مراحل دریافت مهریه از طریق دادگاه

دریافت مهریه از طریق دادگاه، مسیری قانونی برای زنانی است که قصد دارند حق شرعی و قانونی خود را از همسرشان مطالبه کنند. این فرآیند ممکن است پیچیده به نظر برسد، اما با آگاهی از مراحل می توانید این راه را با موفقیت طی کنید و به حق خود برسید.

مهریه، که طبق قانون و شرع، بعد از عقد نکاح به ذمه مرد قرار می گیره، حق مسلم شماست. گاهی اوقات پیش میاد که زن و شوهر در مورد پرداخت مهریه به مشکل می خورن یا مرد از پرداختش سر باز می زنه. در این جور مواقع، برای اینکه به حق خودتون برسید و بتونید مهریه تون رو بگیرید، باید از طریق مراجع قانونی اقدام کنید. اینجا دادگاه خانواده نقش پررنگی پیدا می کنه. شاید فکر کنید چقدر این مسیر طولانی و سخته، اما نگران نباشید! این مقاله قرار نیست شما رو بترسونه، بلکه قراره مثل یه راهنمای دلسوز، قدم به قدم کنار شما باشه تا با همه جزئیات و نکات مهم این راه آشنا بشید. از جمع کردن مدارک اولیه گرفته تا رسیدگی به پرونده و اجرای حکم، همه رو با زبونی ساده و خودمونی براتون توضیح می دیم تا با چشم باز و با آگاهی کامل، این مسیر رو طی کنید و به هدفتون برسید.

مهریه چیه اصلا؟ و چرا کارش به دادگاه می کشه؟

قبل از اینکه وارد جزئیات بشیم، خوبه که یه تعریف روشن از مهریه داشته باشیم. مهریه در واقع همون مالی هستش که موقع عقد، بین زن و مرد توافق میشه که مرد به عنوان صداق و نشونه تعهدش به زن پرداخت کنه. این مال می تونه سکه، ملک، پول نقد یا هر چیز دیگه ای باشه که ارزش مالی داره. مهریه دو نوع اصلی داره که باید تفاوتشون رو بدونید:

• مهریه عندالمطالبه: یعنی هر وقت خانم بخواد، حتی اگه زندگی مشترک ادامه داشته باشه، مرد باید مهریه رو پرداخت کنه. اینجا دیگه توانایی مالی مرد مهم نیست و هر جور شده باید پرداخت کنه.
• مهریه عندالاستطاعه: در این نوع مهریه، پرداختش منوط به اینه که مرد توانایی مالی داشته باشه. یعنی اگه زن مهریه اش رو بخواد، باید ثابت کنه که مرد توانایی پرداختش رو داره. معمولاً توی سند ازدواج مشخص میشه که مهریه از کدوم نوعه. اگه چیزی ذکر نشده باشه، فرض بر عندالمطالبه بودنه.

حالا چرا کار به دادگاه می کشه؟ خب، گاهی اوقات زن و شوهر با هم کنار میان و مرد مهریه رو پرداخت می کنه. یا شاید از طریق صحبت و پادرمیونی بزرگ ترها این قضیه حل بشه. اما خیلی وقت ها هم هست که مرد از پرداخت مهریه امتناع می کنه یا اصلاً توافقی برای پرداختش وجود نداره. مثلاً وقتی زندگی مشترک به بن بست رسیده و قراره طلاقی اتفاق بیفته، یا حتی بدون طلاق، زن تصمیم می گیره حق شرعی و قانونیش رو مطالبه کنه ولی مرد زیر بار نمیره. اینجا دیگه چاره ای جز مراجعه به دادگاه خانواده نیست. دادگاه به عنوان مرجعی قانونی، به این دعوا رسیدگی می کنه و حق رو به حق دار می رسونه.

فرق مطالبه مهریه از طریق دادگاه با ثبت

شاید شنیده باشید که میشه مهریه رو از طریق اداره ثبت هم مطالبه کرد. بله، درسته. مطالبه مهریه دو تا راه اصلی داره: یکی از طریق دادگاه و یکی از طریق اجرای ثبت. کدوم یکی بهتره؟ بستگی به شرایط شما داره:

اگر مرد اموال قابل توقیف مثل خونه، ماشین، حساب بانکی مشخص و… داشته باشه و شما بتونید آدرس این اموال رو بدید، معمولاً از طریق اجرای ثبت سریع تر و کم هزینه تر به نتیجه می رسید. در این روش، شما با مراجعه به دفترخانه ای که عقد اونجا انجام شده، درخواست صدور اجرائیه مهریه رو می دید و بعدش با اون اجرائیه میرید اداره ثبت. اونجا برای توقیف اموال مرد اقدام میشه. اما اگه مرد مالی نداشته باشه یا اموالش مشخص نباشه، یا اگه خود مرد بخواد دادخواست اعسار (یعنی بگه توانایی مالی نداره) بده، دیگه اداره ثبت نمی تونه کمکی بهتون بکنه و باید حتماً از طریق دادگاه اقدام کنید. دادگاه دستش بازتره و میتونه علاوه بر توقیف اموال، حکم به جلب مرد رو هم صادر کنه (البته با رعایت شرایط خاص). همچنین اگه مهریه عندالاستطاعه باشه، حتماً باید از طریق دادگاه اقدام کنید.

