تور روسیه تابستان ۱۴۰۴؛ سفری که هیچ وقت فراموش نمی کنی

یادمه اولین باری که فکر سفر به روسیه مثل یه جرقه ی کوچیک توی ذهنم روشن شد یه حس دوگانه ای داشتم؛ ترکیبی از هیجان محض و یه ترس گنگ. روسیه! سرزمین تزارها انقلاب ها سرمای استخوان سوز سیبری و البته اون گنبدهای پیازی شکلِ کلیسای سنت باسیل که انگار از دل یه کتاب قصه بیرون اومده بودن. همیشه برام یه جای دور مرموز و شاید کمی دست نیافتنی بود. تصاویری که از مسکو و سن پترزبورگ دیده بودم شبیه هیچ جای دیگه ای نبود. یه جور شکوهِ سرد و در عین حال یه زیباییِ خیره کننده داشت.

اما خب می دونید که چطوره… همیشه یه صدایی ته ذهنمون هست که می گه : “زبانشون سخته ها!” “خیلی سرده!” “امنیتش چطوره؟” “گرون نیست؟”. این صداها باعث می شد هر بار که به نقشه ی جهان نگاه می کردم و انگشتم سمت روسیه می رفت یه مکثی بکنم.

تا اینکه یه روز یکی از دوستام که تازه از سفر روسیه برگشته بود با چنان آب وتابی از تجربه هاش تعریف کرد که دیگه نتونستم مقاومت کنم. از قدم زدن تو میدان سرخ زیر نور چراغ ها گفت از عظمت موزه ی آرمیتاژ که چطور ساعت ها توش غرق شده بود از مهربونیِ غیرمنتظره ی بعضی روس ها و حتی از طعم لذیذ بورش (یه جور سوپ چغندر) که توی یه کافه ی دنج خورده بود. حرف هاش اون ترس گنگ رو کمرنگ کرد و جاش رو یه تصمیم قاطع گرفت : من باید روسیه رو می دیدم!

سفر به روسیه با تمام جذابیت‌هایش نیازمند آمادگی و برنامه‌ریزی دقیق است. برخلاف سفر به مقاصدی مانند ترکیه یا دبی برای ورود به روسیه باید مراحل خاصی را طی کنید که اگر از آن‌ها بی‌اطلاع باشید ممکن است آغاز سفرتان با استرس همراه شود. در ادامه تجربه شخصی‌ام را با شما به اشتراک می‌گذارم تا با آگاهی بیشتر سفری لذت‌بخش‌تر را تجربه کنید.

اگر به دنبال تجربه‌ای مقرون‌به‌صرفه از این سرزمین پهناور هستید می‌توانید از تور روسیه ارزان قیمت استفاده کنید. آژانس مسافرتی سلام سفر تورهای اقتصادی با خدمات مناسب ارائه می‌دهند.

سفر به روسیه : رویایی که با کمی ترس شروع شد

اولین قدم ویزا بود. برخلاف خیلی از مقاصد محبوب ما ایرانی ها سفر به روسیه نیاز به ویزا داره. قبلاً پروسه ی پیچیده تری داشت اما خبر خوب اینه که الان سیستم ویزای الکترونیکی (E-visa) برای شهروندان ایرانی راه افتاده که کار رو خیلی راحت تر کرده. فقط کافیه آنلاین درخواست بدید مدارک لازم (که معمولاً شامل اسکن پاسپورت و عکس پرسنلی هست) رو آپلود کنید و هزینه اش رو بپردازید. معمولاً ظرف چند روز کاری جوابش میاد. البته حواستون باشه که این ویزا محدودیت هایی داره (مثلاً فقط برای ورود از مرزهای هوایی یا زمینی خاصی معتبره و مدت اقامت محدودی داره) پس حتماً قبل از اقدام شرایط دقیقش رو از سایت رسمی چک کنید. من اون موقع هنوز ویزای الکترونیکی به این شکل نبود و از طریق آژانس اقدام کردم که کمی دردسرش بیشتر بود ولی الان شما این شانس رو دارید که راحت تر کارتون رو پیش ببرید.

