مدیریت فرهنگ عمومی به سبک دهه ۶۰ امکان پذیر نیست

به گزارش پیشتاز سیدعباس صالحی در آیین معارفه دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور که امروز برگزار شد با قدردانی از زحمات دبیر پیشین شورای فرهنگ عمومی کشور گفت: به دکتر آشنا دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور که یکی از پیشکسوتان حوزه فرهنگ هستند خیر مقدم عرض می کنم.

او با بیان اینکه در دوره سه ساله ای که از مسئولیت در این وزارتخانه فراغت داشتم به آسیب شناسی حوزه مسئولیتم پرداختم افزود: یکی از حوزه هایی که در این بازنگری مورد توجه قرار گرفت شورای فرهنگ عمومی کشور بود.

صالحی با تاکید بر اینکه پیشران فرهنگ عمومی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شورای فرهنگ عمومی کشور است تصریح کرد: حوزه فرهنگ عمومی حساسیت های خاص خود را دارد چون نهادی که وزارت ارشاد در آن مرجعیت فرهنگیِ تثبیت شده دارد همین شوراست.

ضرورت حضور برجسته تر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه فرهنگ

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه این وزارتخانه در سایر سازوکارها دستگاهی مانند سایر دستگاه هاست اما در اینجا نقش قرارگاهی داریم گفت: لازم است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نقش برجسته تری در حوزه فرهنگ داشته باشد. بر همین اساس باید از این ظرفیت استفاده بیشتری کند.

صالحی افزود: زمینه و زیرساخت مطلوبی در شورای فرهنگ عمومی وجود دارد چرا که می تواند تا شبکه های شهرستانی امتداد یابد و چنین شبکه ای که زمینه های امتداد جغرافیایی داشته باشد کمتر در حوزه فرهنگ وجود دارد و مسائلی از این قبیل باعث می شود جایگاه دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی برجسته تر شود.

چرا دبیر شورای فرهنگ عمومی از بدنه وزارت ارشاد انتخاب شد؟

او درباره دلیل انتخاب دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور از داخل وزارتخانه تصریح کرد: به این برآورد رسیدم دبیر شورای فرهنگ عمومی باید از داخل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد تا شناخت بهتری از مجموعه داشته باشد.

وزیر فرهنگ گفت: شاید در بیش از یک دهه اخیر افرادی خارج از وزارتخانه در این حوزه وارد کردیم که نیروهای با کیفیتی بودند اما چون دبیرخانه این مجموعه در وزارت فرهنگ و ادارات کل استانی است و با معاونت های مختلف ارتباط دارد اگر می خواهیم وزارتخانه به نفع دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی حرکت کند ضرورت دارد فردی که با شبکه درونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ارتباط بوده باشد انتخاب شود؛ برهمین اساس نگاه من برای انتخاب دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور معطوف به داخل وزارتخانه بود.

او افزود: مساله دیگر این بود که فردی باید انتخاب می شد که در بخش های مختلف اعم از ادارات کل استانی کار کرده باشد جلسات شورای فرهنگ عمومی استان را برگزار و بسیاری از مسائل را به صورت شهودی درک کرده باشد به ظرفیت حوزه های مختلف شناخت داشته باشد و بتواند ظرفیت های داخل وزارتخانه را با مسئولیتی که در شورای فرهنگ عمومی برعهده گرفته ارتباط دهد؛ بر اساس این شاخص ها بود که آقای آشنا را انتخاب کردیم.

آسیب شناسی فعالیت های شورای فرهنگ عمومی

صالحی در ادامه به آسیب شناسی شورای فرهنگ عمومی پرداخت و تصریح کرد: در شورای فرهنگ عمومی کشور تقریبا به دستگاه ها و سازمان های اداری تکیه داریم در حالی که منشا فرهنگ عمومی به نحو قابل توجهی از فضای غیر اداری است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: اعضای حقیقی شورا عمدتا سازمان های اداری هستند. شاید در دهه اول انقلاب سازمان های اداری هشتاد درصد فرهنگ عمومی را راهبری می کردند اما الان سهم نهادهای اداری بیش از سی درصد نیست در حالی که ساختار اداری در شورای فرهنگ عمومی مبتنی بر موسسات صرفا اداری است که باید آن را با روشی ترمیم کرد.