از کجا شروع کنیم؟ قدم به قدم تا گرفتن مهریه از دادگاه

خب، رسیدیم به بخش اصلی و مهم داستان. فرض کنید تصمیم گرفتید که برای گرفتن مهریه تون به دادگاه مراجعه کنید. حالا باید چیکار کنید؟ این مسیر ۹ گام اصلی داره که با هم بررسیشون می کنیم:

گام اول: سامانه ثنا، اولین ایستگاه

اولین و مهم ترین قدم برای شروع هر پرونده قضایی، ثبت نام در سامانه ثنا هست. سامانه ثنا (ابلاغ الکترونیک قضایی) یه سامانه آنلاینه که همه ابلاغیه ها و نامه های قضایی رو به صورت الکترونیکی براتون می فرسته. بدون ثبت نام تو این سامانه، نمی تونید دادخواست بدید یا پرونده ای رو پیگیری کنید. برای ثبت نام می تونید یکی از این دو کار رو انجام بدید:

1. مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: اونجا با همراه داشتن کارت ملی، شناسنامه و یه سیم کارت به نام خودتون، ثبت نام و احراز هویت رو انجام می دید.
2. ثبت نام اینترنتی در سایت ثنا: میتونید توی خونه، مراحل ثبت نام اولیه رو توی سایت انجام بدید و برای احراز هویت نهایی، از طریق اپلیکیشن های معرفی شده یا دفاتر خدمات قضایی اقدام کنید.

بعد از ثبت نام، یه نام کاربری و رمز عبور بهتون داده میشه که باید خیلی خوب ازش نگهداری کنید.

گام دوم: جمع آوری مدارک لازم، برگ برنده ی شما

مثل هر کار قانونی دیگه ای، برای مطالبه مهریه هم به یه سری مدارک نیاز دارید. هر چقدر مدارکتون کامل تر باشه، روند کار هم سریع تر پیش میره. توی این مرحله، شما باید این مدارک رو آماده کنید:

• اصل و کپی عقدنامه (خیلی مهم!) اگه به اصلش دسترسی ندارید، می تونید از دفترخونه ای که ازدواج کردید، رونوشت بگیرید.
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی خودتون.
• اگه وکیل گرفتید، مدارک شناسایی وکیل و وکالت نامه.
• اگه مرد فوت کرده باشه، گواهی فوت اون و مدارک مربوط به ورثه.
• اطلاعات مربوط به ثبت نام شما در سامانه ثنا.

نگران نباشید، توی بخش های بعدی کامل تر به مدارک اشاره می کنیم.

گام سوم: تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه مهریه، حرف دلتون رو بزنید

حالا که مدارک آماده ست و توی ثنا هم ثبت نام کردید، وقتشه که دادخواست مطالبه مهریه رو تنظیم و ثبت کنید. دادخواست در واقع همون نامه رسمی شما به دادگاهه که توش خواسته هاتون رو مطرح می کنید.

برای تنظیم دادخواست، باید دقیقاً بنویسید که چقدر مهریه (مثلاً چند سکه یا چه مبلغی) رو می خواید و از دادگاه می خواید که مرد رو به پرداختش محکوم کنه. توی دادخواست باید اطلاعات شناسنامه ای کامل خودتون و همسرتون (زوج) رو بنویسید. این کار رو می تونید خودتون انجام بدید، اما اگه با اصطلاحات حقوقی آشنایی ندارید، بهتره از یه وکیل یا مشاور حقوقی کمک بگیرید تا دادخواستتون کامل و بدون نقص باشه. یه نکته مهم اینجاست که میتونید همزمان با دادخواست مهریه، درخواست تامین خواسته هم بدید تا اموال مرد توقیف بشه و نتونه اونا رو جابجا کنه. این کار جلوی خیلی از دردسرها رو می گیره.

بعد از اینکه دادخواست رو نوشتید، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. اونجا دادخواستتون رو ثبت می کنن و یه کد رهگیری بهتون میدن. این کد رهگیری برای پیگیری پرونده خیلی مهمه.

گام چهارم: درخواست تامین خواسته (توقیف اموال)، یه حرکت هوشمندانه!

