نحوه ی محاسبه معدل کل دیپلم

برای محاسبه معدل کل دیپلم باید میانگین وزنی تمام نمرات شما در پایه های دهم، یازدهم و دوازدهم (نظام جدید) یا نمرات دروس عمومی و تخصصی در سال های مربوطه (نظام قدیم) رو با توجه به ضرایب واحد هر درس حساب کنید.

اصلاً فکر می کردید که معدل دیپلمتون چقدر می تونه تو آینده تحصیلی و حتی شغلیتون نقش پررنگی داشته باشه؟ از ورود به دانشگاه های خوب تا گرفتن بورسیه های تحصیلی و حتی بعضی موقعیت های شغلی، همه جا معدل دیپلمتون حرف اول رو می زنه. اما قضیه فقط به یک عدد ساده ختم نمی شه. خیلی ها بین معدل کل و معدل کتبی دیپلم فرق نمی ذارن و همین موضوع باعث سردرگمی میشه. می دونم که این موضوع حسابی ذهنتون رو مشغول کرده و شاید ده ها بار از خودتون پرسیدید که این دو تا دقیقاً چه فرقی با هم دارن و چطور باید هر کدوم رو حساب کرد؟

نگران نباشید، اومدم اینجا تا یه راهنمای کامل و جامع بهتون بدم. قرار نیست فقط فرمول خشک و خالی بهتون بگم؛ می خوایم با هم قدم به قدم پیش بریم، با مثال های واقعی ببینیم چطور باید معدلتون رو حساب کنید، و از همه مهم تر، بفهمیم که این معدل ها چه نقشی تو مسیر زندگی تحصیلی شما دارن. پس اگه آماده اید، بیایید شروع کنیم و پیچیدگی های محاسبه معدل دیپلم رو با هم حل کنیم.

معدل کل دیپلم و معدل کتبی دیپلم: اصلاً چی هستن؟

قبل از اینکه بریم سراغ فرمول های پیچیده (البته که اصلاً پیچیده نیستن!)، اول باید ببینیم اصلاً معدل کل دیپلم و معدل کتبی دیپلم چه معنی ای دارن و چرا باید این دو تا رو از هم تفکیک کنیم. این دو تا عدد، هر کدوم داستان خودشون رو دارن و تو جاهای مختلف به کار میان.

معدل کل دیپلم چیه؟

تصور کنید معدل کل دیپلمتون، یه جور کارنامه جامع از کل دوره دبیرستان شماست. این معدل، میانگینی از تمام نمراتیه که تو سه سال آخر دبیرستان یعنی پایه های دهم، یازدهم و دوازدهم (برای نظام جدید) کسب کردید. یعنی چی؟ یعنی نمرات مستمرتون، نمرات امتحانات داخلی مدرسه و نمرات امتحانات نهایی، همه و همه تو محاسبه این معدل نقش دارن. به عبارت ساده تر، معدل کل دیپلم نشون دهنده عملکرد تحصیلی کلی شما تو کل دوره متوسطه دومه و نشون میده چقدر درس خون و منظم بودید.

برای دوستانی که نظام قدیم بودن، این معدل از میانگین معدل های سال اول، دوم و سوم دبیرستان، به اضافه معدل پیش دانشگاهی (که البته الان تو کنکور تاثیر نداره) به دست می اومد. این معدل بیشتر برای ورود به دانشگاه های بدون کنکور، استخدام تو بعضی سازمان ها، اپلای برای دانشگاه های خارج از کشور یا حتی گرفتن بورسیه های تحصیلی به دردتون می خوره.

معدل کتبی دیپلم چیه؟

حالا بریم سراغ معدل کتبی دیپلم. این یکی فرق داره و خیلی هم مهمه، به خصوص برای اونایی که قصد دارن تو کنکور سراسری شرکت کنن. معدل کتبی دیپلم فقط و فقط بر اساس نمرات امتحانات نهایی پایه دوازدهم (برای نظام جدید) یا سال سوم دبیرستان (برای نظام قدیم) محاسبه میشه. یعنی نمرات مستمر، نمرات کلاسی و امتحانات داخلی اینجا هیچ نقشی ندارن. فقط اون نمره هایی که تو حوزه های امتحانی سراسری می گیرید، ملاک قرار می گیرن. این معدل رو معمولاً تو قسمت پایین و سمت چپ کارنامه فارغ التحصیلیتون می تونید پیدا کنید و می تونه حسابی تو تراز و رتبه تون تو کنکور تاثیرگذار باشه.

