کرمان اسیر خشکسالی؛ امید به انتقال آب از خلیج فارس – خبرگزاری پیشتاز | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری پیشتاز _ گروه استان ها: استان کرمان اکنون با چالش های پیچیده ای در حوزه مدیریت منابع آبی روبروست. کاهش شدید بارندگی ها برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و تأخیر در تکمیل پروژه های انتقال آب از خلیج فارس به این استان وضعیت را به مرحله بحرانی رسانده است. این گزارش ضمن بررسی ابعاد مختلف این بحران اظهارات مسئولان و واکنش های مردمی به شرایط فعلی را نیز مرور می کند.

کاهش بی سابقه بارندگی ها و آثار خشکسالی

استان کرمان یکی از پهناورترین مناطق ایران امسال با کمبود شدید بارندگی روبرو شده است. بر اساس آمار سازمان هواشناسی میزان بارندگی ها در کرمان نسبت به سال گذشته حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است. خشکسالی مستمر کاهش سطح آب های زیرزمینی و خشک شدن بسیاری از چشمه ها و قنات ها نه تنها منابع آب شرب و کشاورزی منطقه را تحت تأثیر قرار داده بلکه زیست بوم طبیعی کرمان را نیز به شدت آسیب پذیر کرده است.

ازآنجایی که کرمان همواره یکی از مراکز کشاورزی ایران بوده کشاورزان منطقه به طور روزافزونی با چالش های ناشی از کمبود آب دست به گریبان هستند. بسیاری از باغداران پسته و زراعت کاران که معیشت شأن به آب وابسته است به دلیل نداشتن منابع پایدار یا مجبور به کاهش سطح زیر کشت شده اند یا به روش های پرهزینه و نامطمئن نظیر خرید آب روی آورده اند.

مشکلات پروژه انتقال آب شرب از خلیج فارس به کرمان

در سال های گذشته پروژه انتقال آب از خلیج فارس به عنوان یکی از طرح های مهم برای تأمین آب شرب و کشاورزی استان های مرکزی و شرقی کشور مطرح شد. این پروژه که قرار بود بحران آب را در استان هایی نظیر کرمان یزد و فارس کاهش دهد تاکنون نتوانسته به طور کامل اجرایی شود و به نظر می رسد که مسیر انتقال آب به کرمان همچنان با مشکلاتی مواجه است.

به گفته مسؤولان محلی این پروژه هنوز در مرحله تکمیل قرار دارد و تنها بخشی از زیرساخت های انتقال آب از رفسنجان به کرمان آماده شده است.

این در حالی است که عدم تکمیل این پروژه سبب نگرانی های فراوانی در میان مردم کرمان شده است. برخی از شهروندان بر این باورند که تأخیر در اجرای پروژه انتقال آب به طور مستقیم بر زندگی و سلامت آنان تأثیر می گذارد و بسیاری از آنان خواستار شفاف سازی و تسریع در اجرای این طرح هستند.

برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی؛ عامل اصلی بحران

بحران آب در کرمان تنها به کاهش بارندگی ها و تأخیر در پروژه های انتقال آب محدود نمی شود. عامل دیگری که این وضعیت را به مراتب بحرانی تر کرده برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی است. با وجود هشدارهای پی درپی کارشناسان و ممنوعیت قانونی برای حفر چاه های جدید همچنان در برخی مناطق استان شاهد برداشت بیش از حد از سفره های آب زیرزمینی هستیم.

طبق آمار رسمی هر سال بیش از یک میلیارد مترمکعب آب از منابع زیرزمینی کرمان برداشت می شود که به گفته کارشناسان حدود ۷۰ درصد آن صرف کشاورزی می شود. سید مصطفی آیت الهی موسوی معاون عمرانی استانداری کرمان در این زمینه به خبرنگار پیشتاز می گوید: مشکل ما تنها کاهش بارندگی نیست. برداشت بی رویه و بی برنامه از منابع زیرزمینی طی سال های گذشته به حدی ادامه یافته که بسیاری از سفره های آب زیرزمینی به مرز نابودی رسیده اند.

وی می افزاید: صرفه جویی در مصرف هم یکی از ضروریات انکارناپذیری است که باید انجام شود.

وی با اشاره به کاهش بارندگی و افت شدید سفره های آب زیر زمینی افزود: نمی توان انتظار داشت با وضعیت فعلی و استفاده بخش عمده آب در بخش کشاورزی و هدر رفت آب مشکلات رفع شود.

