۱۸ مرداد در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری پیشتاز، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۸ مرداد  برابر ۸ آگوست را ورق می‌زنیم.

***

ویکتور مایر

۸ آگوست ۱۸۹۷ میلادی برابر با ۱۸ مرداد ۱۲۷۶ خورشیدی، ویکتور مایر، شیمی‌دان آلی آلمانی درگذشت. مایر به دانش شیمی آلی و معدنی کمک زیادی کرد و برای تعیین چگالی بخار و همچنین وزن مولکولی دستگاهی اختراع کرد که اکنون به نام او نامگذاری شده است. سال ۱۸۷۱، مایر به‌طور تجربی فرضیه آووگادرو (دانشمند ایتالیایی) را با اندازه‌گیری چگالی بخار مواد فرار (وزن مولکولی یا جرم مولکولی نسبی، دو برابر چگالی بخار) ثابت کرد. او در ادامه به تعیین چگالی بخار مواد معدنی در دماهای بالا پرداخت. مایر در سال ۱۸۸۳ از بنزن به‌دست‌آمده از نفت، تیوفن را جدا کرد. تیوفن یک ترکیب هتروسیکل حاوی گوگرد است که بعدها به جزء مهمی از داروهای سنتزی مختلف تبدیل شد.

هنری هس

۸ آگوست ۱۸۰۲ میلادی برابر با ۱۸ مرداد ۱۱۸۱ خورشیدی، جرمان هنری هس به‌دنیا آمد. شهرت این شیمی‌دان سوییسی‌روس برای ارائه قانون هس در حوزه شیمی‌گرمایی (ترموشیمی) است. قانون هس بیان می‌کند که گرمای آزادشده یا جذب‌شده در واکنشی شیمیایی به تعداد مراحل انجام واکنش وابسته نیست و اگر واکنش در یک یا چند مرحله انجام شود، این مقدار یکسان خواهد بود. باکمک قانون هس می‌توان گرمای واکنش‌هایی را محاسبه کرد که شرایط انجام‌شان سخت است یا اندازه‌گیری گرما در این واکنش‌ها امکان‌پذیر نیست. همچنین بااستفاده از این قانون می‌توان با داشتن آنتالپی واکنش‌های حد واسط آنتالپی واکنش کلی را به دست آورد. به مقدار کل محتوای انرژی یک سامانه در فشار و دما ثابت، آنتالپی یا درون‌گرمی می‌گویند.

سوتلانا ساویتسکایا

۸ آگوست ۱۹۴۸ میلادی برابر با ۱۸ مرداد ۱۳۲۷ خورشیدی، سوتلانا ساویتسکایا، کیهان‌نورد اهل شوروی به‌دنیا آمد. او در ۲۵ جولای ۱۹۸۴طی دومین سفرش به فضا به اولین زنی تبدیل شد که در فضا قدم زد. ساویتسکایا بیش از سه ساعت آزمایش را در خارج از ایستگاه فضایی سالیوت-۷ انجام داد. او در سال ۱۹۸۰ به‌عنوان بخشی از گروهی از زنان که برای پروازهای فضانوردی زنان در برنامه شاتل‌ها فضایی ناسا به بالای برگزیده شده بودند انتخاب شد. ساویتسکایا در سال ۱۹۸۲ دومین زنی شد که به فضا رفت و هفت ماه بعد سالی راید اولین زن فضانورد آمریکایی در فضا شد. ساویتسکایا درمجموع در سه ماموریت سایوز تی-۵، سالیوت ۷، سایوز تی-۷ حضور داشت.

خانم معلم در فضا

۸ آگوست ۲۰۰۷ میلادی برابر با ۱۸ مرداد ۱۳۸۶ خورشیدی، باربارا مورگان اولین مربی‌ای بود که به‌طور ایمن به فضا رسید و در شاتل فضایی اندیور ایالات متحده به ایستگاه فضایی بین‌المللی رفت. سال ۱۹۸۶، او در برنامه «معلم در فضا» که ناسا با هدف اعزام معلمان به فضا برگزار کرده بود جایگزین اولین معلمی بود که برای یک ماموریت فضایی انتخاب شد: معلم اصلی این ماموریت کریستا مک‌آلیف بود که با شش فضانورد در انفجار شاتل فضایی چلنجر ۷۳ ثانیه پس از پرتاب آن جان باخت. سپس در سال ۱۹۹۸ مورگان آموزش فضانوردی را در هیوستون گذراند. وقتی در سال ۲۰۰۷ شاتل اندیور به مدار رسید، بخش کنترل ماموریت اعلام کرد: «برای باربارا مورگان و سایر خدمه، کلاس درس برگزار می‌شود.» به‌این‌ترتیب، در طول پرواز، مورگان با دانش‌آموزانش در آیداهو صحبت کرد.