یه نکته ی مهم دیگه زمان سفر هست. روسیه کشور بسیار پهناوریه و آب وهوای متنوعی داره. اما اگه مقصدتون مسکو و سن پترزبورگ هست (که معمولاً اولین انتخاب توریست هاست) بهترین زمان سفر از اواخر بهار (اردیبهشت و خرداد) تا اوایل پاییز (شهریور و مهر) هست. توی این ماه ها هوا مطبوع تره روزها بلندترن و می تونید از گشت وگذار در فضای باز لذت ببرید. مخصوصاً شب های سفید سن پترزبورگ در اوایل تابستان (حدود خرداد ماه) یه تجربه ی فوق العاده ست که هوا تقریباً تاریک نمی شه! من خودم اواخر شهریور رفتم. هوا کمی خنک بود ولی نه اون سرمای شدیدی که تصور می کردم. برگ درخت ها داشت کم کم رنگ عوض می کرد و شهر یه زیباییِ پاییزیِ دلنشینی داشت. سفر در زمستان هم لطف خودش رو داره مخصوصاً دیدن میدان سرخ پوشیده از برف و بازارهای کریسمس اما باید خودتون رو برای سرمای شدید و روزهای کوتاه آماده کنید. پس انتخاب زمان سفر خیلی به سلیقه و تحملتون نسبت به سرما بستگی داره.

واحد پول روسیه روبل (RUB) هست. بهتره قبل از سفر مقداری دلار یا یورو همراهتون ببرید و در صرافی های معتبر روسیه (که معمولاً در فرودگاه ها هتل ها و مراکز خرید پیدا می شن) به روبل تبدیل کنید. نرخ تبدیل در صرافی های مختلف کمی متفاوته پس اگه وقت داشتید یه مقایسه ی کوچیک بد نیست. کارت های اعتباری بین المللی (مثل ویزا و مسترکارت) در حال حاضر به دلیل تحریم ها برای کارت های صادر شده در ایران کار نمی کنند و حتی کارت های خارجی هم ممکنه همه جا پذیرفته نشن. پس حتماً پول نقد کافی (به روبل) همراه داشته باشید. البته استفاده از کارت های بانکی داخلی روسیه (مثل MIR) برای کسانی که اونجا حساب دارن یا از طریق آشنایان دسترسی دارن رایجه.

مسکو : قلب تپنده روسیه؛ سرخ پرشکوه و کمی سردرگم کننده

پروازم به مسکو بود. وقتی هواپیما داشت ارتفاع کم می کرد و چراغ های شهر مثل یه فرش درخشان زیر پامون پهن شد قلبم تندتر زد. فرودگاه بین المللی شرمتیوو (Sheremetyevo) یکی از اصلی ترین فرودگاه های مسکو بزرگ و مدرن بود. مراحل پاسپورت چک کمی طول کشید اما بدون مشکل خاصی انجام شد. اولین چالش پیدا کردن راهی برای رسیدن به هتل بود. بهترین و اقتصادی ترین راه برای رسیدن به مرکز شهر استفاده از قطارهای آэроاکسپرس (Aeroexpress) هست که مستقیماً به یکی از ایستگاه های اصلی مترو وصل می شن. تاکسی هم گزینه ی دیگه ایه اما حتماً از اپلیکیشن های معتبر مثل Yandex Go (که نسخه ی روسی اوبر محسوب می شه و خیلی کاربردیه) استفاده کنید تا کرایه ی منصفانه ای بپردازید. گرفتن تاکسی های فرودگاه بدون هماهنگی قبلی معمولاً خیلی گرون تر تموم می شه. من از قبل با هتلم هماهنگ کرده بودم و ترانسفر فرودگاهی برام فرستادن که خب راحت ترین گزینه بود ولی کمی گرون تر.

اولین تصویری که از مسکو توی ذهنم حک شده عظمت و شلوغیشه. خیابون های عریض ساختمون های بلند و باشکوه به سبک معماری استالینیستی و مردمی که با سرعت در رفت وآمد بودن. حس اولیه کمی سردرگم کننده بود مخصوصاً با خط سیریلیک که همه جا می دیدی و نمی تونستی بخونیش! اما کم کم چشمم عادت کرد.

مقصد اصلی روز اولم میدان سرخ (Red Square) بود. واژه ها نمی تونن شکوه این میدون رو توصیف کنن. وقتی وارد میدون شدم انگار پا به یه کارت پستال گذاشته بودم. در یک سمت کرملین (Kremlin) با دیوارهای آجریِ سرخ و برج های دیده بانی اش نماد قدرت و تاریخ روسیه. در سمت دیگه فروشگاه بزرگ و مجلل GUM با معماری خیره کننده اش. و درست روبروی من کلیسای سنت باسیل (Saint Basil’s Cathedral) با اون گنبدهای رنگارنگ و عجیبش که شبیه هیچ کلیسای دیگه ای در دنیا نیست. انگار از دل قصه های هزار و یک شب بیرون اومده بود. واقعاً نفس گیر بود. ساعت ها فقط قدم زدم به جزئیات نگاه کردم و سعی کردم این همه زیبایی رو توی ذهنم ثبت کنم. دیدن مقبره لنین (که البته صف طولانی ای داشت و من نرفتم داخلش) و موزه تاریخ دولتی هم در همین میدون قرار دارن.

