حضور گشت ارشاد در این روز ها و ساعت ها بیشتر می شود/ «یه مدته شل می گیرن؛ تذکر می دهند، اما کسی را نمی برند»

آفتاب نیوز :

دختری که پوشش نسبتا کاملی دارد از روی کنجکاوی از شخصی می پرسد گشت ارشاد را در کجای شهر می شود پیدا کرد؟ شنونده هم در جواب می گوید همین سوالت یعنی حضور گشت ارشاد کمتر شده است به قدری که انگار باید دنبالشان بگردی!

به طورکلی برخی از شهروندان حضور حجاب بان ها را وابسته به زمان (ساعت های خاصی از روز مثلا از ۴ تا ۷ غروب) چند روز قبل و بعد از برگزاری همایش های ایدئولوژیک (مراسم مربوط به حمایت از غزه و…) یا برگزاری مراسم های مذهبی می دانند و می گویند در این شرایط امکان حضور نیرو های عفاف و حجاب بیشتر می شود.

از طرف دیگر به قول چند نفر از شهروندان شرایط منطقه در «گیر ندادن» ماموران برای حجاب موثر است. آقایی می گوید هر زمان که به افزایش حمایت مردمی احتیاج است گیر ها «شل تر» است.

مقایسه ی پارسال و امسال در مترو شهدا

طبق مشاهده ی خبرنگار و به گفته ی یکی از مسئولان مترو حساسیت بیشتری در ایستگاه شهدا وجود دارد. این ایستگاه تقریبا نزدیک میدان امام حسین و خیابان ایران است و حسینیه های بزرگ و مهمی در این مناطق وجود دارند. بافت مذهبی این خیابان ها باعث شده استاندارد های مربوط به حجاب متفاوت باشد.

سال گذشته همین موقع نیرو های خودجوش زیادی (خانم و آقا) با دوربین در مترو شهدا پوشش افراد را چک می کردند و به آن ها تذکر می دادند. آن ها با فاصله ی کمی از هم می ایستادند تا اگر خانمی تذکر یک نیروی محجبه را نادیده گرفت شخص دیگری مجدد به او یادآوری کند که روسری اش را بپوشد و این زنجیره ادامه پیدا می کرد.

امسال اما حضور حجاب بان ها در ایستگاه شهدا مشهود نیست و فقط گاهی عصر ها از ساعت ۴ تا ۷ تذکر می دهند. فضا در این ایستگاه به گونه ای تغییر کرده است که به قول یکی از کارکنان ایستگاه «یه مدته شل می گیرن!»

ساعت حوالی ۷ عصر است. دختری که شالش افتاده است با پلیسی که در مترو تئاتر شهر ایستاد صحبت می کند. گفت وگوی آرامی دارند و دختر بعد از اتمام حرف هایشان می گوید که پلیس به پوشش او کاری نداشته و خودش خواسته است با پلیس صحبت کند و به او بگوید که میله یا حفاظی را که بین واگن خانم ها و آقایان است بردارند. عجله ی او برای رفتن بیشتر از آن بود که بخواهد با طمانینه جزئیات را تعریف کند.

تجربه ی یک دستفروش مترو این طور است که یگان حفاظت مترو ایستگاه شهدا مثل گذشته به مردم تذکر می دهد. البته به نظرش ماجرا برای دستفروشان جدی تر است و شاید برای مردم این قدر سخت نگیرند؛ چون به نظرش دستفروشان باید بیشتر مراقب حجابشان باشند و ماموران مترو می گویند اگر شال سرتان نباشد مسافر ها از شما یاد می گیرند.

