نانوداروی «رمدسیویر» در دانشگاه تهران ساخته شد

به گزارش خبرگزاری پیشتاز در پژوهشی که به تازگی در آزمایشگاه بیوآنالیز مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران به سرپرستی هدایت اله قورچیان استاد گروه بیوفیزیک و با همکاری فاطمه امیری و سپیده ضیایی صورت گرفته از نانوساختارهای لیپیدی برای بارگذاری داروی رمدسیویر استفاده شده است تا عوارض جانبی این دارو کاهش یابد.

قورچیان سرپرست تیم پژوهشی ساخت نانوداروی رمدسیویر در این باره گفت: «این نانودارو به منظور کنترل عوارض جانبی رمدسیویر در بیماران مبتلا به کووید -۱۹ ساخته شده است. وقتی رمدسیور در داخل حامل های لیپیدی نانوساختار قرار می گیرد زیست سازگاری بهتر حلالیت بیشتر و کنترل رهایش بهتری پیدا می کند. در این مطالعه ابتدا حامل های لیپیدی نانوساختار حاوی رمدسیویر برای تزریق وریدی تهیه شد. سپس خواص فیزیکوشیمیایی و سَمیَت سلولی آن مورد بررسی قرار گرفت. در حالت عادی به دلیل حلالیت کم و نیمه عمر کوتاه رمدسیویر در خون معمولاً رمدسیور همراه با سولفوبوتیل اتر-بتا-سیکلودکسترین تزریق می شود ترکیبی که می تواند در کلیه ها تجمع پیدا کند و به آسیب کلیوی بیانجامد. با بهره گیری از حامل های لیپیدی نانوساختار در نانوداروی پیشنهادی این مشکل برطرف شد. این نانوحامل ها قادرند داروهای هیدروفوب مثل رمدسیویر را از طریق افزایش حلالیت بهتر در دسترس سلول ها قرار دهند. تهیه نانوداروی حامل رمدسیویر با استفاده از روش تبخیر امولسیون در دمای بالا و انجماد در دمای پایین امکان پذیر است.»

قورچیان درباره فرآیند تهیه نانوداروی حاوی رمدسیویر گفت: «تحت هم زدن سریع فاز آبی به داخل فاز لیپیدی تزریق می شود و با امواج فراصوت یک نواخت می شود. شرایط آزمایش با استفاده از طراحی باکس-بنکن و نرم افزار دیزاین اکسپرت بهینه شد. فرمولاسیون بهینه شامل لیپید کل ۲.۱۳ درصد و سورفاکتانت کل یک درصد بود. در فرمولاسیون بهینه اندازه ذرات ۱.۷±۱۵۱.۰ نانومتر (از ۱۴۹.۱ تا ۱۵۲.۱) با ضریب پراکندگی ۰.۱±۰.۴ (از ۰.۳ تا ۰.۵) و پتانسیل زتای ۱.۲±۴۳.۸- میلی ولت (از ۴۲.۲- تا ۴۴.۷-) حاصل شد که بازده محبوس سازی ۱.۵۷±۸۱.۳۴% (از ۷۹.۵۲ تا ۸۲.۳۳%) به دست آمد.»

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران درباره پایداری این نانودارو گفت: «نانوداروی حاوی رمدسیویر پایداری قابل قبولی را برای مدت ۳۰ روز در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد نشان داد و با مایعات تزریق وریدی رایج به مدت ۴۸ ساعت سازگاری داشت.»

قورچیان با اشاره به مزایای این نانودارو اظهار داشت: «فرمولاسیون نانوداروی حاوی رمدسیویر یک رهایش پیوسته از رمدسیویر به همراه ریسک کاهش یافته از افزایش ناگهانی دوز دارو را نشان داد که عوارض جانبی بالقوه رمدسیویر را به حداقل می رساند. داروی محبوس شده در حامل های لیپیدی نسبت به داروی تنها سرعت رهایش کمتری دارد که نشان دهنده کنترل رهایش دارو توسط حامل های لیپیدی است. نانوداروی رمدسیویر همچنین سَمیَت سلولی کمتری برای سلول های نرمال و سالم کلیه ها ایجاد می کند که انتظار می-رود آسیب کلیوی در بیماران مبتلا به کووید -۱۹ را به طور چشمگیری کاهش دهد.»

وی درباره دیگر امتیازات این نانودارو گفت: «در غلظت های پایین حامل های لیپیدی نانوساختار نه تنها از سَمیَت سلولی دارو روی سلول های سالم کلیه جلوگیری می کنند بلکه زنده مانی سلول ها را نیز افزایش می-دهند که این ممکن است به دلیل حضور روغن MCT و لسیتین سویا در ساختار نانولیپیدهای سنتزشده باشد. همچنین انتظار می رود افزایش جذب رمدسیویر توسط سلول ها به واسطه افزایش نفوذپذیری غشای سلول ها نیز به دلیل تأثیر روغن MCT در ساختار نانولیپیدها باشد. این مسئله در درمان بهتر سلول های آلوده به کووید -۱۹ با کمترین عوارض جانبی اهمیت دارد اگرچه تأیید این موضوع نیازمند بررسی های بیشتر است. براساس نتایج حاصل از تست سَمیَت سلولی و مطابق یافته های اخیر درباره تأثیر درمان با رمدسیویر روی آسیب حاد کلیوی پیش بینی می شود که این فرمولاسیون جدید جایگزین مناسبی برای فرمولاسیون رایج رمدسیویر برای درمان کووید -۱۹ باشد.»

این پژوهش با عنوان An in vitro study for reducing the cytotoxicity and dose dumping risk of remdesivir via entrapment in nanostructured lipid carriers به تازگی در مجله Scientific Reports منتشر شده است که از طریق این لینک در دسترس است.