زور مدافعان فیلترینگ در شورای عالی فضای مجازی بر نظر پزشکیان می چربد؟

به گزارش پیشتاز روزنامه اعتماد نوشت: در کنار این موضوع صحبت های وزیر ارتباطات دولت پزشکیان درباره وضعیت فیلترینگ در کشور نیز انعکاس های مختلفی از جانب حامیان دولت داشته است. سیدستار هاشمی در حاشیه آیین آغاز سال تحصیلی جدید در جمع خبرنگاران درباره برنامه خود جهت بهبود تجربه کاربران از اینترنت تاکید کرد که مساله فیلترینگ در شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی در حال پیگیری است. او در پاسخ به سوال خبرنگاران تنها گفت که اجازه بدهید این موضوع در فضای کارشناسی پیگیری شود.

این پاسخ وزیر ارتباطات و تاکید او بر صورت مساله نیز با واکنش برخی رسانه های نزدیک به دولت مواجه شد و از وزیر خواستند تا به جای طرح صورت مساله و تکرار مکررات بر راه حل و واقعیات در این زمینه بپردازد.

نباید از نظر دور داشت که مسعود پزشکیان یکی از اصلی ترین محورهای تبلیغات انتخاباتی و معرفی برنامه های خود در صورت پیروزی که منجر به جذب بخشی از آرای خاکستری به سمت او شد را بر محور مسائلی همچون فیلترینگ قرار داد. علاوه بر این حوزه اینترنت و فیلترینگ از معدود حوزه هایی است که می توان در کوتاه مدت درباره آن اقدامات موثر انجام داده و به مردم گزارش داد.

تردیدی نیست که پزشکیان در مسیر رفع فیلترینگ با مشکلات و دست اندازهای مختلفی از جمله جریان منتقد خود رو به رو است. فضای مجازی در چند سال اخیر به میدانی برای رقابت جریان های سیاسی برای استفاده بیشتر از آن تبدیل شده است. فراموش نکنیم که صبح روز بعد از اعلام نتایج رقابت های انتخاباتی روح الله مومن نسب چهره حامی سعید جلیلی در انتخابات و پدر معنوی جریان مدافع فیلترینگ و تئوریسین بارداری با دو گیگ اینترنت درباره علت اصلی شکست جریان جلیلی در انتخابات گفت: «ما کشور را به فیلترشکن ها باختیم.»

مساله این جریان مشخصا در مورد تجمعات حول موضوع حجاب نیز قابل مشاهده بود. وقتی یک جریان کاملا سازمان یافته در شبکه اجتماعی ایتا در حال تولید محتوا و جریان سازی در این باره بود. در اردیبهشت سال جاری کمتر از ۷۲ ساعت بعد از اینکه کانال ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران در شبکه اجتماعی ایتا «فراخوان مردمی پیاده روی حمایت از عفاف و حجاب» را منتشر کرد این تجمع برگزار شد.

آنچه در آن زمان بین بخش هایی از جریان اصولگرا در شبکه ایتا رخ داد به خوبی عیان کرد که گروه هایی که خواهان ریشه کن شدن شبکه های اجتماعی غیرایرانی بودند چه کسانی هستند و چه دیدگاه هایی دارند و چرا تا این اندازه بر طبل فیلترینگ و محدود کردن شبکه های اجتماعی می کوبند. آش رفتارهای ایتا در این ماجرا علیه منتقدان بسیار محتاط برخی شیوه های برخورد با بدحجابی به اندازه ای شور شد که صدای روزنامه اصولگرای فرهیختگان را نیز در آورد و در مطلبی درباره این رویه هشدار داد. رویه ای که روحیه هواداران فیلترینگ و حضور انحصاری شبکه های اجتماعی بومی در کشور را عیان کرد و نشان داد برای آنها دایره انقلابیون می تواند تا حدی تنگ شود که حتی مهدی فضائلی چهره شاخص دفتر رهبری نیز در آن جای نگیرد.

وعده های پزشکیان درباره رفع فیلترینگ چه بود؟

مسعود پزشکیان از نمایندگان مجلسی بود که همواره در زمان حضور در مجلس از مساله فیلترینگ انتقاد می کرد و در زمانی که مجلس یازدهم در گیر و دار بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی بود در گفت وگوهای مختلف از این طرح و کمیسیون ویژه بررسی آن و البته بررسی آن ذیل اصل 85 قانون اساسی انتقاد می کرد. با اعلام کاندیداتوری برای حضور در انتخابات نیز کمپین او تمرکز ویژه ای بر مساله رفع فیلترینگ داشت. پزشکیان حتی در مناظرات پیش از دور اول انتخابات مخالفت با فیلترینگ را به دلیل آسیبی که به کسب و کارها می زند طرح و از رفع آن دفاع کرد. حساب کاربری پزشکیان در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) در آن ایام مکررا به معایب فیلترینگ آسیب دیدن کسب و کارها به دلیل محدودیت ها و داغ شدن بازار فروش فیلترشکن اشاره و تاکید می کرد که مردم مطالبه رفع فیلتر از فضای مجازی و اینترنت را دارند و باید به خواسته های مردم توجه کرد.