معدل کتبی دیپلم رو می تونیم یه جور محک جدی برای سنجش دانش و توانایی شما تو دروس اصلی و مهم دبیرستان بدونیم، چون این امتحانات به صورت سراسری برگزار میشن و نمره شون استانداردتره.

فرق بین معدل کل و معدل کتبی دیپلم چیه؟ (با یک جدول شفاف)

حالا که با تعریف هر دو معدل آشنا شدیم، بهتره یک بار برای همیشه تفاوت های کلیدیشون رو تو قالب یک جدول ببینیم تا دیگه هیچ ابهامی باقی نمونه. این جدول مثل یه نقشه راه عمل می کنه که بهتون نشون میده هر کدوم از این معدل ها دقیقاً چه مشخصاتی دارن و کجاها به درد می خورن.

ویژگی	معدل کل دیپلم	معدل کتبی دیپلم
مبنای محاسبه	میانگین نمرات تمام دروس (مستمر و نهایی)	میانگین نمرات فقط امتحانات نهایی (پایه دوازدهم/سوم دبیرستان)
پایه های تحصیلی مؤثر	دهم، یازدهم و دوازدهم (نظام جدید) / اول، دوم، سوم و پیش دانشگاهی (نظام قدیم)	فقط دوازدهم (نظام جدید) / فقط سوم دبیرستان (نظام قدیم)
اهمیت و کاربرد اصلی	پذیرش دانشگاه بدون کنکور، استخدام، مهاجرت، بورسیه	تاثیر مستقیم در کنکور سراسری (به صورت مثبت)
محل درج در کارنامه	پایین و سمت راست کارنامه فارغ التحصیلی	پایین و سمت چپ کارنامه فارغ التحصیلی

همونطور که تو جدول می بینید، تفاوت اصلی تو گستردگی نمرات دخیل تو محاسبه شونه. معدل کل یه دید جامع از عملکرد تحصیلی شما تو دبیرستان میده، در حالی که معدل کتبی بیشتر روی عملکرد شما تو امتحانات نهایی متمرکز هستش. پس وقتی می شنوید معدل، حتماً بپرسید منظورشون کدوم نوع معدله!

چطوری معدل کل دیپلمت رو حساب کنی؟ (قدم به قدم با فرمول و مثال)

حالا رسیدیم به قسمت جذاب ماجرا! اگه دوست دارید بدونید معدل کل دیپلمتون دقیقاً چنده و چطوری محاسبه میشه، این بخش برای شماست. با یک فرمول ساده و چند تا مثال، حسابی قلق کار دستتون میاد.

اصول کلی محاسبه معدل کل دیپلم

محاسبه معدل کل دیپلم یه میانگین گیری ساد نیست. اینجا پای وزن هر درس وسط میاد. منظور از وزن، همون تعداد واحدهای درسیه که تو هر ترم یا سال برای اون درس در نظر گرفته شده. مثلاً درسی مثل ریاضی یا فیزیک که واحدهای بیشتری داره، تاثیر بیشتری هم تو معدلتون میذاره تا یه درس با واحد کمتر. پس اگه تو درسی که واحدهای بالایی داره، نمره خوبی بگیرید، معدلتون حسابی بالا میره و برعکس. این همون چیزیه که بهش میگن میانگین گیری وزنی.

فرمول محاسبه معدل کل دیپلم

فرمول محاسبه معدل کل دیپلم به این صورته:

معدل کل دیپلم = (مجموع (نمره هر درس × تعداد واحد اون درس)) ÷ (مجموع کل واحدهای دروس)

نکته مهم اینه که برای نظام جدید، این نمره ها و واحدها مربوط به تمام دروس پایه های دهم، یازدهم و دوازدهم هستن. پس باید تمام نمراتتون رو با واحدهای مربوطه ضرب کنید، با هم جمع کنید و بعد تقسیم بر کل واحدهای درسی که تو این سه سال گذروندید، بکنید.

