هشدار مهم یک استاد حقوق؛ کلاهبرداری شرکت های مهاجرتی از ایرانی ها/ این شرکت ها کجا هستند و چطور کلاهبرداری می کنند؟

فرزانه فراهانی: «مهاجرت» پدیده ای است که طی سال های اخیر و با وجود وضعیت اشتغال و کسب درآمد یکی از اصلی ترین گزینه های انتخابی جوانان کشور به شمار می آید. بسیاری از جوانان ایرانی با وجود دارا بودن تحصیلات دانشگاهی در مقاطع ارشد و دکتری نمی توانند شغل مناسبی را برای خود داشته باشند و اینجاست که به فکر مهاجرت می افتند.

در مسیر مهاجرت و عملی شدن چنین تصمیمی مشکلات بسیاری پیش روی مهاجران قرار دارد و به هیچ عنوان نمی توان گفت که اجرای این تصمیم ساده و آسان است.

حسین غلامی استاد حقوق جزا و جرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با پیشتاز از کلاهبرداری افراد سودجو تحت عنوان شرکت های مهاجرتی از مهاجران ایرانی خبر داده است؛ مشروح این گفتگو را در ادامه بخوانید.

علت اصلی مهاجرت جوانان ایرانی چیست؟

در طول سال های اخیر و به دلایل مختلف از جمله ناپایداریهای سیاسی و اقتصادی و کاهش رواداری فرهنگی در عرصه حکمرانی ما شاهد یک دور جدیدی از مهاجرت و به خصوص مهاجرت نخبگان عرصه های مختلف اقتصادی علمی آموزشی بهداشتی درمانی و امثال این ها هستیم و خروج این میزان از سرمایه انسانی از کشور ایران یک خسارت و ضایعه بزرگ برای کشور  است.

بسیاری از افرادی که تصمیم به مهاجرت می گیرند ثمره سال ها زحمت دارایی خود و خانواده های خود را به جای دیگری منتقل می کنند و گاهی قربانی یا آسیب دیده شرایطی می شوند که مهاجرت برای آن ها رقم می زند.

در حال حاضر با توجه به روندی که شکل گرفته است بازار مهاجرت تبدیل به یک موضوع اقتصادی برای فعالان عرصه مهاجر فرست شده و در نتیجه بسیاری از شرکت ها به طور واقعی یا غیر واقعی در تلاش هستند تا از جمعیت بزرگ نخبگان قربانیان خود را پیدا کرده و با جلب اعتماد آن ها در قالب انواعی از شرکت های عمدتا صوری و با وعده های رنگارنگ این افراد را به سمت تبلیغاتی که در این مورد انجام می شود جذب کنند.

نحوه کارکرد شرکت های مهاجرتی غیرواقعی چگونه است؟

گردانندگان این شرکت های صوری که عمدتا ایرانی هستند و بسیاری از انها در خارج از کشور اقامت دارند در ابتدا مبالغی را از افراد گرفته و با این وعده که شما را به فلان کشور می فرستیم و برایتان شغل هم ایجاد می کنیم افراد را فریب می دهند و امروزه تبلیغاتشان از در و دیوار شهرها تا کف پیاده روها به چشم می خورد؛ در برخی موارد نیز به لحاظ فیزیکی دفتری وجود دارد که البته عمدتاً بدون مجوز تشکیل می شود و در بعضی موارد هم از دفاتر قانونی کاریابی یا دفاتر شرکت ها و یا حتی از  دفاتر وکالت به عنوان پوشش استفاده می کنند.

در بسیاری از موارد روند کلاهبرداری شرکتهای تبلیغات مهاجرت آسان به این شکل است که  افرادی که در خارج از ایران زندگی می کنند این قبیل فعالیت ها را مدیریت کرده و در واقع تحت عنوان جعلی وکیل مهاجرت از کسانی که قصد مهاجرت دارند کلاهبرداری می کنند.

گاهی حتی ممکن است این افراد کلاهبردار وارد برخی از دانشگاه های به اصطلاح درجه یک شده و از این طریق هم نیروهای جوان که به فکر مهاجرت هستند را شکار کنند.

در یک سری از این شرکت ها یا شبه شرکت ها نیز گاهی افراد کلاهبردار اقامت خارج از کشور ایران را هم دارند و به نوعی خودشان با تعدادی از افراد یا شبه شرکت ها در ایران تماس برقرار می کنند و پکیج های تبلیغاتی خود را در اختیار آنها می گذارند و به آن ها می گویند شما به دنبال جلب مشتری باشید و  در واقع وعده اخذ اقامت و استخدام در مشاغل مناسب را نیز به آن ها می دهند و بعد از مدتی افراد را در یک روند مضمحل کننده قرار می دهند و باعث می شوند فرد همه زندگی خود را برای انجام مهاجرت فروخته و به دلار یا یورو تبدیل کند تا هزینه های مربوط به این روند را که گاه بسیار گران است بپردازد.