همونطور که بالا هم اشاره کردیم، درخواست تامین خواسته یکی از مهم ترین و حیاتی ترین گام ها توی مسیر دریافت مهریه ست. شاید بپرسید چرا؟ دلیلش اینه که متاسفانه گاهی اوقات آقایون بعد از اینکه متوجه میشن همسرشون قصد مطالبه مهریه رو داره، شروع به نقل و انتقال اموالشون می کنن تا چیزی برای توقیف باقی نمونه. تامین خواسته دقیقاً برای جلوگیری از همین اتفاقه.

تامین خواسته یعنی توقیف موقت اموال همسر (زوج) قبل از اینکه حکم نهایی صادر بشه. با این کار، مرد دیگه نمی تونه اون اموال رو بفروشه، منتقل کنه یا به اسم کس دیگه ای بزنه. اینجوری شما مطمئن میشید که اگه دادگاه حکم به حقانیت شما داد، مالی برای اجرای حکم وجود داره.

شما می تونید درخواست تامین خواسته رو همزمان با دادخواست مهریه یا حتی قبل از اون مطرح کنید. اگه قبل از دادخواست اصلی درخواست تامین خواسته بدید، دادگاه خیلی سریع بهش رسیدگی می کنه و اگه با درخواستتون موافقت بشه، اموال مرد توقیف میشه. اما یه نکته مهم اینجاست که بعد از صدور قرار تامین خواسته، شما فقط ۱۰ روز فرصت دارید تا دادخواست اصلی مطالبه مهریه رو هم ثبت کنید. اگه تو این ۱۰ روز دادخواست اصلی رو ثبت نکنید، قرار تامین خواسته باطل میشه و اموال مرد از توقیف آزاد میشن. این مهلت خیلی مهمه و باید حواستون بهش باشه.

حالا چه اموالی رو میشه توقیف کرد؟ تقریباً هر مالی که به نام مرد باشه و جزو مستثنیات دین نباشه (که جلوتر توضیح میدیم) قابل توقیفه:

• حساب های بانکی و موجودی اون ها
• ملک (خانه، زمین، باغ)
• خودرو
• حقوق و مزایای دریافتی (تا یک چهارم حقوق کارمندان و یک سوم حقوق بازنشستگان)
• سهام شرکت ها و اوراق بهادار
• پروانه کسب

گام پنجم: کدوم دادگاه؟ شورای حل اختلاف یا دادگاه خانواده؟

بعد از اینکه دادخواستتون رو ثبت کردید، پرونده به یکی از مراجع قضایی فرستاده میشه. اینجا باید بدونید که بر اساس میزان مهریه، مرجع صالح برای رسیدگی فرق می کنه:

• اگه میزان مهریه شما تا ۲۰ میلیون تومان باشه، پرونده به شورای حل اختلاف میره. شورای حل اختلاف معمولاً سعی می کنه بین طرفین صلح و سازش ایجاد کنه.
• اگه میزان مهریه بالای ۲۰ میلیون تومان باشه، پرونده به دادگاه خانواده فرستاده میشه. دادگاه خانواده به صورت تخصصی به دعاوی مربوط به خانواده از جمله مهریه رسیدگی می کنه.

معمولاً بیشتر پرونده های مهریه به دلیل بالا بودن مبلغ مهریه، در دادگاه خانواده رسیدگی میشن.

گام ششم: ابلاغ دادخواست و نوبت دادگاه، آمادگی برای حضور

بعد از اینکه دادخواست شما ثبت و به مرجع صالح (شورای حل اختلاف یا دادگاه خانواده) فرستاده شد، وقت رسیدگی تعیین میشه. یه ابلاغیه (دعوت نامه) به صورت الکترونیکی از طریق سامانه ثنا برای همسر شما (زوج) ارسال میشه و بهش اطلاع داده میشه که پرونده ای علیهش تشکیل شده و باید در تاریخ و ساعت مشخصی توی دادگاه حاضر بشه.

شما هم به عنوان خواهان (کسی که درخواست رو داده)، از طریق سامانه ثنا از تاریخ جلسه مطلع میشید. خیلی مهمه که حتماً توی جلسات دادگاه حاضر بشید یا وکیلتون رو بفرستید. حضور شما به قاضی کمک می کنه تا بهتر از جزئیات پرونده باخبر بشه و در نهایت، حکم عادلانه تری صادر کنه. مدارکتون رو هم حتماً همراه داشته باشید.

گام هفتم: جلسات دادگاه و صدور حکم، لحظه سرنوشت ساز

در طول جلسات دادرسی، قاضی به صحبت های هر دو طرف (زن و شوهر) گوش میده، مدارک رو بررسی می کنه و اگه لازم باشه، از شهود سوال می پرسه یا استعلاماتی می گیره. شما باید با آرامش و احترام، از حقانیت خودتون دفاع کنید و مدارکتون رو ارائه بدید.