مثال عددی برای رشته های مختلف (تجربی، ریاضی، انسانی)

بیایید با یک مثال عملی برای رشته تجربی ببینیم این فرمول چطور کار می کنه. فرض کنید دانش آموزی تو پایه های دهم، یازدهم و دوازدهم نمرات و واحدهای فرضی زیر رو کسب کرده:

مثال: دانش آموز رشته تجربی (نمرات فرضی دهم، یازدهم، دوازدهم)

نام درس	پایه	نمره (از ۲۰)	تعداد واحد	نمره × واحد
ریاضی	دهم	۱۵	۴	۶۰
شیمی	دهم	۱۷	۳	۵۱
زیست شناسی	دهم	۱۸	۳	۵۴
فیزیک	یازدهم	۱۶	۴	۶۴
ادبیات فارسی	یازدهم	۱۹	۳	۵۷
دین و زندگی	یازدهم	۱۸	۲	۳۶
عربی	دوازدهم	۱۷	۲	۳۴
زبان انگلیسی	دوازدهم	۱۶	۲	۳۲
حسابان/ریاضی ۳ (نهایی)	دوازدهم	۱۴	۴	۵۶
زیست شناسی ۳ (نهایی)	دوازدهم	۱۷	۴	۶۸
فیزیک ۳ (نهایی)	دوازدهم	۱۵	۳	۴۵
شیمی ۳ (نهایی)	دوازدهم	۱۶	۳	۴۸
مجموع کل واحدهای گذرانده شده:			۳۷
مجموع (نمره × واحد) برای کل دروس:				۶۴۵

حالا با استفاده از فرمول:

معدل کل دیپلم = ۶۴۵ ÷ ۳۷ = ۱۷.۴۳

پس معدل کل دیپلم این دانش آموز حدود ۱۷.۴۳ میشه. این مثال رو تو ذهنتون داشته باشید، چون تفاوتش با معدل کتبی خیلی جالبه.

برای دانش آموزان نظام قدیم هم همین اصول کلی برای میانگین گیری بین دروس پایه های مختلف صادق بود، اما واحدهای درسی و دروس نهایی ممکنه کمی متفاوت باشن.

چطوری معدل کتبی دیپلمت رو حساب کنی؟ (قدم به قدم با فرمول و مثال)

حالا نوبت اون معدلیه که تو کنکور سراسری تاثیر مستقیم داره: معدل کتبی دیپلم. محاسبه این یکی از معدل کل هم ساده تره، چون فقط نمرات خاصی رو شامل میشه.

اصول کلی محاسبه معدل کتبی دیپلم

همونطور که قبل تر گفتم، تو محاسبه معدل کتبی دیپلم، فقط نمرات امتحانات نهایی شما تو پایه دوازدهم (برای نظام جدید) یا سال سوم دبیرستان (برای نظام قدیم) اهمیت داره. یعنی نمرات مستمر، نمرات کلاسی و حتی نمرات امتحانات داخلی مدرسه تو این معدل هیچ تاثیری ندارن. فقط اون دروسی که امتحانشون به صورت هماهنگ کشوری برگزار شده، ملاک هستن. خیلی از این دروس، ضریب های مشخصی هم دارن که باید تو محاسبه در نظر گرفته بشن.

فرمول محاسبه معدل کتبی دیپلم

فرمول محاسبه معدل کتبی دیپلم به این شکله:

معدل کتبی دیپلم = (مجموع (نمره امتحان نهایی هر درس × ضریب اون درس)) ÷ (مجموع کل ضرایب دروس نهایی)

دقت کنید که اینجا به جای واحد درسی، از ضریب اون درس استفاده می کنیم که ممکنه با واحدها متفاوت باشه و سازمان سنجش یا آموزش و پرورش اعلامش می کنه.