او با طرح این سوال که دبیرخانه چه کاری می تواند انجام دهد تا فضا را متعادل تر کند افزود: اگر واقعا بخواهیم در حوزه فرهنگ عمومی اقدام موثری انجام دهیم این رویکرد جوابگو نیست.

نباید با سیاق دهه ۶۰ و ۷۰ فرهنگ عمومی را مدیریت کنیم

صالحی تصریح کرد: شاید در دهه اول انقلاب که آیین نامه شورای فرهنگ عمومی تصویب شد جامعه ای تقریبا همگون داشتیم ولی الان جامعه متکثر فرهنگی پیدا کرده ایم و دیگر جامعه همگون فرهنگی دهه ۶۰ را نداریم. بر همین اساس باید توجه کنیم مدل راهبری هدایت و نظارت در عرصه فرهنگ عمومی در جامعه متکثر با جامعه همگون خیلی تفاوت دارد.

او افزود: در آن شرایط همگون وقتی شورای فرهنگ عمومی مصوبه ای داشت تا حد زیادی مورد پذیرش جامعه قرار می گرفت اما وضعیت فعلی به گونه ای دیگر شده و تغییر کرده است.

صالحی تصریح کرد: شیوه اداره شورای فرهنگ عمومی در جامعه متکثر در قیاس با جامعه همگون فرهنگی خیلی تفاوت دارد و ما باید به این شیوه دست یابیم اما به نظر می آید با همان سیاق دهه ۶۰ و ۷۰ در حال مدیریت فرهنگ عمومی هستیم.

مرجعیت ها به هم خورده است

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به ویژگی های اجتماعی دهه ۶۰ و ۷۰ گفت: آن زمان در جامعه برای عده ای کاریزمای فرهنگی وجود داشت و همه با سخنانشان همراه می شدند اما در وضعیت فعلی حداقل در بخشی از جامعه آن مرجعیت ها به هم خورده است؛ اگر از این نهادها انتظار تاثیرگذاری داریم توجه کنیم این دو جامعه دو الگوی اداره و راهبری فرهنگ عمومی می خواهند.

او افزود: نظام موضوعات شورای فرهنگ عمومی در مرکز و استان ها با اهمیت است و باید در نظر بگیریم این موضوعات چه میزان با اولویت ها و مقدوراتی که می تواند خود را در مصوبات نشان دهد تطابق دارد.

صالحی تصریح کرد: خوشبختانه رصدهای فرهنگی و اجتماعی زیادی داریم و می توانیم به نظام موضوعات نسبتا قابل اعتنا تکیه کنیم که در نتیجه از نظر مواد خام و تحلیل نسبی این موارد جلوتر هستیم.

از فرصت های استانی غفلت کردیم

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مناسبات میان نظام موضوعات شورای فرهنگ عمومی در مرکز و شوراهای فرهنگی در استان های مختلف مطلوب نیست و نتوانسته ایم ارتباطی میان رصدهای ملی که برش استانی داشت با موضوعات استان ها پیدا کنیم. در این قسمت دبیرخانه و اعضای شورا از فرصت ها استفاده لازم را نمی بردند.

کشور پرمصوبه ای هستیم

او افزود: مساله دیگر ضمانت های اجرایی مصوبات است که باید در مورد آن بیشتر تامل شود و باید تلاش کنیم چگونه می شود ضمانت اجرایی را بالا برد.

صالحی با بیان اینکه کشور پرمصوبه ای هستیم تصریح کرد: به مصوبات محکم و مهم نیاز داریم. اینکه در هر جلسه حجم قابل توجهی از مصوبات داشته باشیم مساله ای است که شورای فرهنگ عمومی به آن مبتلاست و باید مورد توجه قرار گیرد.

در تکثر سندنویسی قرار گرفتیم

وزیر فرهنگ گفت: مساله دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد سندنویسی های بی حاصل است؛ نظام سند نویسی در کشور ما در مقطعی درست بود اما پس از آن در تکثر سند نویسی قرار گرفتیم. در همین راستا به جای این چنین مسائل که معمولا در مقام عمل بسیار کم محقق می شود به سمت مصوبه های روشن عملیاتی و کوتاه برویم.