بازدید از کرملین یه نصف روز کامل وقت می بره. داخل دیوارهای کرملین دنیای دیگه ایه. کلیساهای قدیمی با گنبدهای طلایی توپ تزار و ناقوس تزار (که بزرگترین در نوع خودشون هستن) و کاخ های دولتی. برای ورود به محوطه و بازدید از موزه ها و کلیساها باید بلیط تهیه کنید. پیشنهاد می کنم بلیط تون رو آنلاین بخرید تا در صف نمونید. من بلیط ورود به اسلحه خانه (Armoury Chamber) رو هم گرفتم که مجموعه ای بی نظیر از جواهرات سلطنتی کالسکه‎ ها لباس ها و هدایای تزارها رو در خودش جا داده بود. واقعاً شگفت انگیز بود و ارزشش رو داشت.

بیشتر بخوانید:

تفاوت تور مسکو سنت پترزبورگ با سایر تورهای خارجی چیست؟

جادوی متروی مسکو : قصری زیرزمینی که نفس تان را بند می آورد

یکی از تجربه های فراموش نشدنی مسکو استفاده از مترو بود. متروی مسکو فقط یه وسیله ی حمل ونقل نیست؛ یه موزه ی هنریِ زیرزمینیه! خیلی از ایستگاه هاش با سنگ های مرمر لوسترهای عظیم مجسمه ها نقاشی های دیواری و موزاییک کاری های خیره کننده تزئین شدن. انگار وارد یه قصر شدی! ایستگاه هایی مثل Komsomolskaya, Mayakovskaya, Ploshchad Revolyutsii (میدان انقلاب) واقعاً دیدنی هستن.

سیستم مترو در ابتدا کمی پیچیده به نظر می رسه چون همه ی تابلوها به زبان روسی (سیریلیک) هستن. اما نگران نباشید! اولاً نقشه های مترو معمولاً نسخه ی انگلیسی هم دارن. ثانیاً اپلیکیشن هایی مثل Yandex Metro خیلی کمک کننده هستن. کافیه مبدأ و مقصدتون رو مشخص کنید تا بهترین مسیر شماره ی خطوط و ایستگاه های تعویض خط رو بهتون نشون بده. فقط کافیه رنگ خطوط و اسم ایستگاه ها (حتی به شکل سیریلیک) رو با تابلوها تطبیق بدید. بلیط مترو رو می تونید از دستگاه های خودپرداز یا باجه ها تهیه کنید. کارت های قابل شارژ ترویکا (Troika) خیلی به صرفه هستن اگه قصد دارید زیاد از مترو و اتوبوس استفاده کنید. سوار شدن به مترو و دیدن اون همه شکوه و هنر در زیر زمین خودش یکی از جاذبه های اصلی مسکوئه. سرعت قطارها زیاده و فاصله ی بینشون کمه پس خیلی سریع می تونید به نقاط مختلف شهر برسید.

سن پترزبورگ : پنجره ای رو به اروپا با طعم امپراتوری

بعد از چند روز گشت وگذار در مسکو با قطار سریع السیر ساپسان (Sapsan) راهی سن پترزبورگ شدم. این قطارها خیلی راحت و مدرن هستن و مسیر حدوداً ۴ ساعته بین دو شهر رو با سرعت بالا طی می کنن. منظره ی بین راه هم جالب بود دشت های وسیع و روستاهای کوچیک.

سن پترزبورگ حس وحال متفاوتی نسبت به مسکو داشت. شهری که توسط پتر کبیر به عنوان “پنجره ای رو به اروپا” ساخته شد معماری اروپایی تری داره. کانال های آبی متعدد که از وسط شهر می گذرن پل های زیبا و ساختمون های رنگارنگ و پرجزئیات لقب “ونیز شمال“ رو برازنده اش کرده.

