پیام مهم ترامپ به وقت تهران؛ پیش شرط ها مشخص است/ایران با دو اتفاق مهم روبه روست

مهسا مژدهی:  با وجود همه شایعاتی که از سوی رویترز ساعاتی قبل از دیدار نتانیاهو و ترامپ منتشر شد ترامپ سه شنبه فرمان اجرایی را علیه ایران با هدف فشار حداکثری امضا نکرد. او تنها دست به امضای یک یادداشت ریاست جمهوری درباره ایران زد که نشان دهد ماجرای فشار حداکثری بر تهران را فراموش نکرده است. رئیس جمهور آمریکا این یادداشت را در شرایطی امضا کرد که دست از حرف های قدیمی و ادعاهایش نکشید و کوتاه نیامد و گفت: ایران نمی تواند سلاح هسته ای داشته باشد ایران به دستیابی به سلاح هسته ای بسیار نزدیک است. ما حق داریم از فروش نفت ایران به سایر کشورها جلوگیری کنیم. با همه این ادعاها او در ادامه به دو موضوعی اشاره کرد که با شایعاتی که از صبح سه شنبه منتشر شده بودند همخوانی نداشت. 

رئیس جمهور آمریکا تاکید کرد: امیدواریم مجبور نباشیم از فرمان اجرایی علیه ایران که سند قدرتمندی است استفاده کنیم و امیدواریم به توافق برسیم.ترامپ همزمان اعلام کرد: آماده گفت وگو با رئیس جمهور ایران هستیم.

در ادامه آنچه ترامپ در مورد ایران گفته نشان می دهد که رئیس جمهور آمریکا همانطور که خودش هم توضیح داده ماجرا بین تهران و واشنگتن را بسیار دشوار دیده است. ترامپ دقایقی بعد از آنکه گفت آماده گفتگو با رئیس جمهور ایران است مدعی شد اگر تهران بخواهد تلافی کند و من را بکشد؛ آنها را نابود خواهم کرد.

ابهام در روابط ایران و آمریکا ادامه دارد

برخلاف آنچه نزدیکان نتانیاهو در خبرگزاری هایی مانند آکسیوس در دو روز گذشته منتشر می کردند ترامپ لحن ستیزه جویانه ای از خود در قبال ایران نشان نداد. البته او ادعاهای فراوان داشت اما با وجود چنین ادعاهایی به نظر می رسید که رئیس جمهور آمریکا چندان تحت تاثیر نتانیاهو و جوی که معمولا علیه ایران راه می اندازد قرار نگرفته است. با همه اینها برای تهران خطر بازگشت به فشار حداکثری کاملا جدی است. در حقیقت ایران همزمان با دو اتفاق رو به روست که می تواند اثر منفی زیادی بر روی اقتصاد کشور بگذارد. سایه مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی بالای سر تهران است و فشار حداکثری از سوی ترامپ هم مشکل دیگر به حساب می آید.

ترامپ برخلاف ادعاها؛ حاضر به امضای فرمان نشد اما پیچ و مهره فشار حداکثری را هم شل نکرد و تلاش کرد تا نشان دهد هر چند سخت گیر اما اهل معامله است. این استراتژی است که ترامپ در قبال تهران اتخاذ کرده. ظاهرا او از سیاستی که فورا سراغ سخت ترین گزینه می رفت عقب نشینی کرده ولی مانند هر تاجر دیگری؛ سعی می کند بیشترین سود را از هر معامله به دست آورد. 

هنوز مشخص نیست در یادداشت امضا شده به دست ترامپ چه مسائلی مطرح شده است. برخی معتقدند ترامپ توصیه کرده است تا برخی از فشارها علیه تهران برگردانده شوند و در مورد اعمال بقیه دیگر فشارها عجله ای ندارد. 

پنجره دیپلماسی باز است

هم واشنگتن و هم تهران تاامروز حاضر نشده اند که درهای دیپلماسی را به طور کامل ببندند. پیام سه شنبه شب ترامپ به وقت ایران نشان می داد که آمریکایی ها با وجود قلدری های مارکو روبیو در گفتگو با فاکس نیوز مایلند تا با ایران به گفتگو بنشینند. ترامپ ظاهرا چندان علاقه ای به گفتگوهای طولانی دیپلماتیک؛ از آن نوع که ایران و غرب بیش از یک دهه قبل از امضای برجام درگیر آن بودند ندارد و عجول تر از آن است که به دیپلماسی تدریجی فرصت دهد. او مستقیم سر اصل مطلب رفته و می گوید آماده گفتگو با رئیس جمهور ایران است.

با تمام شدن مهلت برجام ایران هم به خوبی می داند که تا ابد برای گفتگو فرصت ندارد. در واقع نزدیک شدن به پاییز ۱۴۰۴؛ زنگ خطری برای تهران است که می تواند همه تحریم ها علیه ایران را برگردانده و مشکلات بسیار دیگری هم بر سر راهش بگذارد. در چنین شرایطی دیپلمات های دو طرف احتمالا باید همه مسیرهای ممکن برای رسیدن به نتیجه ای برد-برد باشد بررسی کنند.

در تهران پیش شرط ها مشخص است. ایران خواهان اعتمادسازی از سوی ترامپ است و می خواهد در مذاکره ای شرافتمندانه شرکت کند. در عین حال شروط ۱۲ گانه ترامپ کار را خراب می کند. این شروط شامل مواردی چون:  اعلام تمام جنبه های نظامی فعالیت های هسته ای پیشین ایران را به آژانس بین المللی انرژی اتمی اتمان پروسه غنی سازی اورانیوم و تعطیلی راکتورهای آب سنگین اجازه نامحدود به بازرسان سازمان انرژی اتمی و متوقف کردن برنامه موشکی آزادی زندانیان دیگر کشورها و پایان دادن به حمایت از گروه های مقاومت و … است. این شروط از سوی ایران معمولا رد شده اند و همین مساله یکی از مواردی است که احتمال ایجاد یک توافق میان تهران و واشنگتن را دشوار می کند. در حال حاضر مقامات ایرانی که در هفته های قبل لحن مسالمت جویانه ای در قبال گفتگو با ایالات متحده داشتند؛ بر اثر سخنان ستیزه جویانه اطرافیان ترامپ؛ ادعاهای کانال های میان دو کشور و… دچار بدبینی شده و لحن خود را تندتر کرده اند. باید منتظر ماند و دید که امضای سه شنبه ترامپ بر روی یادداشتی در مورد ایران چه اثری بر روابط دو طرف خواهد گذاشت.

۳۱۱۳۱۲