ را داشته این طور نیست که به این موضوع مهم ذره ای توهین کند. خانواده شهدا فرزندشان را برای این آب و خاک داده اند. بیش از اینکه چیزی وجود ندارد. بعد الان فکر کنند کی به من توهین کرد و کی نکرد؟ اصلا این طوری نیست. وقتی تا مرز شهادت و از دست دادن عزیز حاضری ازخودگذشتگی کنی دیگر به توهین فکر نمی کنی. همه ما در اطراف مان کسانی را داریم که در این موضوع سهم دارند. باز چیزی که در «خنداونه» سعی کردیم درباره آن حرف بزنیم این بود که جنگ برای حکومت نیست؛ آثار جنگ تخریب جنگ و خسارت جنگ حتما اول برای مردم است؛ بنابراین پرچم شهدا را باید از دست حکومت گرفت و به دست مردم داد.

 چرا «زودپز» در جشنواره پذیرفته نشد؟

فیلم ما آماده نبود و نسخه ای که برای هیئت انتخاب فرستادیم گویای روایت و قصه کامل ما نبود و زمان کافی هم برای ارائه نسخه کامل تا قبل از جشنواره نداشتیم. هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر تصمیم گرفت فیلم را نپذیرد. ولی نفهمیدم چطور شد که آقای محمدرضا عباسیان که یکی از اعضای هیئت انتخاب بود روی آنتن زنده تلویزیون تصمیم گرفت نظرات بی ربط غیرکارشناسی و عجیب خودش را درباره من و مهران مدیری اعلام کند آن هم به عنوان نماینده هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر. حتما وقتی آقای عباسیان را از نزدیک ببینم به ایشان خواهم گفت سینما یک امر عملی است نه شفاهی. ما در عمل ثابت کردیم و می کنیم که سینما را بلدیم یا خیر. شاید روش شما شفاهی است.

 معمولا شما تعریف و شکل مشخصی از کمدی دارید. از «ورود آقایان ممنوع» که یکی از محبوب ترین و پرمخاطب ترین فیلم های کمدی سال های اخیر بوده تا «قانون مورفی» و «زودپز». کاملا مشخص است که با یک آگاهی پشت مانیتور می نشینید و استانداردی از کمدی در ذهن دارید. احتمالا فیلم شما با بسیاری از فیلم هایی که به اسم کمدی اکران می شود هم مقایسه می شود. در مقام کارگردانی که در ساخت فیلم های کمدی تخصص دارید فکر می کنید شکلی از کمدی که این روز ها با آن روبه رو هستیم آسیب زا نیست؟

اینکه ما بگوییم مسئول سلیقه مخاطب هستیم حرف درستی نیست. مردم خودشان تشخیص می دهند چه چیزی را انتخاب کنند. فکر می کنم در ارائه محصول فرهنگی-هنری وظیفه داریم خوش سر و شکل و تر و تمیز و با حوصله و با دقت محصول را ارائه بدهیم. حالا یکی کمتر این حساسیت را دارد و دیگری بیشتر.