بعد از اینکه قاضی به نتیجه رسید، حکم بدوی رو صادر می کنه. حکم بدوی یعنی حکمی که در مرحله اول صادر شده و هنوز قطعی نیست. یعنی هر دو طرف (هم شما و هم همسرتون) فرصت دارید به این حکم اعتراض کنید.

گام هشتم: تجدیدنظر و فرجام خواهی (اگه لازم شد)

اگه شما یا همسرتون به حکم بدوی صادر شده اعتراض داشته باشید، می تونید درخواست تجدیدنظر بدید. مهلت تجدیدنظرخواهی معمولاً ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ حکمه. پرونده میره به دادگاه تجدیدنظر استان و اونجا دوباره بررسی میشه.

اگه بعد از رای دادگاه تجدیدنظر هم یکی از طرفین باز هم اعتراض داشته باشه (در موارد خاص)، میتونه درخواست فرجام خواهی بده و پرونده میره دیوان عالی کشور. البته این مرحله خیلی کمتر پیش میاد و بیشتر پرونده ها در مرحله بدوی یا تجدیدنظر به نتیجه می رسن.

گام نهم: اجرای حکم مهریه، وقتی حق به حق دار می رسه

تبریک میگم! اگه همه مراحل رو با موفقیت طی کردید و حکم دادگاه به نفع شما قطعی شد، یعنی دیگه کسی نمی تونه به اون اعتراض کنه و وقتشه که مهریه تون رو بگیرید. برای این کار باید درخواست صدور اجرائیه مهریه رو از دادگاه بگیرید. اجرائیه، یه دستور رسمیه برای اجرای حکم.

بعد از صدور اجرائیه، پرونده میره به واحد اجرای احکام. اونجا اگه قبلاً اموالی از مرد توقیف شده باشه، از طریق همون اموال، مهریه شما پرداخت میشه. اگه هم اموالی توقیف نشده باشه، میتونید اموال جدیدی از مرد رو به اجرای احکام معرفی کنید تا توقیف بشن. حتی اگه مرد هیچ مالی نداشته باشه و حکم به تقسیط مهریه داده شده باشه، باید طبق همون اقساط، مهریه رو پرداخت کنه. اگه به اقساطش عمل نکنه، میتونید درخواست جلبش رو بدید که جلوتر بیشتر در موردش حرف می زنیم.

لیست مدارک ضروری برای ثبت دادخواست مهریه

همونطور که قول دادیم، اینجا یه لیست کامل از مدارکی که برای ثبت دادخواست مهریه نیاز دارید، براتون آماده کردیم:

• اصل و کپی عقدنامه: این مهم ترین مدرکه. حتماً اصلش رو همراه داشته باشید و چند تا کپی هم ازش بگیرید. اگه اصلش در دسترس نیست، میتونید از دفترخونه ای که عقد اونجا انجام شده، یه رونوشت برابر اصل بگیرید.
• اصل و کپی شناسنامه: شناسنامه خودتون، برای احراز هویت.
• اصل و کپی کارت ملی: کارت ملی خودتون، برای احراز هویت.
• مدارک مربوط به ثبت نام در سامانه ثنا: نام کاربری و رمز عبور سامانه ثنا که قبلاً ثبت نام کرده بودید.
• وکالت نامه (در صورت داشتن وکیل): اگه وکیل گرفتید، حتماً وکالت نامه معتبر باید همراه وکیل باشه.
• مدارک مربوط به فوت زوج (در صورت لزوم): اگه خدای نکرده همسرتون فوت کرده و شما می خواید مهریه رو از ترکه (اموال به جا مانده) او مطالبه کنید، گواهی فوت و مدارک شناسایی ورثه هم لازمه.
• سایر مدارک: هر مدرکی که فکر می کنید به اثبات حقانیت شما کمک می کنه، مثل استعلامات دارایی یا سند مالکیت اموال زوج (اگه دارید).

چقدر خرج داره؟ هزینه های دادرسی مهریه و راه حل هاش

مطالبه مهریه از طریق دادگاه، مثل هر دعوای حقوقی دیگه ای، یه سری هزینه ها داره که بهش میگن «هزینه دادرسی». از اونجایی که دعوای مهریه یک دعوای مالیه، هزینه دادرسی اون بر اساس ارزش مهریه محاسبه میشه. طبق قانون، این هزینه ۳.۵ درصد از ارزش کل مهریه هستش (که البته بر اساس نرخ روز محاسبه میشه). این مبلغ ممکنه زیاد به نظر بیاد، به خصوص اگه مهریه سنگین باشه.

