یلدا؛ مفهومی از عشق و دوستی برای دیار قومس – خبرگزاری پیشتاز | اخبار ایران و جهان

به گزارش خبرگزاری پیشتاز به پایان آذرماه نزدیک می شویم و یلدا در پیش است؛ یلدایی که تنها چند لحظه بیشتر از سایر شب های سال است اما به عنوان یک نقطه عطف امکان تجدید پیوندهای فرهنگی و اساطیری ما ایرانیان را فراهم می آورد. یلدا برای ما به عنوان یک مفهوم فرهنگی و اجتماعی اصیلِ هویتی دارای اهمیت است

مفهومی که ریشه در تاریخ دارد و یادآور همه خوبی ها و نیکی های نسل های پیشین است. این شب فرصتی برای پیشتاز و عطوفت و انتقال دوباره روابط انسانی است. آنچه در مفهوم فلسفی یلدا نهفته است؛ مفهومی از عشق و دوستی است که می تواند لحظات شیرینی را برای انسان ها خلق کند.

یلدا شب سحرآمیز و دل انگیز سرآغاز زمستانی است که در دلش گرما و محبت را به همراه دارد. این شب نه فقط تنها بلندترین شب سال است بلکه گنجینه ای از رویدادهای فرهنگی و رمز و رازهای تاریخی ما ایرانیان را در خود جای داده است. یلدا روحی از زندگی و امید را در دل تاریکی شب زنده نگه می دارد و یادآور پیروزی نور بر ظلمت است. در این شب که ستاره ها بر آسمان می درخشند و زمین در خواب عمیق زمستانی فرو می رود ما دور یکدیگر جمع می شویم. صدای خنده و مهربانی ها در فضا جریان دارد و دل ها به هم نزدیک تر می شوند.

سفره ای زیبا

چیدمان سفره ی یلدا مردم استان سمنان مشابه دیگر نقاط کشورمان با هندوانه سرخ و انار پر از دانه های روشن نمادی از زندگی و سرزندگی است. رنگ قرمز انار یادآور عشق و دوستی و سبزی هندوانه نماد امید و شادابی میان سختی های زندگی است. مردم از نسل های گذشته در این شب فرخنده قصه های کهن تعریف می کنند حکایت از جوانمردی ها و عشق های همیشه جاوید. قصه هایی که به ما یادآور می شوند که چگونه نور و روشنایی همواره بر تاریکی غلبه می کند حتی در سردترین و بهترین شب ها.

دل ها در این شب با داستان های قدیمی بار دیگر جوان می شوند و یادآوری می کنند که عشق و انسانیت همواره نمایانگر زندگی و شادابی است. اما یلدا چه ویژگی هایی دارد؟ به چه شکلی است و چرا تاکنون گرامی داشته می شود؟ شب یلدا که به عنوان شب چله نیز شناخته می شود یکی از کهن ترین جشن های ایرانیان است و در بلندترین شب سال برگزار می شود. این مراسم به طور سنتی در کشورهای ایران افغانستان تاجیکستان و برخی دیگر از کشورها جشن گرفته می شود.

در این جشن فلسفه ها و معانی مختلفی وجود دارد که هر یک نمایانگر رابطه انسان ها با طبیعت و محیط پیرامونشان است. به واقع اصلی ترین فلسفه این رویداد فرهنگی جهانی نماد پیروزی نور بر تاریکی به شمار می آید.

فلسفه یلدا

یلدا بیانگر طولانی ترین شب سال نیز است. با گذر از این شب روزها از فردا طولانی تر و شب ها کوتاه تر می شوند. این تغییر خود به عنوان نمادی از پیروزی روشنی و نور بر تاریکی و ظلمت طبیعی به حساب می آید. در بسیاری از فرهنگ ها ازجمله در ایران باستان نور به عنوان نماد زندگی و خیر و نیکی تلقی می شود درحالی که تاریکی نمایانگر مرگ ناامیدی و تهدیدات است. ازاین رو یلدا به عنوان جشنی از امید و نوید بازگشت خورشید و روشنایی به شمار می آید و ما را به یاد آینده ای روشن تر و بهتر می اندازد.

در شب یلدا ایرانیان با برگزاری مراسم خاصی به جشن و شادی می پردازند. خواندن اشعار حافظ در این شب نه تنها به ایجاد لحظاتی معنوی کمک می کند بلکه ایرانیان را بافرهنگ و ادبیات غنی خود پیوند می زند. علاوه بر این میوه ها و غذاهای ویژه ای که در این شب مصرف می شوند مانند هندوانه انار و خرما نمادهایی از باروری سلامتی و خوشبختی به شمار می آیند و این سنت ها به حفظ فرهنگ ایرانی یاری می رسانند. از منظر روانشناسی شب یلدا به نوعی نماد گذر از سختی ها به دوران امید و روشنی است.

در بسیاری از روایت ها و فلسفه های زندگی شب های تاریک و سرد به دشواری های زندگی انسان ها تشبیه می شوند درحالی که روزهای روشن و بلند نشان دهنده ی آغاز دوباره و امید به تغییرات مثبت هستند. جشن شب یلدا به مردم یادآوری می کند که حتی در سخت ترین شرایط نیز می توان به روشنایی و روزهای شاداب تر امیدوار بود.

رسوم ایرانی

مردم استان سمنان البته در این شب آئین مشابهی با دیگر استان های کشورمان دارند با قدری تفاوت برای مثال در سنگسر آئین یلدا بران (هدیه در نخستین سال عروسی) برای تازه عروسان صفایی دیگر دارد و خوراکی های سمنانی ها و دامغانی ها و شاهرودی ها که با محصولات بومی و محلی مانند کدو بادمجان و بادام و… تزئین می شود رنگ و بوی ویژه ای به این جشن می دهد.

فلسفه شب یلدا به شکلی نشان دهنده ی وفاداری به سنت ها و ارزش های فرهنگی ایران زمین است. ایرانیان همواره به پاسداشت میراث فرهنگی خود اهتمام ورزیده اند و شب یلدا یکی از بارزترین نمادهای این تعهد است. یلدا همانند درخشش خورشید در تاریکی می ماند؛ نویدبخش روزهای روشن و بلندتر.

با سپری شدن این شب گویی طلوع یک زندگی جدید آغاز می گردد زندگی ای که در آن محبت و دوستی می تواند بر تمامی تضادها و مشکلات فائق آید. در این شب زیبا در دل تاریکی ما بازمی یابیم که چراغ امید و نور عشق هرگز خاموش نخواهد شد.

یلدا زیباترین نماد پیوند ما با یکدیگر و جستجوی همیشگی برای روشنی و زندگی است؛ شب یلدا یادآور این است که حتی در زمانی که جهان به خواب رفته قلب هایمان می توانند همچنان به تپش ادامه دهند و دوستی ها برافروخته تر از همیشه باشند.

هانی رستگاران؛ پژوهشگر فرهنگ عامه و میراث فرهنگی