ولی اصلا معنی آن این نیست که او محکوم است و حق با من است یا پرچمم بالاتر است. من به چیزی معتقدم و پایش هم می ایستم ولی دیگری به چیز دیگری معتقد است. مثلا فیلم های کمدی زیادی وجود دارند که از دید من کم کیفیت هستند ولی مخاطب دوستش دارد. مثلا «اخراجی ها» از نظر من فیلم های بسیار بدی هستند ولی نمی توانم بگویم نباید ساخته شوند. نمی توانم بگویم مردمی که «اخراجی ها» را نگاه می کنند بدسلیقه هستند. مردم نگاه می کنند یا لذت می برند یا نه. آن فیلم هم حتما چیزی دارد که مخاطب دوستش دارد و دیده شده. ممکن است تولیدکنندگانش بسته بندی بلد نباشند یا سینما بلد نباشند ولی به عنوان کسی که چیزی را تعریف می کند حتما اثرش نکته ای دارد که مخاطب دوستش دارد. درنهایت تماشاچی به معنی عام می خواهند قصه ببینند و بازیگران مورد علاقه شان را تماشا کنند. اینکه قصه چیست راجع به چیست و چطور تعریف می شود مرحله بعد است ولی مردم دوست دارند یک قصه باحال که کنجکاوشان می کند ببینند. از طرف دیگر دوست دارند بازیگران مورد علاقه شان را ببینند. نوید محمدزاده محسن تنابنده جواد عزتی و… علاقه مندان بسیاری دارند. گاهی این نقد هم مطرح می شود که چرا یک سری بازیگران ثابت را در آثار سینمایی می بینیم؟ چه زمانی سهم ما می شود؟ پاسخ این است: هر وقت توانستید به آن نقطه برسید حتما نوبت شما هم می شود. جواد عزتی نوید محمدزاده همه بچه های خوب و درجه یک سال ها طول کشیده تا به اینجا رسیده اند و تماشاچی هزینه می کند تا بازیگری را که دوست دارد روی پرده ببیند؛ بنابراین فکرمی کنم سینمای ما به همه نوع محصول نیاز دارد. آن قدر هزینه های فیلم سازی زیاد شده و آن قدر فیلم سازی گران شده که واقعا ساخت فیلم وحشت آور است. پس مجبوریم از وی‍ژگی ها و ژانری استفاده کنیم که مخاطب دوستش دارد تا هزینه های فیلم جبران شود و چرخ سینما بچرخد.

 انتخاب نوید محمدزاده برای ساخت یک فیلم کمدی کار پرریسکی بود و تجربه این جنس فیلم ها را نداشت. ترکیب این دو بازیگر از نظر شما چطور بود؟

انتخاب های من نبودند. اما بسیار ترکیب جذاب و دوست داشتنی است. منصور سهراب پور این کار ها را خیلی خوب بلد است. می داند چطور تیم موفقی بچیند که خروجی خوبی داشته باشد.

 شما با ترکیب بازیگران مخالفتی نداشتید؟

اصلا. یکی از دلایلی که پذیرفتم در این فیلم باشم وجود این دو بازیگر بود.

 چالشی در کار داشتید؟

به هیچ وجه. از آدم هایی که در این فیلم حضور داشتند بپرسید. با لذت این فیلم را ساختیم و بسیار فیلم سختی بود. در سکانس هایی ۴۰۰ هنرور داشتیم. تیم کارگردانی درخشان بودند. نوید و محسن عالی هستند و بسیار باهوش و مسلط. به جرئت می توانم بگویم یک جایی هوش هر دو آن ها تبدیل به نبوغ می شود. درجه ای از هوش در آنها ست که عادی نیست و مشخص است که می دانند چه می خواهند و چه می کنند. من هم به عنوان کارگردان دقیق و با تکلیف روشن کار می کنم. اعتماد می کنم و اجازه می دهم آدم ها خودشان و خلاقیت شان را بروز بدهند. معتقدم وقتی کارگردان بازیگرش را تماشا می کند حتما باید با عشق علاقه سخت گیری و دقت نگاه کند. باید از تماشای بازی آن ها لذت ببرد.

 البته شما غیر از کارگردانی به بازیگری هم مسلط هستید. از این نظر هم کار بازیگران برای شما فاکتور مهمی است.