اعسار از پرداخت هزینه دادرسی، اگر دستتون تنگ بود

اما نگران نباشید! اگه توانایی مالی برای پرداخت این هزینه رو ندارید، قانون یه راه حل براتون گذاشته: اعسار از پرداخت هزینه دادرسی. یعنی شما به دادگاه اعلام می کنید که قادر به پرداخت هزینه دادرسی نیستید و از دادگاه می خواید که شما رو از پرداختش معاف کنه.

اینجا یه نکته مهم وجود داره: قبلاً برای درخواست اعسار از هزینه دادرسی، باید یه دادخواست جداگانه می دادید و یه جلسه رسیدگی جداگانه هم براش برگزار می شد. اما طبق ماده ۵ قانون حمایت خانواده و بخشنامه جدید قوه قضائیه (شماره 1417/10 مورخ 1403/02/01)، توی دعاوی مالی خانواده، دادگاه میتونه بدون نیاز به تشکیل جلسه جداگانه و صدور رای، خواهان رو موقتاً از پرداخت هزینه دادرسی، کارشناسی و داوری معاف کنه. یعنی شما فقط کافیه تو دادخواست مهریه تون، این درخواست رو هم بنویسید.

یه نکته مهم: درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی با درخواست اعسار زوج از پرداخت مهریه کاملاً فرق داره. اولی مربوط به شماست که نمی تونید پول دادگاه رو بدید، دومی مربوط به همسر شماست که میگه نمی تونه مهریه رو بده. حواستون باشه این دو تا رو با هم اشتباه نگیرید.

چالش های حقوقی و نکات کلیدی که باید بدونید

رسیدیم به یکی از حساس ترین بخش ها، جایی که قراره از نکات حقوقی مهمی پرده برداریم که دونستنشون برای شما حیاتیه. دنیای حقوقی مهریه پر از ظرافت ها و چالش هاییه که اگه باهاشون آشنا نباشید، ممکنه مسیر براتون سخت تر بشه. پس با دقت به این نکات توجه کنید:

مستثنیات دین، یعنی چی و چه چیزهایی قابل توقیف نیست؟

وقتی حکم مهریه صادر میشه و شما می خواید اموال مرد رو توقیف کنید، یه چیزی هست به اسم «مستثنیات دین». مستثنیات دین، یعنی یه سری از اموال که حتی اگه مرد بدهکار باشه، قانون اجازه نمیده اونا توقیف بشن و در واقع از دسترس طلبکار (در اینجا شما) خارج هستن. این موارد تو ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مشخص شدن. هدف از این قانون اینه که مرد بعد از پرداخت بدهی، کاملاً بی خانمان یا بی کار نشه. بیایید با مثال های عینی ببینیم اینا چی هستن:

• منزل مسکونی: اون خونه ای که مرد توش زندگی می کنه و عرفاً در شأن اون هست، توقیف نمیشه. مثلاً اگه یه آپارتمان معمولی داره، قابل توقیف نیست. اما اگه یه عمارت چند هزار متری داشته باشه یا چند تا خونه دیگه داشته باشه، خونه های اضافی یا اون عمارت که خیلی فراتر از شأن معمولیه، میتونه توقیف بشه.
• اثاثیه مورد نیاز زندگی: وسایل خونه مثل یخچال، گاز، تلویزیون، مبلمان معمولی که برای زندگی ضروری هستن، توقیف نمیشن. اما اگه تو خونه اش فرش های خیلی گرون قیمت ابریشم یا وسایل لوکس و تزئینی گرون قیمت داشته باشه که جزو نیازهای ضروری زندگی نیستن، ممکنه توقیف بشن.
• آذوقه موجود: مواد غذایی و مایحتاجی که برای خودش و خانواده اش برای یه مدت معمول ذخیره کرده، قابل توقیف نیست.
• کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی: اگه مرد اهل علم و تحصیل باشه، کتاب ها و ابزارهای علمی و تحقیقاتی که برای کارش لازمه (مثل یه وکیل که کتاب های حقوقی داره یا یه مهندس که نرم افزارهای تخصصی داره)، توقیف نمیشه. البته باید متناسب با شأن اون باشه.
• وسایل و ابزار کار: اگه مرد یه شغل خاص داره، ابزارها و وسایلی که برای امرار معاش و کسب و کارش ضروریه، قابل توقیف نیست. مثلاً ماشین راننده تاکسی، ابزار کار یک نجار، یا تراکتور یک کشاورز.
• تلفن مورد نیاز: منظور همون خط تلفن ثابت یا سیم کارتی هست که برای ارتباطات ضروری استفاده میشه.
• مبلغ ودیعه اجاره: اگه مرد مستأجر باشه و مبلغی رو به عنوان ودیعه یا رهن به صاحبخونه داده باشه، این مبلغ در صورتی که پرداخت اجاره بهای خونه بدون اون مبلغ باعث سختی زیاد (عسر و حرج) بشه و خونه هم در شأن اون باشه، توقیف نمیشه.

