هزینه انحصار وراثت در شورای حل اختلاف
در میان پیچیدگی های حقوقی که اغلب پس از فقدان عزیزانمان با آن مواجه می شویم فرآیند انحصار وراثت به عنوان گامی اساسی و اجتناب ناپذیر خودنمایی می کند. این فرآیند که به منظور تعیین وراث قانونی متوفی و سهم الارث هر یک از آنان طراحی شده است در عین حال که از نظر ماهوی از اهمیت بسزایی برخوردار است مستلزم صرف هزینه و زمان نیز می باشد.
برای دریافت مشاوره از وکیل مجرب در امور انحصار وراثت روی لینک وکیل انحصار وراثت در تهران کلیک کنید.
در این میان شورای حل اختلاف به عنوان مرجعی قضایی نقشی کلیدی در صدور گواهی انحصار وراثت ایفا می کند و بالطبع هزینه های مرتبط با این فرآیند در این شورا دغدغه بسیاری از وراث محترم است.
انحصار وراثت چیست؟
انحصار وراثت فرآیندی قانونی است که به موجب آن وراث قانونی متوفی به طور رسمی و از طریق مراجع ذی صلاح قضایی تعیین می شوند. به عبارت دیگر گواهی انحصار وراثت سندی رسمی است که توسط دادگاه یا شورای حل اختلاف صادر شده و رابطه وراثتی افراد با متوفی را به اثبات می رساند. این گواهی مبنای قانونی برای تقسیم ماترک متوفی بین وراث و انجام امور اداری و مالی مربوط به ترکه خواهد بود.
اگر گواهی انحصار وراثت خود را دریافت کرده و به دنبال تحریر ماترک متوفی می باشید روی لینک تحریر ترکه کلیک کنید.
مطابق ماده ۸۶۰ قانون مدنی وراث از حیث نسبی بر سه طبقه تقسیم می شوند :
- طبقه اول : پدر مادر اولاد و اولاد اولاد.
- طبقه دوم : اجداد برادر خواهر و اولاد آن ها.
- طبقه سوم : اعمام عمات اخوال خالات و اولاد آن ها.
همچنین به موجب ماده ۸۶۱ قانون مدنی اگر متوفی همسر داشته باشد همسر نیز در کنار طبقات وراثتی ذکر شده از ماترک ارث خواهد برد.
نکته مهم : بدون دریافت گواهی انحصار وراثت وراث نمی توانند به طور قانونی اموال و دارایی های متوفی را تصرف و یا منتقل نمایند. لذا اخذ این گواهی اولین و ضروری ترین گام پس از فوت مورث محسوب می شود.
مقاله پیشنهادی: تقسیم ترکه
چرا گواهی انحصار وراثت ضروری است؟
اخذ گواهی انحصار وراثت نه تنها یک الزام قانونی است بلکه از جنبه های عملی و کاربردی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در واقع این گواهی کلید حل بسیاری از مسائل و مشکلات حقوقی و مالی پس از فوت متوفی است. در ادامه به برخی از مهم ترین دلایل ضرورت اخذ گواهی انحصار وراثت اشاره می گردد :
- تعیین وراث قانونی : گواهی انحصار وراثت به طور رسمی و قطعی مشخص می کند که چه افرادی به عنوان وراث قانونی متوفی شناخته می شوند. این امر از بروز اختلافات احتمالی بین افراد مدعی وراثت جلوگیری می کند و به شفافیت فرآیند تقسیم ماترک کمک می نماید.
- تقسیم ماترک : بر اساس گواهی انحصار وراثت سهم الارث هر یک از وراث مشخص می شود و امکان تقسیم قانونی و عادلانه اموال و دارایی های متوفی فراهم می گردد.
- انتقال اموال : برای انتقال رسمی اموال و دارایی های متوفی اعم از اموال منقول و غیرمنقول به نام وراث ارائه گواهی انحصار وراثت به مراجع ذی صلاح ضروری است. به عنوان مثال برای انتقال سند ملک خودرو یا برداشت از حساب بانکی متوفی ارائه این گواهی الزامی است.
- وصول مطالبات : وراث قانونی با ارائه گواهی انحصار وراثت می توانند نسبت به وصول مطالبات متوفی از اشخاص ثالث اعم از حقیقی و حقوقی اقدام نمایند.
- پرداخت بدهی ها : وراث پس از دریافت گواهی انحصار وراثت مسئولیت پرداخت بدهی های متوفی را نیز بر عهده خواهند داشت. گواهی انحصار وراثت چارچوب قانونی برای تسویه دیون متوفی را مشخص می کند.