مثال عددی برای رشته های مختلف

بریم سراغ یک مثال عددی دیگه، باز هم برای رشته تجربی، تا ببینیم این فرمول چطور کار می کنه. فرض کنید همین دانش آموز فرضی ما، تو امتحانات نهایی پایه دوازدهم نمرات و ضرایب زیر رو کسب کرده:

مثال: دانش آموز رشته تجربی (نمرات و ضرایب امتحانات نهایی پایه دوازدهم)

نام درس نهایی	نمره نهایی (از ۲۰)	ضریب	نمره × ضریب
ادبیات فارسی	۱۷	۴	۶۸
عربی	۱۶	۲	۳۲
دین و زندگی	۱۸	۳	۵۴
زبان انگلیسی	۱۵	۲	۳۰
ریاضی ۳	۱۴	۴	۵۶
زیست شناسی ۳	۱۷	۴	۶۸
فیزیک ۳	۱۵	۳	۴۵
شیمی ۳	۱۶	۳	۴۸
مجموع کل ضرایب دروس نهایی:		۲۵
مجموع (نمره × ضریب) برای کل دروس نهایی:			۴۰۱

حالا با استفاده از فرمول:

معدل کتبی دیپلم = ۴۰۱ ÷ ۲۵ = ۱۶.۰۴

دیدید؟ معدل کتبی این دانش آموز ۱۶.۰۴ شد، در حالی که معدل کلش ۱۷.۴۳ بود. این تفاوت نشون میده که عملکرد دانش آموز تو امتحانات نهایی کمی پایین تر از عملکرد کلیش بوده. این نکته تو کنکور خیلی مهمه.

برای نظام قدیم هم این معدل فقط از نمرات امتحانات نهایی سال سوم دبیرستان محاسبه می شد.

معدل دیپلمت تو آینده تحصیلی و شغلی چقدر مهمه؟

شاید فکر کنید معدل فقط یه عدده تو کارنامه تون. اما در واقعیت، معدل دیپلمتون مثل یک کارت عبور می مونه که مسیرهای مختلفی رو برای شما باز می کنه. بیایید ببینیم این عدد چقدر می تونه تو آینده شما نقش داشته باشه.

تاثیر معدل تو کنکور سراسری

یکی از مهم ترین جاهایی که معدل دیپلمتون خودشو نشون میده، کنکور سراسریه. الان دیگه مثل قدیم نیست که فقط نتیجه کنکور مهم باشه؛ سوابق تحصیلی شما (یعنی همون معدل دیپلم) تاثیر بسزایی تو نتیجه نهایی داره. طبق آخرین قوانین سازمان سنجش، تاثیر سوابق تحصیلی (که عمدتاً همون معدل کتبی دیپلمه) به صورت مثبت یا قطعی در نظر گرفته میشه. یعنی اگه معدلتون بالا باشه، به تراز کل کنکورتون اضافه میشه و رتبه تون رو بهتر می کنه. اما اگه پایین باشه، هیچ تاثیر منفی ای نداره. این یه فرصت عالیه برای کسایی که شاید تو کنکور نتونن اونطور که باید بدرخشن، اما معدل خوبی دارن.

تاثیر معدل کتبی دیپلم برای نظام جدید معمولاً تا ۳۰ درصد (و حتی بیشتر در سال های آتی) به صورت مثبت اعمال میشه. اینجا دیگه معدل کل دیپلم اونقدرها مهم نیست و بیشتر روی معدل کتبی که حاصل امتحانات نهاییه، تاکید میشه. یه اصطلاحی هم هست به اسم تراز معدل که نشون میده معدل شما در مقایسه با بقیه کنکوری ها چطور سنجیده میشه.

معدل لازم برای دانشگاه فرهنگیان

اگه از اون دسته دانش آموزایی هستید که دلتون میخواد معلم بشید و به دانشگاه فرهنگیان برید، باید بگم که معدل کل دیپلمتون اینجا حسابی اهمیت پیدا می کنه. دانشگاه فرهنگیان معمولاً یه حداقل معدل کل رو برای پذیرش دانشجوهاش در نظر می گیره (مثلاً معدل ۱۴ یا ۱۵). پس اگه رویای معلمی تو سرتون دارید، باید از همین الان حواستون به همه نمراتتون باشه، نه فقط نمرات نهایی. اینجا معدل کل دیپلم شما حرف اول رو می زنه و نقش تعیین کننده ای تو قبولی یا رد شدنتون داره.