شاید ولی به هر حال این وظیفه کارگردان است که سخت گیرانه و کمک کننده با بازیگرانش برخورد کند. بازیگر نباید سر صحنه احساس کلافگی کند. باید اجازه داد بازیگر جهان خودش را تعریف کند و کارگردان باید در همان جهان ساخته شده او را هدایت کند. باید دوربین را جایی بگذارید که بهترین بازیگر را ضبط کنید. وقتی امکان پلی بک وجود دارد بازیگر را صدا می کنی که بازی خودش را نگاه کند و به مرور بازیگر هم اعتماد می کند و کارگردان هم مسئولیتش را دقیق تر تعریف می کند و بعد از همکاری لذت می برید. علاوه بر اینکه من نوید محمدزاده و محسن تنابنده رفیق های قدیمی هستیم و می دانستیم همه در یک مسیر حرکت می کنیم. شنیده بودم محسن تنابنده سر کار سخت گیر است و بداخلاق. حرف گوش نمی کند یا چیز هایی را که خودش می خواهد انجام می دهد. اصلا این طور نبود. علاوه بر اینکه قواره های ما هم طوری نبود که کسی پایین تر از دیگری قرار بگیرد. همه ما مسئولیت های خودمان را داشتیم. همه هم بلد بودیم چیزی که می خواهیم انجام شود.

در کارنامه شما فیلم موفقی مثل «نگار» هم هست که در گونه متفاوتی است. بیشتر منتقدان هم نظر خوبی درباره اش دارند. حالا که بعد از مدت ها به عرصه کارگردانی برگشتید غیر از کمدی فیلم هایی در گونه های دیگر هم می سازید؟ یا همچنان کمدی جذاب تر است؟

چقدر «نگار» را دوست داشتم. فیلم خوبی بود. واقعیت این است که این قدر فیلم سازی سخت و گران شده که فکر می کنم فقط باید کمدی بسازیم که هزینه آن برگردد. الان اگر فیلمی با بازیگران خوب بسازیم دوروبر ۴۰ تا ۵۰ میلیارد باید هزینه کرد.

 به نظر شما چه ژانری غیر از کمدی در این روزگار می تواند بازگشت چنین هزینه هایی را تضمین کند؟

باز به خودمان یادآوری کنیم که یک سوم فروش متعلق به سرمایه گذار و تهیه کننده است. مثلا چند سال است که من قصه ای ترسناک دارم که بسیار دوستش دارم. یک قصه ترسناک عاشقانه. دلم می خواهد روزی این فیلم را بسازم. حتما هم خودم آن را فیلم برداری خواهم کرد. البته از یکی از فیلم برداران خوب خواهش خواهم کرد به عنوان نورپرداز و مدیر فیلم برداری حین ساخت کنارم باشد. ولی من پشت دوربین بنشینم و پلان ها را بگیرم.

 خودت فیلم برداری می کنی؟ 

من سر هر فیلمم حتما صحنه هایی را خودم فیلم برداری می کنم. در «زودپز» خیلی جا ها دوربین دو را من فیلم برداری کردم. البته با اجازه مدیر فیلم برداری عزیزم مرتضی نجفی. چون برایم کار جذابی است.

 فصل زایشگاه «زودپز» که لحن فیلم به کلی تغییر می کند و همه در حال دویدن هستند دوربین دوم در اختیار من بود. خوشحالم که در این فیلم با فیلم بردار درجه یک مرتضی نجفی کار کردم. آدم هایی در زندگی یا مسیر حرفه ای هر انسانی حضور دارند که از معاشرت با آن ها لذت می بری. اصلا از اینکه او هست خوشحالی. از خانواده بگیر تا رفقا. با یک سری آدم ها هم کار می کنیم که بعضی وقت ها با خودمان می گوییم وقتی او هست اصلا همه چیز بهتر می شود. مرتضی نجفی دقیقا از همان آدم ها ست. خوش اخلاق مهربان همراه با حوصله درجه یک و کاربلد و باسلیقه است. خدا تو را حفظ کند مرتضی نجفی عزیز. خدا را شکر که سر این کار همه آدم ها ماه و درجه یک بودند.