او با بیان اینکه پیش از این نظام تعامل شورای فرهنگ عمومی با وزارتخانه و ادارات کل ضعیف بود افزود: دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور باید پیشران باشد فرهنگ عمومی باید در سینما هنر فرهنگ قرآن کریم ادارات کل استانی راه یابد اما در این نظام تعامل نتوانسته ایم نمره مطلوب را بگیریم.

صالحی تصریح کرد: بیشترین وظیفه دبیر شورای فرهنگ عمومی جلسات با نهادهای بیرونی بود. باید در این دوره تلاش کنیم نظام تعاملی دبیرخانه شورا با همه اجزای وزارتخانه بیشتر و بهتر برقرار شود.

شورای فرهنگ عمومی با چه ضعف هایی مواجه است؟

ضعف مادی و نیروی انسانی شورا و دبیرخانه های استانی دیگر مساله ای بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به آن اشاره کرد و گفت: زمانی در سفرهای استانی متوجه شدیم دبیر شورا در استان ها شغل های دیگری هم دارد که طبیعتا بر عملکرد وی نیز تاثیرگذار بود؛ برهمین اساس احراز شخصیِ فردی که مسئولیت دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی در استان ها را برعهده می گیرد اهمیت دارد و باید در دستور کار قرار گیرد تا اطمینان یابیم وی نیروی شایسته ای برای این کار است.

او افزود: در آیین نامه جدید برخی از تدارکات در نظر گرفته شده که انشاالله مسیر را به جلو خواهد برد. البته باید درنظر داشت تازه در ابتدای این راه هستیم و هنوز به خوبی اجرایی نشده است البته با شروع به کار استاندارهای جدید می توان امیدوار بود این آیین نامه با کیفیت بهتری محقق شود.

صالحی با تاکید بر اینکه در مرکز هم باید بررسی کنیم چطور می توانیم در دبیرخانه و نظام ارتباطی ضعف مادی و نیروی انسانی را تامین کنیم تصریح کرد: علاوه بر آن شیوه نامه های اداری جلسات شورای فرهنگ عمومی در مرکز و استان ها و پی گیری مصوبات هم نیاز به بازبینی دارد.

بیشتر بخوانید:

با حلوا حلوا کردن دهانِ «فرهنگ عمومی» شیرین نمی شود!

وزیر فرهنگ گفت: پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات ظرفیت خوبی را ایجاد کرده است. زمانی که پژوهشگاه وجود نداشت کارهای پژوهشی را شورای فرهنگ عمومی انجام می داد اما الان به واسطه فعالیت های پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات حداقل چهار حوزه ارتباطات فعال تری با پژوهشگاه لازم دارد که برخی از آن بالفعل موجود است و صرفا خط ارتباطی آن باید فعال شود و برخی را هم باید ایجاد کرد.

وی با اشاره به رصدهایی که این پژوهشگاه اعم از ادواری تلفنی و… انجام می دهد افزود: نظام تعاملی مناسبی در استفاده و سفارش ها میان پژوهشگاه و شورای فرهنگ عمومی کشور باید برقرار شود و شورا از نتایج آن بهره ببرد فرصت برگزاری تحلیل نیز دیگر موردی است که باید مدنظر قرار گیرد؛ چرا که یکی از مشکلات ما این است که اقدامات پسینی بعد از رصدها را انجام نمی دهیم.

صالحی تصریح کرد: یکی از نهادهایی که به خوبی می تواند کارهای انجام شده برای رصد پژوهشگاه را به نتیجه برساند شورای فرهنگ عمومی کشور به واسطه برگزاری نشست ها جلسات مشترک با دانشگاه ها و … است که موجب می شود این رصدها به سمت توصیف تحلیل و … حرکت کند.