وی گفت: طرح های زیادی برای مدیریت مصرف بهینه انجام شده اما عملاً راهکار حل مشکل آب شرب کرمان انتقال آب خلیج فارس برای شرب به کرمان است.

وی از اجرای ۱۱ طرح مصرفه بهینه آب های موجود در بخش شرب در استان کرمان خبر داد.

به باور کارشناسان ادامه این روند می تواند عواقب بسیار جبران ناپذیری برای آینده کرمان داشته باشد. سفره های زیرزمینی در برخی از مناطق استان اکنون به سطحی رسیده اند که بازگشت آنها به حالت اولیه تقریباً ناممکن است. بسیاری از روستاهای اطراف کرمان اکنون به طور کامل به آب شرب وابسته به تانکرهای آب رسانی متکی شده اند چرا که چاه های آب آنها خشک شده است.

اقدامات و چالش های پیش رو

در چنین شرایطی یکی از نیازهای فوری استان تدوین و اجرای برنامه های جامع مدیریت منابع آب است. مقامات محلی تأکید دارند که تکمیل پروژه های انتقال آب و اعمال محدودیت های جدی تر در حوزه برداشت از منابع زیرزمینی از جمله اقدامات حیاتی برای پیشگیری از وخیم تر شدن وضعیت است.

مهندس رضا فرهمند یکی از کارشناسان ارشد حوزه آب معتقد است: بحران آب در کرمان نه تنها نیازمند راهکارهای کوتاه مدت نظیر مدیریت دقیق تر منابع و کاهش برداشت ها است بلکه باید سرمایه گذاری های بیشتری برای اجرای پروژه های بلندمدت مثل انتقال آب از خلیج فارس نیز صورت بگیرد. اگر نتوانیم به موقع اقدامات لازم را انجام دهیم بحران آب به بحران اقتصادی نیز تبدیل خواهد شد.

وی گفت: وعده های مکرر در خصوص رفع مشکل آب کرمان سالهاست داده می شود و نمایندگان مجلس هم با همین شعار رأی آوردند نماینده های قبلی هم دائماً وعده اتمام طرح را می دادند اما بی نتیجه مانده است.

وی گفت: متأسفانه در دولت قبل آب خلیج فارس به کرمان نرسید و انتظار مردم کرمان این است که چالش آب شهر کرمان رفع شود.

با وجود این به نظر می رسد که چالش های مالی و فنی از موانع اصلی اجرای این طرح ها و اقدامات است. بسیاری از طرح های مرتبط با آب نیازمند سرمایه گذاری های کلان هستند که تأمین آنها بدون حمایت دولت و بخش خصوصی امکان پذیر نیست. دولت از یک سو بودجه ای برای تکمیل پروژه انتقال آب به کرمان اختصاص داده است اما به نظر می رسد که این مبلغ برای پایان کار کافی نیست.

واکنش ها و امیدها به آینده

مردم کرمان از تأخیرهای مکرر در اجرای پروژه های آبرسانی و مدیریت منابع آبی خسته شده اند و خواستار اقدامات عملی مربوط به آب از جمله اجرای طرح انتقال آب خلیج فارس به شهر کرمان هستند. برخی از آنان از طریق شبکه های اجتماعی و رسانه ها به طور فعال خواستار پاسخگویی مقامات و شفافیت در خصوص وضعیت فعلی پروژه ها و برنامه های پیش رو شده اند.

با تمام این چالش ها و مشکلات هنوز امیدهایی برای بهبود وضعیت وجود دارد.

اگرچه تکمیل پروژه های انتقال آب و مدیریت دقیق تر منابع آبی نیازمند زمان و هزینه است اما اگر به درستی برنامه ریزی و اجرایی شوند می توانند تأثیرات مثبتی بر کاهش بحران آب در کرمان داشته باشند.

چشم انداز پیش رو

بحران آب در کرمان که اکنون به یک چالش ملی نیز تبدیل شده است نیازمند راه حل های اساسی و همکاری های مشترک میان مسئولان جامعه محلی و بخش خصوصی است.

در صورت تداوم شرایط کنونی آینده زیست محیطی اقتصادی و اجتماعی کرمان به خطر خواهد افتاد. اکنون زمان آن فرا رسیده که با نگاهی علمی و مدیریتی راهبردهایی را برای عبور از این بحران در دستور کار قرار داد و منابع حیاتی این استان کویری را حفظ کرد.