- جلوگیری از اختلافات آتی : اخذ گواهی انحصار وراثت به عنوان یک سند رسمی و معتبر از بروز اختلافات احتمالی بین وراث در آینده جلوگیری می کند و از طرح دعاوی حقوقی و صرف هزینه های اضافی پیشگیری می نماید.
توصیه می شود : به منظور جلوگیری از مشکلات حقوقی و مالی احتمالی در آینده وراث محترم در اسرع وقت پس از فوت مورث نسبت به اخذ گواهی انحصار وراثت اقدام نمایند.
شورای حل اختلاف و انحصار وراثت
شورای حل اختلاف به عنوان یکی از مراجع قضایی کشور صلاحیت رسیدگی به درخواست صدور گواهی انحصار وراثت را دارا می باشد. مطابق ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف رسیدگی به درخواست گواهی انحصار وراثت در صلاحیت شوراهای حل اختلاف است. این امر دسترسی آسان تر و سریع تر وراث به این خدمت قضایی را فراهم نموده و از تراکم پرونده ها در دادگاه ها می کاهد.
رسیدگی به درخواست انحصار وراثت در شورای حل اختلاف معمولاً با سرعت و سهولت بیشتری نسبت به دادگاه ها انجام می شود. این امر به ویژه برای وراثی که به دنبال فرآیندی سریع و کم هزینه تر هستند مزیت قابل توجهی محسوب می گردد.
نکته مهم : صلاحیت شورای حل اختلاف برای صدور گواهی انحصار وراثت محدود به مواردی است که هیچ گونه اختلاف وراثتی بین وراث وجود نداشته باشد. در صورتی که بین وراث در خصوص وراثت یا تقسیم ماترک اختلاف وجود داشته باشد رسیدگی به موضوع از صلاحیت شورای حل اختلاف خارج بوده و باید در دادگاه های عمومی حقوقی مطرح گردد.
مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف
فرآیند اخذ گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف شامل مراحل مشخص و نسبتاً ساده ای است که در ادامه به تفصیل به آن ها پرداخته می شود :
- تهیه مدارک لازم : اولین گام جمع آوری و تهیه مدارک مورد نیاز برای ارائه به شورای حل اختلاف است. این مدارک معمولاً شامل موارد زیر می باشد :
- شناسنامه و کارت ملی متوفی : اصل و کپی برابر اصل
- گواهی فوت متوفی : اصل و کپی برابر اصل
- عقدنامه یا رونوشت آن (در صورت وجود همسر) : اصل و کپی برابر اصل
- شناسنامه و کارت ملی وراث : اصل و کپی برابر اصل
- استشهادیه محضری : گواهی شهادت کتبی دو نفر شاهد مبنی بر وراثت متقاضیان وراث و عدم وجود وارث دیگر. این استشهادیه باید در دفتر اسناد رسمی تنظیم و گواهی شود.
- رسید گواهی مالیاتی : گواهی پرداخت مالیات بر ارث (در صورت شمول مالیات بر ارث)
- درخواست گواهی انحصار وراثت : فرم درخواست که توسط متقاضی تکمیل می شود. این فرم معمولاً در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا شوراهای حل اختلاف موجود است.
- مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی : پس از تهیه مدارک متقاضی باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید. در این دفتر دادخواست گواهی انحصار وراثت ثبت و به شورای حل اختلاف صالح ارسال می گردد.
- ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف : پس از ثبت دادخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی پرونده به شورای حل اختلاف مربوطه ارجاع داده می شود. شورای حل اختلاف صالح معمولاً شورایی است که آخرین محل سکونت متوفی در حوزه قضایی آن واقع بوده است.
- رسیدگی در شورای حل اختلاف : شورای حل اختلاف پس از وصول پرونده نسبت به بررسی مدارک و استعلامات لازم اقدام می نماید. ممکن است شورا از اداره ثبت احوال بانک ها و سایر مراجع ذی ربط استعلاماتی را جهت احراز هویت وراث و دارایی های متوفی انجام دهد.
- انتشار آگهی : شورای حل اختلاف به منظور اطلاع رسانی عمومی و اطمینان از عدم وجود وراث دیگر اقدام به انتشار آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار می نماید. هزینه انتشار آگهی بر عهده متقاضی است.
- صدور گواهی انحصار وراثت : پس از طی مراحل رسیدگی و اطمینان از صحت اطلاعات و عدم وجود معارض شورای حل اختلاف اقدام به صدور گواهی انحصار وراثت می نماید. گواهی صادره به متقاضی ابلاغ می گردد.