تاثیر پزشکیان بر حضور حجاب بان ها

همان موقع خانمی که شالش افتاده رد می شود و صحبت ها را که می شنود می گوید گشت ارشاد خیلی کمتر شده است. بعضی از مردم معتقد هستند چند ماهی است که حضور گشت ها در شهر مثل گذشته نیست و اوضاع را بعد از رئیس جمهور شدن مسعود پزشکیان خیلی بهتر ارزیابی می کنند و با جمله هایی مثل «خداروشکر کمتر گیر می دن وضع خیلی تغییر کرده من ندیدم دیگر خبری از گشت ارشاد نیست و…» شرایط را توصیف می کنند.

آقای مُسنی می گفت: ما بودیم که در گذشته یک چیز هایی را می پذیرفتیم اما جوان ِ امروز مثل ما نیست نمی پذیرد.

خانمی از تجربه ی شب گذشته اش ساعت ۸-۹ شب در میدان ولیعصر می گوید که پلیس به او تذکر داده شالش را سر کند اما بعد از بی توجهی به تذکر پلیس خبری از یادآوری مجدد نبوده و حتا پلیس دیگر به او نگاه نمی کند تا ببیند خانم چقدر صحبتش را جدی گرفته است.

طبق مشاهده ی خبرنگار انصاف نیوز در طول سه ساعت گزارش میدانی حجاب بانی در ایستگاه های مترو و خیابان حضور نداشت و شهروندانی بودند که روسری نداشتند اما کسی به آن ها تذکر نمی داد و درنتیجه درگیری خاصی هم رخ نداد. البته به گفته ی مردم نیرو های طرح نور در ساعت های دیگری از روز حضور دارند.

احساس خوب از کاهش تنش و خشونت در شهر

دختر ۱۵ ساله ای که روسری نداشت و در محوطه ی مترو تئاتر شهر با گوشی اش تایپ می کرد نظرش این بود که آقایانی هستند که به خانم ها درباره ی حجاب تذکر می دهند اما تذکر ها بعد از انتخابات کمتر شده است و «گیر» کمتری می دهند.

او بعد از کمی فکر کردن وقتی می خواست بگوید خانم های طرح نور را کجا دیده است از خروجی مترو جلوی بی آرتی خیابان فلسطین و میدان ولیعصر نام برد. او می گفت چند روز قبل و بعد از سالگرد مهسا امینی نیرو هایی را در خیابان دیده است.

ساعت ۱۱:۲۰ دقیقه است و خانمی ۴۵-۵۰ ساله ای وقتی صحبت گشت ارشاد به میان آمد مکثی کرد و با شک گفت: تا حالا ندیدمشان. خانم دیگری هم معتقد بود حدود یک ماه است که خبری از نیرو های گشت نیست.

یکی از کسانی که در محوطه ی مترو تئاتر شهر کار می کرد از اینکه پلیس فقط تذکر می دهد و دیگر مثل گذشته خبری از تنش و خشونت نیست خوشحال بود. به نظرش کار ها باید با فرهنگ سازی پیش بروند و تاثیر تذکر ها فقط درحد چند ثانیه است.

چند نفر دیگر از جمله پلیس ها هم معتقد هستند جو نسبت به گذشته آرام شده است و کسی را به خاطر بدحجابی دستگیر نمی کنند مگر آنکه شهروندی «بی ادبی» کند یا بخواهد با «مشاجره کل کل پرروبازی» شرایط را به هم بریزد.

خانمی معتقد بود حجاب بان ها در ساعت های شلوغ مثل ۱ تا ۲ ظهر و ۴ تا ۵ در ایستگاه تئاتر شهر حضور دارند اما به تذکری «ساده» بسنده می شود. برخی هم این طور مشاهده کرده بودند که پنج شنبه ها و جمعه ها این نیرو ها بیشتر فعال هستند.