همیشه حواشی همراه زندگی شما بوده و به نظرم بازگشت دوباره به کارگردانی و سینما بعد از مدت ها این حواشی را بیشتر هم کرد. از طرفی می دانم اساسا نظر منتقدان در کار شما بی تأثیر است. نقد هایی که امروز درباره «زودپز» می خوانید تا چه حد اهمیت دارد و به آن توجه می کنید؟

یکی از دلایلی که باعث می شود آدم ها از دست من حرص بخورند همین است که خیلی توجه نمی کنم. تو اگر به من غر بزنی و نقد بکنی و من بگویم بله درست می گویید و ببخشید. من در معرض نقد تو قرار می گیرم و این تو را خوشحال می کند. ولی وقتی که تو نقد می کنی و من توجه نمی کنم و بعد با یک ژست اینکه چقدر من خوشحالم و کیف می کنم مقابلت قرار می گیرم تو را خشمگین می کند.

نظر منتقدان و کسانی را که متخصص این حوزه هستند درباره خودم می خوانم. من ۱۳ سال است که تراپی می کنم و پیش روان کاو می روم. وقتی این همه سال به موضوع روان کاوی اهمیت می دهم خود به خود یاد گرفته ام یک چیز هایی از روان آدم ها از کجا نشئت می گیرد. معنی جملاتی از تفکر است یا از یک جای دیگر. من این ها را متوجه می شوم. بعد ۵۳ ساله ام. با اینکه هنوز دیوانگی های خودم را دارم. بچه ها گاهی به شوخی می گویند تو کودک بیرون داری از کودک درون گذشته است. وقتی با منتقدان حرف می زنم درنهایت به تحلیل خودم درباره آن ها می رسم.

بسیاری از من دلخورند که چرا این قدر به تو خوش می گذرد؟ تو چرا پول درمی آوری؟ چرا برنامه می سازی؟ من این طور فکر نمی کنم. ولی آن ها چنین تصوری از من دارند. عنوان فیلم «نگار» برای من خیلی مهم بود؛ دیده نشدن. دختری که دیده نمی شود و اعتراض می کند. تا مرزی می رود که تبدیل می شود به یک خشم بیرونی. این اتفاق در جامعه هم رخ می دهد. آن قدر مردم و جوان های ما دیده نمی شوند که به کف خیابان می آیند و سیستم امنیتی وسط می آید. به اینکه چه ابعادی پیدا می کند کاری ندارم. موضوع و آنالیز ماجرا این است که من را ببین. به من احترام بگذار. به من توجه کن. من حرف برای گفتن دارم گوش کن. این قدر این اتفاق نمی افتد و این قدر مدام از بالا یک چیز هایی گفته می شود که آدم ها احساس می کنند وای دلم می خواهد الان با لگد بزنم همه چیز را خراب کنم. وقتی یک منتقد به سینما علاقه دارد شروع می کند به آنالیز و تحلیل کردن و تئوری خواندن. به جهان سینما راه پیدا می کند. من اساسا جهانم را از خودم شروع می کنم. شاید از دید برخی غلط باشد. نقد فنی و کارشناسانه می تواند آموزنده باشد. ولی همان طور که گفتم در مبحثی مثل سینما درصد زیادی از کار واقعا عملی است. فیلم سازی را نمی شناسم یا نشنیده ام که با نقد منتقدان سینما را یاد گرفته باشد. منظورم از این جمله این نیست که در سینما نیاز به سواد تئوریک نیست که حتما هست و فرق فیلم سازی که ادبیات موسیقی نقاشی و ابزار سینما را نمی شناسد با فیلم سازی که با این موارد آشنایی دارد و ارتباط روزانه برقرار می کند در عمل بسیار مشهود است. از منتقدانی که از واژه ها و قید های مطلق استفاده می کنند و خشمگین و دلخور راجع به آثار دیگران حرف می زنند همیشه فاصله گرفته ام چون خشم آن ها به نظرم از جای دیگری تغدیه می شود و من مسئول شنیدن آن ها نیستم.