- دریافت گواهی انحصار وراثت : متقاضی می تواند با مراجعه به دفتر شورای حل اختلاف و ارائه مدارک شناسایی نسبت به دریافت اصل گواهی انحصار وراثت اقدام نماید.
نکته : در صورت وجود هرگونه نقص در مدارک یا ابهامی در اطلاعات ارائه شده شورای حل اختلاف می تواند از متقاضی درخواست رفع نقص و یا ارائه توضیحات تکمیلی نماید.
هزینه انحصار وراثت در شورای حل اختلاف
هزینه های مربوط به انحصار وراثت در شورای حل اختلاف شامل موارد مختلفی است که در ادامه به تفکیک به آن ها پرداخته می شود :
- هزینه دادرسی : برای طرح دعوی و رسیدگی در شورای حل اختلاف پرداخت هزینه دادرسی الزامی است. میزان هزینه دادرسی در شوراهای حل اختلاف بر اساس تعرفه های مصوب قوه قضاییه تعیین می گردد و معمولاً مبلغ ناچیزی است. این هزینه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و در زمان ثبت دادخواست پرداخت می شود.
- هزینه انتشار آگهی : همانطور که اشاره شد شورای حل اختلاف برای اطلاع رسانی عمومی اقدام به انتشار آگهی در روزنامه می نماید. هزینه انتشار آگهی بر عهده متقاضی است و میزان آن بستگی به تعرفه روزنامه و طول آگهی دارد. این هزینه معمولاً پس از دستور شورا و قبل از انتشار آگهی باید پرداخت شود.
- هزینه استشهادیه محضری : تهیه استشهادیه محضری و گواهی امضای شهود در دفتر اسناد رسمی مستلزم پرداخت هزینه است. هزینه استشهادیه محضری بر اساس تعرفه های دفاتر اسناد رسمی محاسبه می گردد.
- هزینه کپی برابر اصل مدارک : برای ارائه کپی برابر اصل مدارک به شورای حل اختلاف ممکن است نیاز به مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و پرداخت هزینه کپی برابر اصل باشد. هزینه کپی برابر اصل مدارک نیز بر اساس تعرفه های دفاتر اسناد رسمی تعیین می شود.
- هزینه مشاوره حقوقی (اختیاری) : در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی از وکیل یا مشاور حقوقی در خصوص فرآیند انحصار وراثت پرداخت حق الوکاله یا حق المشاوره نیز به هزینه های انحصار وراثت افزوده خواهد شد. البته دریافت مشاوره حقوقی اختیاری است و الزامی نیست.
نکته مهم : مبلغ دقیق هزینه های انحصار وراثت در شورای حل اختلاف بسته به شرایط پرونده و تعرفه های مصوب متغیر خواهد بود. با این حال به طور کلی هزینه های انحصار وراثت در شورای حل اختلاف به مراتب کمتر از هزینه های دادرسی در دادگاه ها می باشد.
تفکیک هزینه ها و برآورد تقریبی
برای درک بهتر هزینه های انحصار وراثت در شورای حل اختلاف در ادامه به تفکیک هزینه ها و ارائه برآورد تقریبی از آن ها می پردازیم :
- هزینه دادرسی : در سال ۱۴۰۳ هزینه دادرسی در شورای حل اختلاف برای گواهی انحصار وراثت مبلغی حدود ۵۰.۰۰۰ تا ۱۰۰.۰۰۰ تومان می باشد. این مبلغ ممکن است در سال های آتی تغییر کند.
- هزینه انتشار آگهی : هزینه انتشار آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار بسته به تعرفه روزنامه و طول آگهی متغیر است. به طور تقریبی هزینه انتشار آگهی در سال ۱۴۰۳ حدود ۳۰۰.۰۰۰ تا ۸۰۰.۰۰۰ تومان برآورد می شود.
- هزینه استشهادیه محضری : هزینه تنظیم استشهادیه محضری و گواهی امضای شهود در دفتر اسناد رسمی در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۵۰.۰۰۰ تا ۳۰۰.۰۰۰ تومان تخمین زده می شود.
- هزینه کپی برابر اصل مدارک : هزینه کپی برابر اصل هر صفحه در دفاتر اسناد رسمی مبلغی ناچیز است. به طور کلی هزینه کپی برابر اصل مدارک مورد نیاز برای انحصار وراثت حدود ۲۰.۰۰۰ تا ۵۰.۰۰۰ تومان خواهد بود.