پس حواستون باشه، اگه می خواید اموال مرد رو توقیف کنید، اول مطمئن بشید که جزو مستثنیات دین نباشن.

فرق مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

قبلاً به این دو نوع مهریه اشاره کردیم، اما بیایید کمی عمیق تر به تفاوت هاشون بپردازیم:

مهریه عندالمطالبه:
این همون مهریه ای هست که اکثریت دارن. یعنی زن هر زمان که بخواد، حتی اگه تو خونه شوهر باشه، می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه. مرد هم موظفه که بلافاصله اون رو بپردازه. تو این حالت، اثبات توانایی مالی مرد به عهده زن نیست و فرض بر اینه که مرد توانایی پرداخت رو داره. اگر هم مرد ادعا کنه که توانایی نداره، خودش باید این رو به دادگاه ثابت کنه و درخواست اعسار بده.

مهریه عندالاستطاعه:
این نوع مهریه کمتر رایجه و معمولاً باید تو عقدنامه به صراحت ذکر بشه. اینجا قضیه برعکسه. اگه زن بخواد مهریه اش رو بگیره، خودش باید تو دادگاه ثابت کنه که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه رو داره. مثلاً باید لیست اموال مرد رو پیدا کنه و به دادگاه ارائه بده. اگه نتونه این رو ثابت کنه، مهریه بهش تعلق نمی گیره.

جلب شوهر برای مهریه، تحت چه شرایطی ممکنه؟

یکی از سوالات پرتکرار اینه که آیا میشه مرد رو بابت مهریه زندانی کرد؟ پاسخ بله هست، اما با محدودیت ها و شرایط خاص. طبق قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، اگر مردی مهریه رو پرداخت نکنه و دادگاه هم حکم به پرداختش داده باشه و شما هم هیچ مالی ازش پیدا نکنید که توقیف بشه، می تونید درخواست جلبش رو بدید.

اما این جلب یه سقف داره: فقط تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی. یعنی اگه مهریه شما مثلاً ۲۰۰ سکه باشه و مرد بگه ندارم و نتونید ازش مالی پیدا کنید، دادگاه فقط تا ۱۱۰ سکه رو میتونه حکم جلب بده. برای مابقی سکه ها (۹۰ سکه باقی مانده) مرد زندانی نمیشه و فقط هر وقت مالی ازش پیدا بشه، از اون طریق میتونید مهریه تون رو بگیرید.

در واقع، جلب برای مهریه بیشتر یک اهرم فشاره تا مرد رو مجبور به پرداخت یا توافق برای پرداخت اقساطی مهریه کنه. اگر مرد حتی برای یک قسط از مهریه اقساطی شده هم اقدام نکنه، زن می تواند درخواست جلب او را از دادگاه بخواهد.

مهریه بعد از فوت شوهر، تکلیف چیه؟

اگه خدای نکرده شوهر فوت کنه، مهریه زن از بین نمیره. مهریه در این حالت، به یک دین بر عهده ورثه متوفی تبدیل میشه و زن می تونه مهریه اش رو از «ترکه» (اموال به جا مانده از متوفی) مطالبه کنه. یعنی زن جزو طلبکاران متوفی محسوب میشه و قبل از اینکه اموال بین ورثه تقسیم بشه، باید اول مهریه او پرداخت بشه.

برای این کار، شما باید دادخواست مطالبه مهریه رو به طرفیت ورثه متوفی (کسانی که اموال رو پذیرفتن) در دادگاه خانواده مطرح کنید و درخواست توقیف ترکه رو هم بدید تا ورثه نتونن اموال رو جابجا کنن. اثبات مهریه با عقدنامه هم خیلی راحت انجام میشه.

اگه شوهر هیچ مالی نداشت (اعسار شوهر از پرداخت مهریه)

این یکی از رایج ترین چالش هاست. اگه شوهر هیچ مالی نداشته باشه و نتونید چیزی ازش پیدا کنید، مرد میتونه یه دادخواست به دادگاه بده به اسم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه. یعنی میگه که توانایی پرداخت مهریه رو نداره.

در این صورت، دادگاه به دادخواست اعسار مرد رسیدگی می کنه و اگه ثابت بشه که مرد واقعاً توانایی مالی نداره، حکم به تقسیط مهریه میده. یعنی مهریه شما رو قسط بندی می کنه. معمولاً یه مبلغی به عنوان پیش قسط و بعدش اقساط ماهیانه مشخص میشه. مثلاً ۱۰ سکه پیش قسط و ماهیانه یک ربع سکه. اگه مرد به اقساطش عمل نکنه، شما میتونید درخواست جلبش رو بدید.