در ایام مناظرات پزشکیان در کنار 5 نامزدی بود که از فیلترینگ انتقاد می کردند. مشخصا سعید جلیلی هرگز موضع گیری خاصی در این باره نداشت اما 5 نامزد دیگر به میزان های متفاوت از وضعیت فیلترینگ در کشور انتقاد کردند و وعده حل آن را دادند. پزشکیان در ایام مناظره ها و تبلیغات یکی از محورهای اصلی در برنامه دولتش را «اینترنت» و مساله «فیلترینگ» اعلام کرد. از اینکه «تمام تلاش خود را برای اصلاح نظام ناکارآمد فیلترینگ به کار می بندم» تا تاکید بر اینکه «اینترنت را باید آزاد کنیم.»

ترکیب شورای عالی فضای مجازی و دست برتر دولت پزشکیان

در نخستین جلسات علنی تشکیل شده در مجلس دوازدهم بعد از پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات تنشی جدی به دلیل عدم رسیدگی به طرح دوفوریتی اش درباره رفع فیلترینگ رخ داد. ماجرا از این قرار بود که نمایندگان نزدیک به دولت و حامیان مسعود پزشکیان در راستای تحقق این وعده دست به طراحی طرحی زدند برای رفع فیلترینگ. طرح اما در دستورکار قرار نگرفت و اعتراض محمدقسیم عثمانی نماینده بوکان در مجلس مبنی بر اینکه «من طرحی دوفوریتی تهیه و تقدیم هیات رییسه کردم. این طرح تمام مراحل خود را طی کرده است اما آقای [محمدباقر] قالیباف این طرح را وتو کردند. با چه حقی این کار را انجام دادید؟ آقای قالیباف شما به قرآن سوگند یاد کردید که آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی را رعایت کنید» نیز به جایی نرسید. البته در داخل مجلس نمایندگانی هستند که با صدای بلند با مساله فیلترینگ مخالفت می کنند و بدون شک در صورت اقدامی موثر از جانب دولت این جریان در مجلس نیز مدافع رییس جمهور و تصمیماتش خواهند بود. به طور مثال جواد نیک بین عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در واکنش به اظهارات یکی از چهره های رادیکال جناح راست درخصوص فیلترشکن ها گفت: «هر چند ممکن است برخی دوستان از دست من ناراحت شوند اما شفاف می گویم: نویسندگان برنامه فیلترینگ (طرح صیانت) نویسندگان وی پی ان ها (فیلترشکن ها) هم هستند. یعنی کسی که برنامه فیلترینگ را می نویسد یا خودشان مستقیما یا با چند واسطه وی پی ان را هم می فروشد.»

شورای عالی فضای مجازی به عنوان نهادی که در این زمینه تصمیم ساز و تاریخ ساز است فرصتی بی بدیل برای تغییرات هر چند کوچک در زمینه فیلترینگ را دارد و می توان با مقاومت در برابر برخی طرح ها و رفع محدودیت ها به صورت آهسته و پیوسته با توسل به ترکیب شورای عالی فضای مجازی و حضور ۶ وزیر در این شورا این وعده را محقق کرد.

علاوه بر این «کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه» که در حال حاضر با نام غیررسمی «کمیته فیلترینگ» شناخته می شود نیز فرصتی دیگر است که باید برای تغییر وضعیت فیلترینگ مورد توجه باشد. اگرچه این کمیته زیر نظر دادستان کل کشور فعالیت می کند اما متشکل از ۱۲ عضو است که شش نفر از قوه مجریه و دو نفر از قوه مقننه و مابقی از قوه قضاییه هستند.

اعضای این کمیته شامل وزیر یا نماینده وزارتخانه های آموزش و پرورش ارتباطات فناوری و اطلاعات اطلاعات دادگستری علوم تحقیقات و فناوری فرهنگ و ارشاد اسلامی رییس سازمان تبلیغات اسلامی رییس سازمان‎ صدا و سیما و فرمانده نیروی انتظامی یک نفر خبره در فناوری اطلاعات و ارتباطات به انتخاب کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی و یک نفر نماینده مجلس شورای اسلامی به انتخاب کمیسیون حقوقی و قضایی و تأیید مجلس شورای اسلامی است و ریاست کمیته نیز بر عهده دادستان کل کشور است. بنابراین دولت در نیمی از این کمیته نیز حضور دارد و البته دارای رای است. نیمی از رای می تواند سرنوشت بسیاری از مسائل را تغییر بدهد.

مدت زمان سپری شده از عمر دولت اگرچه شاید برای نهایی شدن رفع فیلترینگ کافی نباشد اما زمانی کافی برای برنامه ریزی های اولیه در این زمینه بوده است. از این جهت مردم منتظر گزارش شفاف در این زمینه هستند. گزارشی متکی بر میزان عمل به تعهدات مسعود پزشکیان که وعده داده بود در مقابل کژفهمی ها خواهد ایستاد.

23302