اهمیت مطالعات فرهنگ پژوهی کودک و نوجوان

وزیر فرهنگ گفت: یکی دیگر از اقداماتی که باید با سفارش شورای فرهنگ عمومی در پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات انجام دهیم مطالعات حوزه فرهنگ پژوهی است. در بسیاری از حوزه ها نیاز به مطالعات فرهنگ پژوهی داریم. به اعتبار شرایطی که در کشور داریم باید مطالعات فرهنگ پژوهی کودک و نوجوان جدی تر گرفته شود.

وی افزود: پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات نقش قرارگاهی و مرجعیت پیدا کرده است. دبیرخانه مرکز رصد کشور که در پژوهشگاه سازماندهی شده است قدرت برقراری ارتباط با همه نهادهایی که در حوزه رصد کشور فعالیت می کنند را دارد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه این فرصتی است که علاوه بر رصدهای پژوهشگاه می توان از آن استفاده کرد گفت: دبیرخانه مطالعات فرهنگ پژوهی فرصتی است که شورای فرهنگ عمومی می تواند از لحاظ تأمین خام و تحلیل و تبیین از آن بهره ببرد.

صالحی در پایان تاکید کرد: امیدوار هستیم دکتر آشنا و سایر همکاران با کمک خداوند متعال و به حق ایام شهادت حضرت زهرا (س) که در آن قرار داریم گامی موثر در حوزه فرهنگ عمومی کشور بردارند.

همه باید به «فرهنگ عمومی» کمک کنند

در ادامه این مراسم دبیر جدید شورای فرهنگ عمومی کشور ضمن قدردانی از حسن ظن وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در دوره قبل هم مأموریت هایی که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ می فرمودند قبول می کردم. در همه بخش های تخصصی به جز معاونت مطبوعاتی کار کردم.

او با اشاره به اینکه با یک مطالعه دقیق می شود به حوزه فرهنگ عمومی کمک کرد اظهار کرد: با مشورتی که با مشاور محترم عالی وزیر داشتم و قوت قلب ایشان این مسئولیت را پذیرفتم و خوشحال هستم که وارد این عرصه بشوم و بتوانم کمکی در انجام وظایف این حوزه داشته باشم.

آشنا افزود: در سال های ١٣٩٠ همین مواردی که شما به آن ها اشاره کردید مانند نداشتن ضمانت اجرا عدم وجود بودجه ساختار معیوب عدم توجه به موضوع عدم ارتباط معاونت های تخصصی را به صورت مکتوب برای شورای فرهنگ عمومی ارسال کردم.

دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با اشاره به ماموریت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: از سال ۱۳۶۶ که ماموریت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بازنگری شد وزارت ارشاد تبدیل به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد. یک قانون چهار ماده ای وضع شد. در بند آخر ماده اشاره می کند که این اقدامات و ماموریت ها در راستای فرهنگ عمومی است.

او ادامه داد: فرهنگ عمومی باید حکمرانی خوب را طلب کند و بستر آن را فراهم کند. همه باید کمک کنند فرهنگ عمومی متعلق به همه ی جامعه است. بنابراین این موضوع یک عزم جدی و مشارکت برون و درون دستگاهی را می طلبد.

دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور افزود: فرهنگ عمومی باید زمینه ساز و بسترساز حکمرانی خوب باشد. اگر حکمرانی خوب را قانون متقن می دانیم می تواند ضامن حکمرانی خوب باشد. بنابراین تمامی حوزه ها باید به کمک فرهنگ عمومی بیایند حوزه سینمایی نمایشی و همه حوزه ها دست به دست هم دهیم و فرهنگ عمومی که ضامن تفکر و هویت ایرانی اسلامی است را در جامعه تسری دهیم.

بنابر اعلام روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اسلامی شورای فرهنگ عمومی به عنوان یکی از شوراهای اقماری شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت دارد. براساس آیین نامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی این شورا دارای ۳۳ عضو است و هر دو هفته یک بار به صورت مستمر تشکیل جلسه می دهد.