مهم ترین جاذبه ی سن پترزبورگ بدون شک موزه آرمیتاژ (Hermitage Museum) هست. این موزه که در کاخ زمستانی سابق تزارها قرار گرفته یکی از بزرگترین و غنی ترین موزه های هنری دنیاست. می گن اگه بخواید برای هر اثر داخل موزه فقط یک دقیقه وقت بذارید سال ها طول می کشه! من یک روز کامل رو به آرمیتاژ اختصاص دادم و باز هم حس می کردم فقط گوشه ای از این گنجینه ی عظیم رو دیدم. از شاهکارهای داوینچی رامبراند و میکل آنژ گرفته تا آثار هنری مصر باستان و کلکسیون های بی نظیر دیگه. خودِ بنای کاخ هم با اون سالن های مجلل پله های باشکوه و تزئینات طلاکاری شده یه اثر هنریه. حتماً بلیط رو از قبل آنلاین تهیه کنید تا از صف های خیلی طولانی جلوگیری کنید.

قدم زدن در خیابان نِفسکی (Nevsky Prospekt) خیابان اصلی و شانزه لیزه ی سن پترزبورگ یه تجربه ی لذت بخش دیگه بود. پر از فروشگاه های شیک کافه های دنج رستوران های متنوع و ساختمون های تاریخی زیبا مثل کلیسای کازان (Kazan Cathedral) که شبیه کلیسای سنت پیتر واتیکانه.

دیدن کلیسای ناجی در خون (Church of the Savior on Spilled Blood) با اون ظاهر رنگارنگ و شبیه به سنت باسیل مسکو یکی دیگه از واجباته. داخل کلیسا با موزاییک کاری های فوق العاده پوشیده شده که داستان های انجیل رو روایت می کنن. واقعاً خیره کننده بود.

یکی از کارهای جالبی که در سن پترزبورگ می تونید انجام بدید قایق سواری در کانال های آبی شهره. از روی آب دید متفاوتی به شهر پل ها و ساختمون ها خواهید داشت. مخصوصاً در شب که پل ها باز می شن تا کشتی های بزرگ عبور کنن منظره ی دیدنی ای ایجاد می شه (البته این باز شدن پل ها بیشتر در فصل تابستان اتفاق میفته).

فراتر از کلیشه ها : تجربه های کوچک اما به یادماندنی

سفر فقط دیدن بناهای معروف نیست. بعضی وقت ها تجربه های کوچیک و غیرمنتظره هستن که بیشتر تو ذهن آدم می مونن.

• چشیدن طعم های جدید : حتماً غذاهای روسی رو امتحان کنید. بورش (سوپ چغندر) پلمنی (یه نوع دامپلینگ روسی) بلینی (پنکیک نازک روسی که با خاویار خامه ترش یا مربا سرو می شه) شیشلیک (همون کباب خودمون ولی با روش طبخ کمی متفاوت) و پیروژکی (پیراشکی های کوچک با مواد میانی مختلف). من عاشق پیروژکی با سیب زمینی و قارچ شدم! توی رستوران های محلی و حتی دکه های خیابونی می تونید غذاهای خوشمزه و با قیمت مناسب پیدا کنید.
• گشت وگذار در بازارها : بازار ایزمایلوفسکی (Izmaylovsky Market) در مسکو یه جای عالی برای خرید سوغاتی های سنتی مثل ماتریوشکا (عروسک های تودرتوی روسی) جعبه های لاکی کلاه های پشمی (اوشانکا) و صنایع دستی دیگه است. چونه زدن رو فراموش نکنید! فضای بازار هم خیلی جالبه و شبیه یه شهرک قدیمی روسی ساخته شده.
• تماشای باله یا اپرا : روسیه مهد باله و موسیقی کلاسیکه. اگه فرصت و بودجه اش رو داشتید تماشای یه اجرا در تئاتر بولشوی (Bolshoi Theatre) در مسکو یا تئاتر مارینسکی (Mariinsky Theatre) در سن پترزبورگ یه تجربه ی فرهنگی فوق العاده ست. حتی اگه اهلش هم نباشید شکوه سالن ها و کیفیت اجراها شما رو تحت تأثیر قرار می ده.
• ارتباط با مردم محلی : شاید در نگاه اول روس ها کمی جدی و خشک به نظر برسن اما اگه تلاش کنید چند کلمه ی روسی یاد بگیرید (مثل سلام : پریوِت (Privet) متشکرم : اسپاسیبا (Spasibo) ببخشید : ایزوینیتیه (Izvinite)) معمولاً با روی خوش جواب می دن و سعی می کنن کمکتون کنن. استفاده از اپلیکیشن های مترجم هم خیلی کار راه اندازه. من چند باری که آدرس پرسیدم یا تو مغازه سوالی داشتم با اینکه زبان هم رو نمی فهمیدیم با حوصله و با استفاده از ایما و اشاره سعی کردن راهنماییم کنن.