- هزینه مشاوره حقوقی (اختیاری) : هزینه مشاوره حقوقی با وکیل یا مشاور حقوقی کاملاً توافقی است و بستگی به تجربه و تخصص وکیل و مدت زمان مشاوره دارد.
برآورد تقریبی هزینه کل : با توجه به موارد فوق هزینه کل انحصار وراثت در شورای حل اختلاف در سال ۱۴۰۳ به طور تقریبی بین ۵۲۰.۰۰۰ تا ۱.۳۵۰.۰۰۰ تومان برآورد می گردد. این مبلغ بدون در نظر گرفتن هزینه مشاوره حقوقی (اختیاری) محاسبه شده است.
تذکر : مبالغ ذکر شده در این بخش صرفاً برآورد تقریبی بوده و ممکن است در عمل بسته به شرایط پرونده و تعرفه های مصوب متفاوت باشد. برای اطلاع دقیق از هزینه ها توصیه می شود به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و شوراهای حل اختلاف مراجعه نمایید.
عوامل موثر بر هزینه انحصار وراثت
عوامل متعددی می توانند بر میزان هزینه انحصار وراثت در شورای حل اختلاف تاثیرگذار باشند. در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می گردد :
- تعداد وراث : تعداد وراث قانونی متوفی به طور مستقیم بر هزینه انتشار آگهی تاثیر می گذارد. هر چه تعداد وراث بیشتر باشد ممکن است آگهی طولانی تر شده و هزینه آن افزایش یابد.
- پیچیدگی پرونده : در برخی موارد پرونده های انحصار وراثت ممکن است پیچیدگی های خاصی داشته باشند. به عنوان مثال وجود وراث غایب مجهول المکان یا محجور می تواند فرآیند رسیدگی را طولانی تر و پرهزینه تر نماید.
- تعرفه روزنامه : هزینه انتشار آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار بستگی به تعرفه روزنامه انتخابی دارد. تعرفه روزنامه ها ممکن است متفاوت باشد و بر هزینه نهایی تاثیر بگذارد.
- نیاز به استعلامات بیشتر : در برخی موارد شورای حل اختلاف ممکن است نیاز به انجام استعلامات بیشتری از مراجع مختلف داشته باشد. این امر می تواند فرآیند رسیدگی را طولانی تر و به طور غیرمستقیم بر هزینه ها تاثیر بگذارد.
- دریافت مشاوره حقوقی : در صورت استفاده از خدمات مشاوره حقوقی وکیل یا مشاور حقوقی هزینه حق الوکاله یا حق المشاوره نیز به هزینه های انحصار وراثت افزوده خواهد شد.
نکته : برای کاهش هزینه های انحصار وراثت توصیه می شود مدارک مورد نیاز را به طور کامل و دقیق تهیه نموده و از بروز هرگونه نقص یا ابهام در پرونده جلوگیری نمایید. همچنین در صورت عدم نیاز به مشاوره حقوقی می توانید از این هزینه صرفه جویی نمایید.
راهکارهای قانونی در صورت بروز اختلاف
در فرآیند انحصار وراثت ممکن است بین وراث در خصوص موارد مختلفی از جمله وراثت سهم الارث یا تقسیم ماترک اختلاف بروز نماید. در چنین شرایطی رسیدگی به موضوع از صلاحیت شورای حل اختلاف خارج بوده و باید در دادگاه های عمومی حقوقی مطرح گردد.
در صورت بروز اختلاف وراثتی وراث می توانند از طریق دادگاه های عمومی حقوقی نسبت به طرح دعوی اقدام نمایند. برخی از دعاوی رایج در زمینه اختلافات وراثتی عبارتند از :
- دعوی ابطال گواهی انحصار وراثت : در صورتی که گواهی انحصار وراثت به اشتباه صادر شده باشد یا اطلاعات نادرستی در آن درج شده باشد می توان نسبت به ابطال آن در دادگاه اقدام نمود.
- دعوی تقسیم ترکه : در صورتی که وراث در خصوص نحوه تقسیم ماترک متوفی به توافق نرسند می توانند از دادگاه تقاضای تقسیم ترکه را بنمایند.
- دعوی اعتراض به گواهی انحصار وراثت : در صورتی که فردی مدعی وراثت باشد و نام او در گواهی انحصار وراثت ذکر نشده باشد می تواند نسبت به گواهی صادره اعتراض نماید.