در متن حکم سیدعباس صالحی خطاب به قادر آشنا آمده است:

« نظر به شایستگی­ دانش و تجارب جناب­عالی و به استناد بند ۱۹ ماده ۲ آیین­نامه شورای فرهنگ عمومی و مستند به مصوبه جلسه ۹۰۷ مورخ  ۱۵/۰۸/۱۴۰۳ شورای­ عالی انقلاب فرهنگی به موجب این حکم به عنوان «مشاور وزیر و دبیر شورای فرهنگ عمومی» منصوب می­ شوید.

امید است با اتکال به خداوند قادر متعال در مسیر خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی با مشی علمی و فرهنگی که داشته و دارید و با امعان نظر به مأموریت­ های محوله و تأکید بر موارد مندرج در پیوست حکم موفق و مؤید باشید.»

پیوست این حکم نیز به شرح زیر است:
 
۱- پیگیری و اجرایی­ سازی برنامه­ های چهارگانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت چهاردهم در حوزه فرهنگ عمومی

۲- آسیب­ شناسی و بازنگری در الگوی فعالیت شورای فرهنگ عمومی با عنایت به:

۱/۲.اولویت سنجی دستورکارهای شورای فرهنگ عمومی در تطابق با نیازهای ملی و منطقه­ ای با استفاده از نتایج رصدهای فرهنگی ـ اجتماعی

۲/۲.نظارت دقیق بر میزان اجرایی شدن مصوبات

۳/۲.اصلاح شیوه­ نامه­ های برگزاری جلسات شورای فرهنگ عمومی در سطح ملی استانی و شهرستان

۴/۲. جلوگیری از تورم مقررات­ گذاری و مصوبات زائد و یا غیر ضرور

۳- تقویت شبکه شوراهای فرهنگ عمومی سطوح استانی و شهری با بهره­ گیری از ظرفیت­ های آیین­ نامه جدید شورای فرهنگ عمومی استان و شهرستان (جلسه ۱۰/۱۰/۱۴۰۲ ستاد مهندسی فرهنگی کشور)

۴- ایجاد تعامل و هماهنگی حداکثری میان تمامی دستگاه­ ها و نهادهای حاکمیتی دولتی و عمومی عضو شورا برای تحقق اهداف سیاست­ ها برنامه­ ها و مصوبات شورای فرهنگ عمومی در سطح ملی استانی و شهرستانی

۵- برنامه­ ریزی و ایجاد هماهنگی جهت استفاده از ظرفیت­ های مردمی در ایده­ یابی و اجرایی­ سازی سیاست­ ها برنامه­ ها و مصوبات شورای فرهنگ عمومی

۶-  تعامل هدفمند و گسترده با نخبگان و اساتید حوزه فرهنگ به منظور تشخیص تحلیل و راهکار یابی در مسائل و معضلات فرهنگی

۷- تقویت ارتباط تعامل و ایجاد سازکارهای مناسب میان شورای فرهنگ عمومی با سایر معاونت­ ها سازمان­ ها و مراکز وزارت متبوع  

قادر آشنا متولد ۱۳۴۴ و دانش آموخته دکترای تخصصی علوم سیاسی- اندشیه سیاسی و مدرس دانشگاه است. از جمله سوابق مدیریتی وی می توان به معاون توسعه فناوری و مطالعات سازمان سینمایی مدیرعامل موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران مدیرکل هنرهای نمایشی مدیر کل ارتباطات و هماهنگی معاونت قرآن و عترت
مشاور معاون امور فرهنگ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مشاور معاون امور هنری مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان البرز مدیرکل فرهنگ و ارشاد کهگیلویه و بویر احمد معاون آموزشی و دانشجویی موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی فرهنگ و هنر معاون اجرایی موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی فرهنگ و هنر عضو هیات امنای جهاد دانشگاهی با امضای رئیس جمهور مدیریت مرکز فرهنگی دانشجویی امام و انقلاب اسلامی جهاد دانشگاهی معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران مدیر اجرایی معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران و … اشاره کرد.

پژوهش «بررسی عوامل درونی و روانی مانایی پدیده نوظهور داعش» کتاب «مانایی داعش- چرایی و چگونگی» و … نیز از جمله سوابق علمی و پژوهشی دبیر جدید شورای فرهنگ عمومی کشور است.

پایان خبر پیشتاز