تذکر حجاب یعنی چه؟ | نیرو های خودجوش چه کسانی هستند؟

آقای ۷۳ ساله ای نزدیک خروجی پارک دانشجو در حال گفتگو با مردی هم سن خودش بود. می گفت «چرا باید کسی را به خاطر روسری نداشتن بگیرند؟ این کار ها یعنی چه؟»

وقتی قرار شد بیشتر توضیح بدهد از مشاهده اش گفت که گشت ارشاد نسبت به گذشته کم شده است اما چند وقت پیش سمت ولیعصر رو به بالا دیده است که کسی را با «زور و لگد» برده اند! او این کار ها را «بد» می دانست و گفت: به عنوان کسی که جبهه رفتم در بسیج فعالیت داشتم و در حرم امام خمینی کار کردم می گویم این کار ها اشتباه است. 

به نظر پیرمردی که محاسن سفیدی داشت حجاب بان ها بعد از انتخابات حضور کمتری در خیابان دارند اما وقتی می خواست بیشتر توضیح بدهد با نگرانی گفت: البته هرلحظه ممکن است مشکلی پیش بیاید. کسی نمی داند چه خبر است؟ اصلا این نیرو های خودجوش که به خانم ها تذکر می دهند چه کسانی هستند؟ هویتشان چیست؟ از کجا بدانیم خفت گیر نیستند؟ 

به گلایه پشت سر هم می گفت: چرا یک ایرانی نباید سرپناه داشته باشد؟ چرا کسی باید ۹ میلیون از حقوق ۱۵ میلیونی اش را خرج اجاره خانه کند؟ چرا این همه افغانستانی باید به ایران بیایند؟ مگر ما ایرانی ها دشمن هستیم که این قدر کم به نیازمان توجه می کنند و هوای مردم کشور های دیگر را دارند؟ من در جنوب شهر محدوده ی زهتابی زندگی می کنم و هربار می بینم که افغان ها بازار را در محل ما گرفته اند! 

کاهش دستور های مرتبط با حجاب به نیروی انتظامی

در هیچ کدام از خروجی های تئاتر و خیابان خبری از نیرو های طرح نور نیست. یکی از نیرو های پلیس با خوشرویی می گوید «فشارها» و «دستورها» از بالا کمتر شده است. قبلا فضا طوری بوده که توسط دوربین های خیابان رصد می شدند و باید «جواب پس می دادند»؛ مثلا اگر وظیفه شان را انجام نمی دادند «بازداشت» می شدند.

به نظرش این تذکر ها بی فایده هستند و شدتشان هم به شخصیت پلیس ربط دارد. بعضی ها برخورد آرام تری دارند و برخی از همکارانش تندتر برخورد می کنند و حتا ممکن است شهروندی را به خاطر جدی نگرفتن تذکر دنبال کنند.

به نظر می رسد نیرو های پلیس در خیابان ولیعصر مستقر شده اند تا اگر نیاز بود ماموریتی را انجام دهند از همان مبدا حرکت کنند و وظیفه ی اصلی شان تذکر حجاب نیست مگر آنکه دستوری ابلاغ شود.

شهروند نگران و پلیسی که آرام می گوید جایی برای نگرانی نیست!

شهروندی که به خاطر شال نداشتن نگران است از کنار ماشین پلیس عبور کند از خانم دیگری که روسری دارد می خواهد از پلیس بپرسد آیا ممکن است او را بگیرند؟ خانم با پلیس صحبت می کند و گفت وگویشان به خوبی پیش می رود. مامور نیروی انتظامی می گوید: مشکلی نیست. بیاید راحت برود. ما کاری نداریم و کلا دستور ها کمتر شده است. لازم نیست کسی نگران باشد. 

او با خنده می گوید خودتان هم می دانید که لباس ها در فصل تابستان بازتر بودند اما حالا هوا کمی سرد شده و رفته رفته پوشش ها هم فرق می کند.

ما با کسی درگیر نمی شویم اگر لازم باشد تذکر می دهیم و خیلی وقت ها هم اصلا همکارانمان چیزی نمی گویند؛ مگر آن که کسی با ماموران بد حرف بزند و توهین کند. وگرنه خیلی ها هستند که بعد از تذکر شالشان را می پوشند.