کل این مراحل چقدر طول می کشه؟

راستش رو بخواید، این سوال جواب قطعی نداره! مراحل حقوقی مثل ترافیک تهران میمونن، گاهی روانن و گاهی کُند و طاقت فرسا. اما میشه یه بازه زمانی تقریبی گفت:

• از زمان ثبت دادخواست تا اولین جلسه دادگاه: معمولاً ۱ تا ۳ ماه.
• کل فرآیند دادرسی در مرحله بدوی: از ۳ ماه تا یک سال، بستگی به پیچیدگی پرونده و شلوغی دادگاه داره.
• مرحله تجدیدنظر (در صورت اعتراض): حدود ۲ تا ۶ ماه به زمان اضافه می کنه.
• اجرای حکم: اگه اموال مشخص و قابل توقیف باشه، ممکنه سریع تر (از چند هفته تا چند ماه) انجام بشه. اگه اموالی نباشه و مرد اعسار بده و مهریه اقساطی بشه، ممکنه سال ها طول بکشه تا مهریه کامل پرداخت بشه.

پس یه جورایی باید برای یه مسیر صبورانه آماده باشید.

نقش وکیل متخصص، عصای دست شما در این مسیر

خب، تا اینجا دیدید که مراحل دریافت مهریه از طریق دادگاه چقدر می تونه ریزه کاری و پیچیدگی داشته باشه. از تنظیم صحیح دادخواست گرفته تا پیگیری تامین خواسته، حضور در جلسات دادگاه، دفاع از حق و حقوق، و در نهایت اجرای حکم. اینجا هست که حضور یک وکیل متخصص خانواده میتونه مثل یه عصای دست عمل کنه.

مزایای داشتن وکیل چیه؟

• تسریع فرآیند: وکیل با تجربه، به همه پیچ و خم های اداری و قضایی آشناست و می تونه پرونده رو با سرعت بیشتری پیش ببره.
• دقت و جلوگیری از اشتباه: یه اشتباه کوچیک تو تنظیم دادخواست یا عدم ارائه به موقع یه مدرک، میتونه پرونده شما رو ماه ها عقب بندازه یا حتی به ضررتون تموم بشه. وکیل جلوی این اشتباهات رو میگیره.
• کاهش فشار روانی: رفت و آمد به دادگاه، روبرو شدن با همسر، و تحمل استرس جلسات دادرسی، می تونه برای شما خیلی سخت باشه. وکیل این بار رو از دوش شما برمی داره.
• دفاع تخصصی: وکیل میدونه چطور با قاضی صحبت کنه، چطور از مدارک استفاده کنه و چطور به بهترین شکل از حقوق شما دفاع کنه.
• مدیریت چالش ها: اگه مرد درخواست اعسار بده یا اموالش رو مخفی کنه، وکیل بهترین راهکارها رو برای مقابله با این چالش ها میدونه.

خلاصه که، اگه براتون مقدوره، حتماً از مشاوره و کمک یک وکیل متخصص تو این مسیر استفاده کنید تا با خیال راحت تری به حقتون برسید. این یه سرمایه گذاری برای آینده و آرامش خودتونه.

سوالات متداول درباره دریافت مهریه از دادگاه

آیا برای گرفتن مهریه حتما باید طلاق گرفت؟

نه، اصلاً اینطور نیست. شما به عنوان زن، هر وقت که اراده کنید، حتی اگه زندگی مشترکتون ادامه داشته باشه و قصد طلاق هم نداشته باشید، می تونید مهریه عندالمطالبه خودتون رو مطالبه کنید. مهریه حق شماست و هیچ ربطی به طلاق گرفتن نداره.

آیا می توان قبل از طلاق مهریه را مطالبه کرد؟

بله، دقیقاً! همونطور که تو سوال قبلی گفتیم، مطالبه مهریه به طلاق ربطی نداره. شما می تونید قبل از هرگونه اقدام برای طلاق، یا حتی بدون اینکه اصلاً به طلاق فکر کنید، مهریه تون رو از طریق دادگاه یا اداره ثبت مطالبه کنید.

مهریه به نرخ روز محاسبه می شود یا زمان عقد؟

مهریه به نرخ روز محاسبه و پرداخت میشه. طبق قانون، اگه مهریه سکه باشه، به تعداد سکه های توافق شده پرداخت میشه. اما اگه مهریه مبلغ مشخصی پول نقد باشه (که در عقدنامه های قدیمی تر رایج تر بود)، با توجه به شاخص قیمت سالانه که توسط بانک مرکزی اعلام میشه، به نرخ روز محاسبه و پرداخت میشه. این یعنی ارزش مهریه شما با گذشت زمان حفظ میشه.