آیا پای طرف خارجی هم در کلاهبرداری از نخبه های ایرانی در میان است؟

گاهی در کلاهبرداری شرکتهای صوری مهاجرتی پای افراد خارجی هم در میان است و طرف های خارجی هم با آگاه بودن از شرایط سخت شغلی و اقتصادی نخبه های ایرانی و تصمیم مهاجرت آن ها از این مسئله سوء استفاده می کنند و این روند کلاهبردارانه در برخی در کشورهای منطقه مانند امارات متحده عربی ترکیه قبرس و حتی بعضی کشورهای توسعه یافته اروپایی و نیز کانادا که به عنوان کشورهای مهاجر پذیر هم شهرت داشته و به نیروی کار ماهر نیز نیاز دارند قابل بررسی است.

این کشورها به دلیل نرخ پایین رشد جمعیت و در واقع میزان بالای رشد  و درآمد بالای اقتصادی که از آن برخوردار هستند نیازمند جذب نیروی کار بوده و از روش های مختلفی را برای تحقق این امر استفاده می کنند و از جمله این که زمینه فعالیت برخی شرکت های صوری یا افراد سودجو و غیر واقعی را در کشور خودشان ایجاد کرده و یا بدون حساسیت لازم و از طرق مختلف نسبت به جذب نیروی کار اقدام می کنند.

به عنوان مثال شرکتی در یکی از این  کشورها در حال فعالیت مشخص و قانونی است اما یکی از این افرادی که در قالب پروژه های مهاجر پذیری و مهاجر فرستی و کاریابی فعالیت می کند با آن شرکت ارتباط برقرار کرده و می گوید مثلا من صد تا مجوز کار می خواهم و میتوانی با قرارداد صوری متقاضیان مهاجرت را استخدام کرده و درصدی از وجوه دریافتی را به چنین شرکتی می دهد. این در حالی است که این قبیل قراردادها برای فردی که برای شغل یا ادامه تحصیل قصد مهاجرت دارد صرفا هزینه بر است.

در واقع از طریق مشارکت طرف خارجی در کلاهبرداری از مهاجران هم به سیستم اداری و اقتصادی کشور میزبان خیانت می کنند و هم به این فردی که در اینجا به دنبال مهاجرت است و با طرح پیشنهاد یک فرصت غیر واقعی پول بسیار گزافی را از او دریافت می کنند.

در حال حاضر طرف خارجی یا فرد ایرانی که اقامت کشور مقصد را دارد متاسفانه در ایران توانسته اند انواعی از نمایندگی ها را به صورت غیر قانونی و غیر رسمی ایجاد کرده و آن نمایندگی ها با توجه به بازار قدرتمند مهاجرتی که در ایران وجود دارد عمدتاً افراد جوان نخبگان تحصیل کرده ها و سرمایه گذاران را قربانی و طعمه خود می کنند .در این موارد از متقاضیان مهاجرت با وعده اشتغال اقامت و اخذ تابعیت پول های گزافی می گیرند. اگر کار اعزام و مهاجرت آن ها را هم انجام دهند او را در خارج از کشور چنان دچار شرایط ناپایدار و پراسترس می کنند که شخص از ترس اخراج و عدم تمدید اقامت مجبور به پذیرش شرایط پیشنهادی آن ها شده و دور جدیدی از بزه دیدگی را تجربه می کند.

آیا تا کنون موضوع کلاهبرداری این شرکت های مهاجرتی صوری و غیرقانونی را با مقامات انتظامی یا قضایی در میان گذاشته اید؟

به نظر می رسد مراجع مسئول از این شرایط بی اطلاع نیستند؛ لیکن پرداختن جدی به این موضوع کمتر در اولویت سیاستگذاری و اقدامات پیشگیرانه آن ها بوده است. در هر حال توجه رسانه ها به این موضوع می تواند موجب جلب توجه بیشتر مسئولان به این معضل شود.

امیدوارم مسئولان در دستگاه های مختلف مثل پلیس قوه قضائیه وزارت کار رفاه و تعاون و حتی وزارت خارجه حساسیت بیشتری در خصوص مهاجرت و فعالیت شرکت های صوری مهاجرتی و کلاهبرداری های متعدد آنها به خرج بدهند.

 در ضمن مسئولان باید به این مطلب بیشتر توجه کنند که اگر چه مهاجرت به صورت عادی از جمله حقوق شناخته شده افراد ملت است اما فعالیت غیر مجاز و کلاهبردارانه افراد شرکتهای صوری و گروههای سازمان یافته در این خصوص آسیب های جدی را متوجه کشور و آحاد افراد جامعه می کند.

بدیهی است در صورت ضرورت در گفتگوی بعدی می توان با جزئیات و تفصیل بیشتر راجع به شگردها و شیوه های کلاهبردارانه در عرصه مهاجرت سخن گفت و به معرفی برخی از انواع اقدامات آنان در کشورهای مهاجرپذیر  پرداخت.

۲۳۳۲۳۳