باورهای غلط و حقایق سفر به روسیه : از زبان خودم!

قبل از سفر من هم مثل خیلی ها تصورات و نگرانی هایی داشتم. بذارید بعضی هاش رو براتون بگم :

• روسیه خیلی سرده : بله زمستان هاش سرده خیلی هم سرده! اما در فصل های دیگه مخصوصاً تابستان هوا می تونه خیلی هم مطبوع و حتی گرم باشه. مهم اینه که لباس مناسب فصل ببرید. حتی در تابستان هم یه ژاکت یا بارونی برای عصرهای خنک یا روزهای بارونی لازمه.
• زبان روسی خیلی سخته و کسی انگلیسی بلد نیست : خط سیریلیک در ابتدا ترسناکه اما غیرقابل یادگیری نیست. یاد گرفتن چند کلمه ی کلیدی خیلی کمک می کنه. در مراکز توریستی هتل ها و رستوران های بزرگ معمولاً افرادی پیدا می شن که انگلیسی بلد باشن. جوان ترها بیشتر انگلیسی می دونن. اپلیکیشن های مترجم مثل Google Translate (که قابلیت ترجمه ی عکس هم داره) واقعاً نجات دهنده هستن. پس نذارید زبان مانع سفرتون بشه.
• روسیه ناامن است : من در طول سفرم چه در روز و چه در شب (البته در مناطق توریستی و مرکزی شهر) هیچ وقت احساس ناامنی نکردم. مثل هر شهر بزرگ دیگه ای در دنیا باید مراقب وسایلتون باشید و از رفتن به مناطق خلوت و ناشناخته در شب پرهیز کنید. حضور پلیس هم در سطح شهر محسوسه. فقط کافیه احتیاط های معمول رو رعایت کنید.
• روسیه خیلی گرونه : هزینه ی سفر به روسیه می تونه متغیر باشه. در مقایسه با اروپای غربی روسیه ارزون تره اما از خیلی از مقاصد آسیایی گرون تره. هزینه ی اقامت پرواز و بلیط جاذبه های معروف می تونه قابل توجه باشه. اما هزینه ی حمل ونقل عمومی (مخصوصاً مترو) و غذا (اگه سراغ رستوران های محلی و فودکورت ها برید) نسبتاً مناسبه. می شه با مدیریت بودجه سفر اقتصادی تری هم داشت. مثلاً اقامت در هاستل ها یا آپارتمان های اجاره ای به جای هتل های لوکس یا استفاده بیشتر از سوپرمارکت ها برای بعضی وعده های غذایی.

چند توصیه کلیدی قبل از بستن چمدان

• اپلیکیشن های ضروری : حتماً قبل از سفر Yandex Go (تاکسی) Yandex Metro (نقشه مترو) Google Translate (مترجم) و یه اپلیکیشن نقشه آفلاین مثل me رو روی گوشیتون نصب کنید.
• سیم کارت : خرید سیم کارت روسی در بدو ورود خیلی به صرفه است و بهتون دسترسی به اینترنت همراه با قیمت مناسب می ده. اپراتورهای معروفی مثل MTS, Beeline, MegaFon بسته های توریستی خوبی دارن. می تونید از فرودگاه یا فروشگاه های سطح شهر تهیه کنید.
• لباس مناسب : همونطور که گفتم بسته به فصل سفر لباس مناسب بردارید. حتی در تابستان هم لباس گرم سبک و بارونی لازمه. کفش راحت برای پیاده روی های طولانی رو فراموش نکنید!
• آداپتور برق : پریزهای برق در روسیه از نوع اروپایی (Type C و Type F) هستن. اگه وسایل الکترونیکی تون دوشاخه ی متفاوتی دارن آداپتور یادتون نره.
• کپی مدارک : همیشه یه کپی از پاسپورت و ویزاتون همراه داشته باشید و اصلش رو در جای امنی در هتل نگه دارید.