اگر زوج در شهر دیگری باشد، باید در کدام دادگاه طرح دعوی کرد؟

قاعده کلی اینه که دعوا در دادگاه محل اقامت خوانده (در اینجا زوج یا همسر شما) اقامه میشه. پس اگه همسرتون در شهر دیگه ای زندگی می کنه، باید دادخواست مهریه رو در دادگاه خانواده اون شهر مطرح کنید. البته در بعضی موارد خاص، اگه مالی از مرد در شهر دیگری باشه، ممکنه بشه از طریق دادگاه اون شهر هم اقدام کرد.

آیا می توان از پدرشوهر یا مادرشوهر مهریه را مطالبه کرد؟

خیر، مهریه فقط و فقط بر ذمه مرد (زوج) هست و پدر و مادرشوهر هیچ وظیفه قانونی برای پرداخت مهریه عروسشون ندارن. مگر در یک مورد خاص: اگه پدرشوهر یا مادرشوهر، پرداخت مهریه رو به صورت کتبی و رسمی (مثلاً به عنوان ضامن یا کفیل) تضمین کرده باشن، که این مورد خیلی نادره.

در صورت مجهول المکان بودن زوج، چگونه می توان مهریه را مطالبه کرد؟

اگه آدرس همسرتون رو ندارید و ایشون مجهول المکان باشه، می تونید از دادگاه بخواید که ابلاغیه (دعوت نامه) رو از طریق روزنامه کثیرالانتشار (که بهش آگهی مجهول المکان میگن) بهشون اطلاع بده. با این آگهی، حکم دادگاه ابلاغ شده فرض میشه و پرونده ادامه پیدا می کنه. البته برای اجرای حکم و دریافت مهریه، باز هم نیاز به شناسایی اموال یا حضور ایشون هست.

اگر زن مهریه خود را ببخشد، آیا راه برگشتی وجود دارد؟

بستگی داره چطور بخشیده باشید! اگه مهریه رو به صورت هبه (هدیه) بخشیده باشید و مرد هم اون رو قبول کرده باشه، میتونید از هبه خودتون رجوع کنید و مهریه رو پس بگیرید. اما اگه مهریه رو به صورت ابراء (یعنی ذمه مرد رو بری کرده باشید و گفته باشید دیگه هیچ طلبی ازش ندارید) بخشیده باشید، دیگه راه برگشتی نیست و نمی تونید دوباره اون رو مطالبه کنید. این تفاوت خیلی مهمه و حتماً باید تو بخشش مهریه با یه وکیل مشورت کنید.

آیا بعد از بخشش مهریه می توان آن را دوباره مطالبه کرد؟

پاسخ این سوال، مکمل سوال قبلیه. اگه مهریه به صورت هبه بخشیده شده باشه و شما پشیمون شده باشید، بله، میتونید رجوع کنید و دوباره مطالبه اش کنید. اما اگه به صورت ابراء بخشیده شده باشه، خیر، دیگه امکان مطالبه مجدد وجود نداره. نحوه بخشش و متن سندی که امضا میشه، تعیین کننده این موضوعه.

نتیجه گیری: حق گرفتنی است!

دریافت مهریه از طریق دادگاه، شاید در نگاه اول یه مسیر پر پیچ و خم و استرس زا به نظر برسه، اما همونطور که دیدید، با آگاهی و قدم برداشتن درست، میشه به حق خودتون برسید. مهریه حق شرعی و قانونی شماست و هیچ دلیلی نداره که از مطالبه اش بترسید یا منصرف بشید.

یادتون باشه که تو این مسیر، صبر و پیگیری حرف اول رو میزنه. از ثبت نام تو سامانه ثنا و جمع آوری مدارک اولیه گرفته تا تنظیم دادخواست، درخواست تامین خواسته، شرکت تو جلسات دادگاه و در نهایت اجرای حکم، هر مرحله ای اهمیت خاص خودش رو داره. ما سعی کردیم با زبونی ساده و خودمونی، تمام این مراحل و نکات مهم حقوقی مثل اعسار، مستثنیات دین و انواع مهریه رو براتون روشن کنیم.

با این حال، دنیای حقوق پیچیدگی های خاص خودش رو داره و هر پرونده ای شرایط منحصر به فرد خودش رو داره. برای اینکه خیالتون راحت باشه و با اطمینان کامل این مسیر رو طی کنید، بهترین کار اینه که از همون ابتدا با یه وکیل متخصص دعاوی خانواده مشورت کنید. یه وکیل خوب میتونه مثل یه قطب نما تو این مسیر سخت عمل کنه، از اشتباهات احتمالی جلوگیری کنه و با دفاعی قوی، شما رو به نتیجه مطلوب برسونه.

پس اگه قصد مطالبه مهریه رو دارید و سوالات بیشتری ذهنتون رو درگیر کرده، لحظه ای برای دریافت مشاوره حقوقی تخصصی درنگ نکنید. حق گرفتنی است، به شرطی که مسیرش رو بلد باشید و با آگاهی قدم بردارید.