کاربردهای دیگه معدل دیپلم

فقط کنکور و دانشگاه فرهنگیان نیستن که به معدلتون اهمیت میدن. معدل دیپلم تو جاهای دیگه ای هم حسابی به کارتون میاد:

• پذیرش تو رشته های بدون کنکور: خیلی از دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، دانشجوهاشون رو بر اساس سوابق تحصیلی و معدل کل دیپلم پذیرش می کنن. اگه معدل خوبی داشته باشید، گزینه های بیشتری برای انتخاب رشته بدون دردسر کنکور پیدا می کنید.
• استخدام تو بعضی سازمان ها: بعضی از سازمان های دولتی یا حتی شرکت های خصوصی، برای استخدام، حداقل معدل دیپلم رو شرط می ذارن. مثلاً برای ورود به نیروی انتظامی یا بعضی شغل های اداری، داشتن معدل بالای یه حد مشخص الزامیه.
• اپلای برای دانشگاه های خارجی و مهاجرت: اگه قصد دارید تو دانشگاه های خارج از کشور ادامه تحصیل بدید یا حتی برای مهاجرت اقدام کنید، معدل دیپلمتون یکی از مدارک اصلیه که باید ارائه بدید. دانشگاه های خارجی به نمرات شما تو دوره دبیرستان اهمیت زیادی میدن.
• گرفتن بورسیه های تحصیلی: خیلی از بورسیه های داخلی و خارجی برای دانش آموزان و دانشجویان برتر در نظر گرفته میشن که یکی از معیارهای اصلی برای انتخاب، داشتن معدل بالا تو دیپلم و دانشگاهه.

پس می بینید که معدل دیپلم فقط یه عدد خشک و خالی نیست؛ اون یه سرمایه برای آینده شماست که باید ازش حسابی مراقبت کنید.

نکات کاربردی و راهکارهای مفید

تا اینجا حسابی راجع به اهمیت معدل و نحوه محاسبه اش صحبت کردیم. حالا بریم سراغ چند تا نکته کاربردی که شاید دغدغه شما هم باشن و بهتون کمک کنن تا بهتر معدلتون رو مدیریت کنید یا حتی ارتقا بدید.

چطوری معدل دیپلمت رو بدون مراجعه حضوری بگیری؟

زمان ما، برای گرفتن هر کارنامه ای باید یه دوری تو اداره آموزش و پرورش یا مدرسه مون می زدیم. اما حالا دیگه با این پیشرفت تکنولوژی، کار راحت تر شده. اگه به هر دلیلی نمی تونید حضوری به مدرسه تون مراجعه کنید تا معدل دیپلمتون رو بگیرید، نگران نباشید! آموزش و پرورش سامانه هایی رو فراهم کرده که می تونید به صورت آنلاین سوابق تحصیلیتون رو ببینید.

یکی از معروف ترین این سامانه ها، سامانه مای مدیو (my.medu.ir) هست که جایگزین سامانه سناد و پادا شده. با وارد کردن کد ملی و رمز عبورتون (که معمولاً همون شماره سریال شناسنامه تون هست)، می تونید به کارنامه های تمام پایه های تحصیلی و همچنین کارنامه فارغ التحصیلی و معدل دیپلمتون دسترسی پیدا کنید. البته حواستون باشه که برای صدور گواهی رسمی معدل و مدرک دیپلم، همچنان ممکنه نیاز به طی مراحل قانونی و اداری باشه، اما برای مشاهده و پرینت اطلاعات، این سامانه ها خیلی کمک کننده هستن.

ترمیم معدل دیپلم و چطوری نمراتت رو ارتقا بدی؟

شاید خیلی ها تو دوران دبیرستان به هر دلیلی نتونستن نمرات خوبی تو امتحانات نهایی کسب کنن و الان از معدل کتبیشون ناراضی باشن. خبر خوب اینه که آموزش و پرورش برای این دسته از افراد فرصتی رو فراهم کرده که بتونن نمرات امتحانات نهاییشون رو ترمیم کنن. این یعنی می تونید دوباره تو امتحانات نهایی اون درسی که نمره پایین گرفتید، شرکت کنید و نمره جدید بگیرید.