حرف آخر : روسیه منتظر شماست فقط کمی آماده باشید

سفر به روسیه برای من یکی از به یادماندنی ترین تجربه ها بود. فراتر از کلیشه ها و تصورات اولیه ام بود. دیدن اون همه شکوه تاریخی هنر بی نظیر معماری متفاوت و تجربه ی فرهنگی جدید واقعاً ارزشمند بود. بله چالش هایی مثل زبان یا سرمای احتمالی وجود داره اما با کمی آمادگی و داشتن یه ذهن باز می تونید سفری فوق العاده رو رقم بزنید.

روسیه کشوریه که باید حسش کرد؛ باید در خیابون هاش قدم زد طعم غذاهاش رو چشید صدای زنگ کلیساهاش رو شنید و عظمت تاریخش رو از نزدیک لمس کرد. اگه این رویا رو در سر دارید شک نکنید. مقدمات رو فراهم کنید چمدون هاتون رو ببندید و خودتون رو برای یه ماجراجویی متفاوت آماده کنید. مطمئن باشید خاطراتی می سازید که تا همیشه گوشه ی ذهنتون باقی می مونه.

پرسش و پاسخ های روسی!

آیا واقعاً سفر به روسیه مخصوصاً برای خانم ها امنه؟

ببینید من به عنوان یه مسافر (و با تجربه ی سفرهای تنها به جاهای دیگه) واقعاً در مسکو و سن پترزبورگ احساس ناامنی نکردم. مثل هر جای شلوغ دیگه ای باید حواست به جیب بر ها باشه و شب ها تو کوچه پس کوچه های تاریک و خلوت نری. اما از نظر آزار و اذیت خیابونی یا خطر جدی من چیزی ندیدم و نشنیدم. مناطق توریستی خیلی شلوغ و پر از پلیسه. فقط کافیه عقل سلیم رو به کار بگیری و احتیاط های معمولی رو رعایت کنی. خیلی از خانم ها چه تنها و چه با دوستاشون راحت سفر می کنن. پس خیلی نگران این موضوع نباش فقط هوشیار باش.

با توجه به اینکه کارت های بانکی ایران کار نمی کنه چقدر پول نقد باید ببریم؟ مدیریت پول نقد سخت نیست؟

این سوال خیلی مهمه. چون کارت هامون کار نمی کنه مجبوریم پول نقد (دلار یا یورو) ببریم و اونجا به روبل چنج کنیم. مقدارش بستگی به سبک سفرت داره (هتل لوکس یا هاستل رستوران گرون یا غذای خیابونی). یه برآورد کلی از هزینه های روزانه ات (اقامت خورد و خوراک حمل ونقل بلیط ها سوغاتی) داشته باش و کمی هم برای موارد پیش بینی نشده کنار بذار. مدیریت پول نقد شاید کمی استرس زا باشه. سعی کن همه ی پولت رو یه جا نگه نداری. مقداری در گاوصندوق هتل بذار مقداری در کیف پول اصلی و مقداری هم در یه جای امن دیگه (مثلاً کیف گردنی یا جیب مخفی). سعی کن برای خریدهای روزمره از پول خرد استفاده کنی. صرافی های معتبر معمولاً نرخ بهتری دارن. در کل شدنیه فقط کمی برنامه ریزی و دقت بیشتر می خواد.

بهترین سوغاتی که می تونیم از روسیه بیاریم چیه؟ همون ماتریوشکا؟

ماتریوشکا که نماد کلاسیک روسیه است و همه می خرن! تنوعش هم خیلی زیاده از طرح های سنتی تا شخصیت های کارتونی و سیاسی! اما به جز اون جعبه های چوبی نقاشی شده (پالِخ یا فِدوسکینو) خیلی ظریف و هنری هستن البته گرون ترن. شال های پشمی طرح دار (پاولوپوسادسکی) خیلی زیبا و کاربردی ان. کهربای اصل (مخصوصاً از منطقه کالینینگراد) هم معروفه. اگه اهل خوردنی هستی شکلات های روسی (مخصوصاً برندهایی مثل آلنکا یا کراسنی اکتیابر) و خاویار (اگه بودجه اش رو داری!) هم گزینه های خوبی ان. کلاه های پشمی اوشانکا هم که معرف حضوره! توی بازارهایی مثل ایزمایلوفسکی می تونی کلی چیزای جالب با قیمت های مختلف پیدا کنی. فقط حواست باشه جنس تقلبی نخری و حتماً چونه بزنی!

امیدوارم این گپ وگفت دوستانه بهتون کمک کنه تا با دید بازتر و آمادگی بیشتری سراغ تجربه ی سفر به روسیه برید. سفرتون خوش!