آلودگی خاک در کمین مازندران/ پای معدن و زباله در میان است – خبرگزاری پیشتاز | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری پیشتاز، گروه استان ها – رضا شریعتی: بالغ بر 90 درصد مواد غذایی انسان از خاک بوده و خاک و آب نعمتی در دستان انسان است که باید به درستی از آن استفاده کرد با این وجود گفته می شود بسیاری از استان ها در خطر آلودگی خاک هستند.

آلودگی خاک خطرناک تر از آلودگی هوا است و موجب از بین رفتن پوشش گیاهی می شود. استان مازندران، در بخش حفاظت از محیط زیست، با وجود دفع غیربهداشتی زباله ها در تمامی شهرها، فاضلاب های خانگی روستایی و گاهی شهری؛ در حاشیه منازل مسکونی، به دلیل نبود سیستم مناسب فاضلاب و بالا بودن سطح آب های زیر زمینی و نیز در حفاظت از محیط زیست طبیعی با دفع غیراستاندارد فاضلاب های صنعتی، آلودگی رودخانه ها، دریا و تخریب جنگل و مرتع با مشکلات عدیده ای مواجه است.

مازندران حدود سه میلیون نفر جمعیت دارد و سالانه میلیون ها نفر به مازندران سفر می کنند و بدون شک این چند میلیون نفر، زباله های بسیاری تولید و در محیط زیست رها می سازند و این زباله ها یکی از مهم ترین مسایل عامل آلودگی خاک در کشور هستند.

آلودگی آب و خاک نگران کننده است

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در گفت و گو با خبرنگار پیشتاز با بیان اینکه اعتبارات لازم باید تحت نظارت سازمان مدیریت و برنامه ریزی تخصیص یابد تا اطلس آلودگی خاک ها تهیه و تکمیل شود، گفت: بخشی از آلودگی خاک منشا انسانی و بخشی دیگر منشا طبیعی دارد، بعضی از حوزه های آبخیز عناصر و رسوبات زمین شناسی دارد که می تواند منشا آلودگی باشد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران ادامه داد: همچنین فعالیت های انسانی و آلایندگی صنایع، آلودگی های میکروبی و فاضلاب ها و سموم زیادی که استفاده می شود از دیگر منشا آلودگی ها هستند.

کاویان با بیان اینکه آلودگی آب و خاک نگران کننده است، ادامه داد: در این سال ها به آلودگی آب توجه شده اما باید به آلودگی خاک هم توجه کرد.

وی افزود: آلودگی آب با جایگزین کردن منابع آبی جدید برطرف شده و کم هزینه تر است اما وقتی وارد خاک شود پاکسازی مشکل خواهد بود.

این مسوول با تاکید بر اینکه باید وضعیت آلودگی خاک را بشناسیم تا انواع آلاینده ها و عناصر در مناطق شناسایی شوند، افزود: در برخی مناطق باید محدودیت ایجاد کنیم بخشی از وظیفه ما در قالب قانون حفاظت خاک این است که برای صنایع و واحدهای تولیدی که آلودگی ایجاد می کنند محاسبات جرایم خاک انجام و جرایم زیست محیطی در نظر گرفته می شود.

معادن یکی از عوامل آلودگی خاک مازندران

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان مازندران در گفت وگو با خبرنگار پیشتاز با بیان اینکه دو نوع آلودگی در خاک ناشی از فلزات سنگین یا مواد آلی وجود دارد، گفت: ما باید ببینیم چه نوع آلودگی است بسته به نوع آلودگی ها آسیب ها متفاوت است.

مجتبی محمودی با بیان اینکه ممکن است آلودگی ناشی از مواد معدنی و فلزات سنگین باشد، اظهار کرد: اگر منشا آلودگی خاک کارخانه و معادن باشد اصلاح و بهبودش سخت بوده و هزینه پالایش زیاد و غیر ممکن می شود.

این خاک شناس با بیان اینکه اگر آلودگی ناشی از مواد آلی (سموم) باشد به مرور زمان، آلودگی از طریق تاثیر میکروب خاک و تحت تاثیر تجزیه شیمیایی از بین می رود، ادامه داد: در استان خیلی درگیر این موارد نیستیم و آلودگی ها مربوط به معادن است.

فرسایش باعث جابه جایی خاک حاصل خیز می شود

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان مازندران با بیان اینکه بحث دیگری که وجود دارد فرسایش خاک است که دو اثر داخلی و خارجی دارد، گفت: اثر داخلی این است که خاک ضعیف شده و حاصلخیزی را از دست می دهد.

وی در خصوص اثر خارجی فرسایش خاک گفت: اثر خارجی این مسیله بیرون از منطقه است که سبب گل آلود شدن آب رودخانه ها و پر شدن مخازن سدها می شود.

محمودی با بیان اینکه خاکی که فرسایش پیدا کرده و توسط روان آب ها به سمت سدها و آب بندان ها می رود هزینه سنگینی دارد، ادامه داد: این روان آب های حاوی خاک و فرسایش باعث کاهش نفوذ پذیری خاک می شود.