شرایط و نکات ترمیم معدل:

• چه کسانی می تونن؟ معمولاً همه فارغ التحصیلان دیپلم (چه نظام جدید و چه نظام قدیم) که از سال ۸۴ به بعد دیپلم گرفتن، می تونن تو طرح ترمیم معدل شرکت کنن.
• کدوم درس ها؟ فقط می تونید نمرات دروس امتحان نهایی پایه دوازدهم (یا سوم دبیرستان برای نظام قدیم) رو ترمیم کنید. دروس پیش دانشگاهی قابل ترمیم نیستن.
• چطوری ثبت نام کنیم؟ برای شرکت تو طرح ترمیم معدل، باید قبل از شروع امتحانات، حضوری به مدارس بزرگسالان یا مدارس روزانه (که مجری این طرح هستن) مراجعه کنید و ثبت نام کنید. زمان ثبت نام معمولاً قبل از شروع ترم جدید یا نزدیک به زمان امتحانات نهایی خرداد ماهه.
• قانون بهترین نمره: نکته خیلی مهم اینه که اگه بعد از ترمیم، نمره جدید شما از نمره قبلیتون کمتر بشه، آموزش و پرورش و سازمان سنجش، همون نمره قبلی و بالاتر رو برای شما لحاظ می کنن. یعنی ضرری نمی کنید و همیشه بالاترین نمره تون ملاکه. این یعنی حتی اگه نمره تون ۱۹ هم باشه و فکر می کنید می تونید ۲۰ بگیرید، می تونید شانستون رو امتحان کنید.
• تاثیر در کنکور: نمرات ترمیم شده، به سازمان سنجش ارسال میشن و تو کنکور سراسری، همون نمرات جدید و بهتر برای تاثیر سوابق تحصیلیتون لحاظ میشن.

ترمیم معدل یک فرصت طلاییه که می تونه سرنوشت کنکور و آینده تحصیلی خیلی ها رو عوض کنه. پس اگه از معدلتون راضی نیستید، حتماً این فرصت رو جدی بگیرید.

نتیجه گیری

خب، رسیدیم به آخر داستان! امیدوارم حالا دیگه همه ابهاماتتون درباره نحوه ی محاسبه معدل کل دیپلم و همچنین معدل کتبی دیپلم برطرف شده باشه. دیدید که معدل فقط یه عدد ساده نیست، بلکه مثل یک شناسنامه از عملکرد تحصیلی شماست که تو خیلی از مراحل زندگی تحصیلی و شغلی آینده تون نقش پررنگی داره.

یادمون باشه که معدل کل دیپلم، یک تصویر جامع از تلاش های سه ساله ما تو دبیرستانه که شامل تمام نمرات و واحدهای درسی میشه، و برای ورود به دانشگاه های بدون کنکور، استخدام و مهاجرت اهمیت پیدا می کنه. در مقابل، معدل کتبی دیپلم، اون عددیه که از نمرات امتحانات نهایی پایه دوازدهم (یا سوم دبیرستان) به دست میاد و تاثیر مستقیم و مثبتش تو کنکور سراسری، حسابی سرنوشت سازه. فرق بین این دو تا مثل فرق بین یه نقاشی کلی و یک عکس پرتره از جزئیات صورت میمونه.

حالا که هم فرمول ها رو یاد گرفتید و هم با مثال ها دیدید چطور میشه هر دو معدل رو حساب کرد، می تونید با خیال راحت تر برای آینده تحصیلیتون برنامه ریزی کنید. همچنین، یادتون نره که برای دسترسی به معدلتون، نیازی نیست حتماً به مدرسه برید و با سامانه های آنلاین هم می تونید این کار رو انجام بدید. و مهم تر از همه، اگه از نمرات نهاییتون راضی نیستید، فرصت ترمیم معدل رو از دست ندید.

موفقیت تو مسیر تحصیلی فقط به هوش و استعداد نیست، بلکه به تلاش، پیگیری و برنامه ریزی درست هم بستگی داره. امیدوارم با اطلاعاتی که اینجا به دست آوردید، بتونید بهترین تصمیم ها رو برای آینده تون بگیرید و به قولی، هر چی میکارید، بهترینش رو برداشت کنید!