توصیه می شود : در صورت بروز هرگونه اختلاف وراثتی قبل از هرگونه اقدام قانونی با یک وکیل یا مشاور حقوقی مجرب مشورت نمایید. مشاوره حقوقی می تواند به شما در اتخاذ بهترین تصمیم و انتخاب مناسب ترین راهکار قانونی کمک نماید.
نکات عملی و مشاوره ای برای کاهش هزینه ها
به منظور کاهش هزینه های انحصار وراثت و تسریع فرآیند رسیدگی رعایت نکات زیر توصیه می شود :
- تهیه دقیق و کامل مدارک : قبل از مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مدارک مورد نیاز را به طور کامل و دقیق تهیه نمایید. نقص مدارک می تواند منجر به طولانی شدن فرآیند رسیدگی و افزایش هزینه ها شود.
- تنظیم استشهادیه محضری با دقت : در تنظیم استشهادیه محضری دقت لازم را به عمل آورید و از شهود معتبر و آگاه به موضوع استفاده نمایید.
- انتخاب روزنامه با تعرفه مناسب : برای انتشار آگهی از روزنامه های کثیرالانتشار با تعرفه مناسب استفاده نمایید.
- پیگیری مستمر پرونده : پس از ثبت دادخواست به طور مستمر پرونده خود را در شورای حل اختلاف پیگیری نمایید و در صورت نیاز نسبت به ارائه اطلاعات و مدارک تکمیلی اقدام نمایید.
- توافق وراث در صورت امکان : در صورت امکان سعی نمایید با سایر وراث در خصوص مسائل مربوط به انحصار وراثت و تقسیم ماترک به توافق برسید. توافق وراث می تواند از بروز اختلافات و هزینه های اضافی ناشی از طرح دعاوی حقوقی جلوگیری نماید.
- استفاده از ظرفیت دفاتر خدمات الکترونیک قضایی : ثبت دادخواست و پیگیری پرونده از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی فرآیند را تسهیل و تسریع می بخشد و از مراجعه مکرر به شورای حل اختلاف جلوگیری می نماید.
بهتر است : قبل از اقدام به انحصار وراثت با آگاهی کامل از مراحل و هزینه های مربوطه برنامه ریزی مناسبی را انجام داده و در صورت نیاز از راهنمایی و مشاوره افراد متخصص بهره مند شوید.
نتیجه گیری
فرآیند انحصار وراثت در شورای حل اختلاف اگرچه مستلزم صرف هزینه است اما در مقایسه با دادگاه ها معمولاً کم هزینه تر و سریع تر انجام می شود. هزینه های انحصار وراثت شامل هزینه دادرسی هزینه انتشار آگهی هزینه استشهادیه محضری هزینه کپی برابر اصل مدارک و در صورت تمایل هزینه مشاوره حقوقی می باشد.
میزان دقیق هزینه ها بسته به شرایط پرونده و تعرفه های مصوب متغیر است اما با رعایت نکات عملی و مشاوره ای ارائه شده می توان تا حد زیادی هزینه ها را مدیریت و کاهش داد. در صورت بروز هرگونه اختلاف وراثتی مراجعه به دادگاه های عمومی حقوقی و بهره مندی از مشاوره حقوقی وکیل ضروری خواهد بود.
پرسش و پاسخ متداول کاربران
سوال ۱ : آیا می توان بدون وکیل گواهی انحصار وراثت گرفت؟
پاسخ : بله اخذ گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف نیازی به وکیل ندارد و وراث محترم می توانند شخصاً نسبت به انجام مراحل قانونی اقدام نمایند.
سوال ۲ : چه مدت طول می کشد تا گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف صادر شود؟
پاسخ : مدت زمان صدور گواهی انحصار وراثت در شورای حل اختلاف بسته به شرایط پرونده و حجم کاری شورا متغیر است اما به طور معمول فرآیند رسیدگی و صدور گواهی بین ۱ تا ۳ ماه به طول می انجامد.
سوال ۳ : در صورت عدم تمکن مالی آیا امکان معافیت از پرداخت هزینه های انحصار وراثت وجود دارد؟
پاسخ : بله در صورت عدم تمکن مالی وراث امکان معافیت از پرداخت هزینه های دادرسی وجود دارد. برای این منظور متقاضی باید درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را به همراه مدارک و مستندات مربوطه به شورای حل اختلاف ارائه نماید.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "هزینه انحصار وراثت در شورای حل اختلاف" هستید؟ با کلیک بر روی اقتصادی, کسب و کار ایرانی، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "هزینه انحصار وراثت در شورای حل اختلاف"، کلیک کنید.