خاک های آلوده در کدام نقطه متمرکز شده است؟

حنیف رضا گلزار کارشناس ارشد خاک و آب در گفت وگو با خبرنگار پیشتاز با بیان اینکه این طور نمی توانیم بگوییم که کجای مازندران دچار آلودگی خاک بیشتر و کجا دارای آلودگی کمتر است، گفت: دلیل آن این است که مطالعاتی انجام نشده که مشخص کند پراکنش آلودگی های مازندران چطور است؛ در ابتدا باید آلودگی را تعریف کنیم.

وی با بیان اینکه باید مشخص شود چه نوع آلودگی را در نظر داریم، گفت: این مطالعات در هیچ کجا انجام نشده و محدود به مازندران نیست.

این فعال محیط زیستی با بیان اینکه در استان های شمالی مشکلی که با آن روبرو هستیم در دو بخش تعریف می شود آلودگی های ناشی از نهاده های کشاورزی، پسماند، آفت کش و سموم و دیگری منابع آب، اعم از آب های سطحی و غیره که ناشی از دفع غیر استاندارد پسماند است، ادامه داد: کشاورزی امروزه بدون استفاده از سموم کشاورزی و آفت کش ها غیر قابل تصور است منتهی مسیله در خصوص کود و نوع کود و زمان و مقداری که استفاده می شود و نحوه مصرف است که می تواند موثر باشد.

نفوذ کودهایی با طعم سرطان در خاک

وی ادامه داد: متاسفانه چون بخش عمده ای از مواد کودی هم در کشور و هم در استان مازندران بدون ارزیابی لازم استفاده می شود و دچار بد مصرفی هستیم (یعنی چون مصرف کود بر مبنای تشخیص خود کشاورز و در نهایت فروشنده انجام می شود و کارشناسان خبره تغذیه گیاه و حاصلخیزی خاک نقش ندارند) بنابراین بخش عمده مواد کودی که در استان مصرف می شود نامتوازن است.

وی افزود: زمانی که کود بیشتری توسط کشاورزان مصرف شود قطعاً باید منتظر آلودگی های خاکی نیز باشیم چون تمامی عناصر خاک تحت تاثیر این کودها قرار می گیرند.

گلزار گفت: از بین کودهای شیمیایی کود اوره که پر مصرف ترین کود شیمیایی در بخش کشاورزی استان بوده و کودهای فسفاته مخصوصاً سوپر فسفات 3 که تامین کننده فسفر است بیشترین ضریب آلایندگی را دارند به این دلیل که کود اوره تامین کننده نیتروژن است حلالیت بالایی در آب دارد و وقتی استفاده می شود هرکجا آب حرکت می کند این آلایندگی را با خودش می برد.

وی گفت: اگر این کود مخلوط با خاک به رودخانه، تالاب و آب های زیر زمینی نفوذ کند، ازت یا نیتروژن مازاد را با خودش جابه جا می کند که مهم ترین عامل ایجاد کننده سرطان به ویژه سرطان دستگاه گوارش و معده است.

این فعال زیست محیطی تصریح کرد: در خصوص کودهای فسفاته باید گفت وقتی به همراه ذرات خاک طی فرایند فرسایش آبی، هنگامی که وارد تالاب و مردآب ها شوند پدیده شکوفایی ایجاد می شود که باعث کاهش اکسیژن در آب و تبعات ناشی از آن خواهد شد.

این کارشناس ارشد خاک و آب گفت: در خصوص سموم هم همینطور است و اگر بر مبنای درست استفاده نشود هم آلایندگی در آب هم در خاک و هم اثر باقیمانده در محصولات کشاورزی دارد.

62 درصد زباله مازندران در جنگل دپو می شود

وی افزود: در بخش نهاده ها در عرصه طبیعی همچنین آلودگی کودها و سموم را نداریم اما عامل دیگری چون زباله یا پسماند را داریم.

گلزار خاطرنشان کرد: بخش عمده ای از زباله تولید شده در استان های شمالی به دلیل عدم وجود ساختار استاندارد برای از بین بردن آن چالش های زیست محیطی فراوانی برای این کمربند سبز ایجاد کرده و خواهد کرد.

وی با بیان اینکه بیش از 64 درصد زباله شهرها در جنگل ها، 26 درصد در کرانه رودخانه ها و 10 درصد در مراتع بالا دست دپو می شود، افزود: وقتی بارندگی اتفاق می افتد شیرابه یا پساب تولید می کند و حجم زیادی آلایندگی دارد.

آلودگی باعث بی کیفیت شدن خاک منطقه می شود و این بی کیفیتی سبب خواهد شد که دیگر برای کشاورزی مناسب نباشد. اگر گیاهی در خاک آلوده کشت شود، عناصر آلوده کننده در تمامی اندام های گیاهی پخش و به انسان و حیوان منتقل خواهد شد.

اگرچه تا به امروز آلودگی خاک مازندران به حد بحرانی نرسیده اما اگر از انتشار منابع آلودگی جلوگیری نشود بی شک تجمع غلظت عناصر سنگین سبب آلودگی خاک استان می شود.