او با استناد به طرح عفاف و حجاب می گوید بعد از قانونی شدنش اوضاع فرق می کند و اگر کسی رعایت نکند نمی تواند از شخصی که به او تذکر داده است شکایت کند زیرا خودش متهم به حساب می آید!

تجربه ی فروشنده ها: فقط تذکر لسانی است

یکی از فروشنده ها می گوید درواقع این پلیس ها برای نیرو های لباس شخصی «پشتیبان» هستند. اما درکل حضور گشت ارشاد کمتر شده است و اگر چیزی باشد در حد «تذکر لسانی» است. برخی فروشنده ها معتقد هستند میزان برخورد ها با سال گذشته قابل مقایسه نیست و اوضاع فرق کرده است. یکی شان می گوید: بعد از انتخابات هم تا یک ماه در محدوده ی ولیعصر بودند و یادم می آید یک ماه پیش سمت کلانتری یک نفر را بردند؛ حالا چند هفته است که شرایط متفاوت شده است.

چند دهه هشتادی: اوضاع خیلی خوب شده است!

سه دختر دهه هشتادی که از همدان آمده بودند می گفتند جو آنجا «بسته تر» است و مثلا در بلوار ارم جلوی پاساژ ها همیشه نیرو هایی هستند که برای حجاب به خانم ها تذکر می دهند.

دو نفرشان را قبلا گرفته بودند اما بعد از تعهد دیگر کاری با آن ها نداشتند. دوستش یادش آمد که در بهار ۱۴۰۳ دوستش را به خاطر زاپ شلوارش گرفته بودند و در همان ون از او تعهد گرفتند و بعد هم رهایش کردند. هر سه نفرشان می گفتند «خشونت» نسبت به قبل خیلی کمتر شده است.

یکی شان می گفت: پلیس خیلی «مهربون» برخورد می کند و قطعا شرایط بهتر شده است. من قبلا همین طور بودم و بعدا هم مثل حالا خواهم بود!

تجربه ی دو مسافر

دو خانم که از قزوین آمده اند در خیابان فلسطین به خبرنگار انصاف نیوز گفتند از اینکه بدون شال تردد می کنند نگرانی خاصی ندارند و در طول سه ساعتی که در تهران بودند نه گشت ارشاد را دیده اند و نه کسی به آن ها تذکر داده است. آن ها شرایط را در زیباشهر قزوین این گونه توصیف کردند: کمتر هستند و کمتر «گیر» می دهند. انگار انتخابات تاثیر مثبت داشته است.

قبلا بسیجی «حرمت» داشت

آقایی در میدان فلسطین زمان جنگ را تداعی کرد و به نظرش آن موقع بسیجی «حرمت» دیگری داشت اما الآن انگار انتظار می رود که افکار و باور هایی خاصر را منتقل کند! به نظرش شرایط محیطی کشور مدتی است که فتیله ی تذکر حجاب را پایین کشیده اند.

چند خانم ۴۵-۵۰ ساله که باهم دوست بودند از شرایط فعلی احساس بهتری داشتند و می گفتند اوضاع بعد از رئیس جمهوری پزشکیان بهتر شده است. یکی شان که ساکن میرداماد بود گشت ارشاد را «هرازگاهی» سمت خانه شان و حوالی ونک دیده بود اما به نظرش حضور آن ها به شدت و حدت قبل نیست.

هنوز پیامک تذکر حجاب می آید

یکی شان درحالی که از اوضاع فعلی راضی بود بدون مکث حرفش را ادامه داد که البته این را هم بگویم که دوربین هایی که برای راننده هستند هنوز فعال اند؛ چند شب پیش که هوا بارانی بود و خودم هم به سختی جلویم را می دیدم برایم پیام تذکر حجاب آمد. ولی خب معمولا حواسم است که پشت فرمان شالم سرم باشد.

منبع: انصاف نیوز